Sầu riêng Thái Lan "soán ngôi" sầu riêng Việt tại Trung Quốc

Trái ngược với kết quả xuất khẩu sầu riêng "bùng nổ" năm 2024, hai tháng đầu năm 2025, xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam chỉ đạt gần 52,7 triệu USD, giảm tới 69% so với cùng kỳ năm trước. Đặc biệt, kim ngạch từ thị trường lớn nhất là Trung Quốc giảm đến 83%, chỉ còn 27 triệu USD.

Theo thống kê từ cơ quan hải quan Trung Quốc, trong 2 tháng đầu năm, quốc gia này chi hơn 120 triệu USD để nhập khẩu 22.980 tấn sầu riêng nguyên quả, giảm 56,8% về lượng và giảm 57,8% về trị giá so với cùng kỳ năm 2024.

Trong đó, 4 nhà cung cấp sầu riêng chính cho thị trường Trung Quốc gồm: Thái Lan, Việt Nam, Malaysia và Philippines.

Thị phần sầu riêng của Việt Nam tại Trung Quốc đã giảm mạnh xuống còn 37%, so với mức 61,7% cùng kỳ năm trước. Trong khi đó, Thái Lan đã gia tăng lên 62,3%, so với mức 36,9% cùng kỳ năm trước, vượt Việt Nam giành lại vị trí đầu bảng. Đứng ở vị trí thứ ba là Malaysia với 0,6% và Philippines ở vị trí thứ tư với 0,2%.

Sau hai năm "tưng bừng" xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc, Việt Nam bất ngờ đối mặt với thử thách chưa từng khi những tháng đầu năm 2025, thị trường lớn nhất - Trung Quốc - đột ngột siết chặt quy định kiểm định an toàn thực phẩm, yêu cầu tất cả lô hàng nhập khẩu phải có chứng nhận không chứa chất vàng O (Auramine O) và cadimi.

Quyết định này được đưa ra sau khi cơ quan chức năng Trung Quốc phát hiện dư lượng chất vàng O trong một số lô sầu riêng nhập khẩu từ Thái Lan vào cuối năm 2024.

Chất vàng O là một phẩm nhuộm công nghiệp bị cấm sử dụng trong thực phẩm do có khả năng gây ung thư.

Trước lo ngại này, Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã lập tức áp dụng biện pháp kiểm tra nghiêm ngặt hơn, yêu cầu mọi lô hàng trái cây xuất khẩu sang nước này phải có kết quả phân tích hoạt chất từ các phòng kiểm nghiệm được Trung Quốc công nhận.

Hệ quả là hàng trăm container sầu riêng Việt Nam ùn tắc tại cửa khẩu, gây tổn thất nghiêm trọng cho doanh nghiệp và nông dân. Để tháo gỡ khó khăn, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã chỉ đạo Cục Bảo vệ Thực vật khẩn trương đàm phán với phía Trung Quốc để công nhận các phòng kiểm nghiệm trong nước.

"Ngành sầu riêng bây giờ rất khó khăn"

Đến nay, Việt Nam đã có 9 phòng kiểm nghiệm tại Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, TP.HCM, Cần Thơ và Cà Mau được Trung Quốc chấp thuận. Tuy nhiên, con số này vẫn quá ít so với nhu cầu kiểm định thực tế, khiến tiến độ xuất khẩu chưa đạt kỳ vọng.

Ông Võ Tấn Lợi, Chủ tịch Hiệp hội Sầu riêng tỉnh Tiền Giang cho hay, tình hình xuất khẩu sầu riêng của nước ta nói chung và tỉnh Tiền Giang nói riêng sang thị trường Trung Quốc gặp nhiều khó khăn do “vướng” các hàng rào kỹ thuật, trong đó, 2 vấn đề khó khăn nhất là kiểm soát dư lượng chất cadimi và chất vàng O.

"Vàng O là chất được người ta tác động vào trái sầu riêng sau khi thu hoạch. Khi trái sầu riêng về đến nhà đóng gói, để trái sầu riêng có màu vàng đẹp mắt, thay vì dùng bột nghệ, người ta đã sử dụng màu vàng công nghiệp để nhúng vào trái sầu riêng.

Bởi vì, nghệ lên màu không đẹp, dễ bị tuột màu và còn đắt tiền. Chất tạo màu vàng này được các doanh nghiệp học hỏi từ bạn bè quốc tế", ông Lợi nói.

Để khắc phục sầu riêng nhiễm chất vàng O, các nhà xuất khẩu đã không sử dụng chất này để nhúng tạo màu cho trái sầu riêng nữa. Tuy nhiên, có trường hợp doanh nghiệp báo cáo đã ngưng nhúng chất tạo màu này, nhưng khi kiểm tra lô hàng vẫn có tồn dư chất vàng O.

Điều này có thể được giải thích là các dụng cụ trong nhà xưởng trước đây đã bị chất vàng O bám dính.

Khi dùng các dụng cụ này để sơ chế cho lô hàng sầu riêng tiếp theo có thể nó tiếp tục bám vào sầu riêng nên vẫn thể hiện dư lượng khi xét nghiệm.

Vì vậy, phải thay mới các dụng cụ này và vệ sinh sạch sẽ nhà xưởng thì mới khắc phục hoàn toàn được.

Riêng đối với vấn đề nhiễm cadimi trong trái sầu riêng. Các nhà khoa học đã vào cuộc nghiên cứu cho thấy thực tế có cadimi nhiễm trong đất.

Vậy nguyên nhân nhiễm từ đâu? Đa số các nghiên cứu đều cho rằng có trong phân bón. Phân bón ngày trước có chứa cadimi, được sử dụng và chúng tích lũy qua các mùa vụ, nằm sâu trong đất.

Để khắc phục tình trạng nhiễm cadimi, đã có đề xuất trồng các cây thân xốp như bạc hà, lục bình… để chúng hấp thụ cadimi.

Tuy vậy, cadimi nằm sâu trong lòng đất khó có thể được khắc phục hoàn toàn bằng cách này. Các nhà khoa học, nhà chuyên môn đã đưa ra nhiều giải pháp.

Theo ý kiến của một số nhà khoa học, để loại trừ chất cadimi tồn tại trong đất thì thời gian 1 - 2 năm cũng chưa chắc được. Đối với các vườn sầu riêng mới lập, nhà vườn không bón phân có chứa cadimi thì sẽ không bị nhiễm kim loại này.

Hiện nay, các doanh nghiệp thu mua sầu riêng xuất khẩu bằng cách thỏa thuận với chủ vườn xét nghiệm trái trước; nếu không có tồn dư cadimi sẽ thu mua với giá cao.

Tuy nhiên, cadimi là vấn đề nhạy cảm. Nếu xét nghiệm có chất cadimi, doanh nghiệp không mua, thông tin lọt ra ngoài thì nhà vườn bán sầu riêng cho ai?

Nhiều doanh nghiệp bây giờ đóng hàng sầu riêng theo kiểu may rủi. Họ không xét nghiệm trước khi mua, về đến xưởng rồi mới xét nghiệm.

Để mua đầy một container khoảng 20 tấn, doanh nghiệp phải mua từ nhiều vườn, xét nghiệm không hết dễ vướng cadimi nhất. Doanh nghiệp rất hoang mang.

Ai cũng loay hoay làm thế nào để khử chất cadimi đây? Thật sự, ngành sầu riêng bây giờ rất khó khăn.

Giá sầu riêng nhích tăng mỗi ngày

Ghi nhận của Dân Việt, giá sầu riêng hôm nay (ngày 23/4) nhìn chung tương đối ổn định, sầu riêng miền Tây ít biến động, sầu riêng miền Đông đã vào vụ, giá nhích tăng mỗi ngày.

Tại Đồng bằng sông Cửu Long như sau: Giá sầu riêng Ri6 VIP có giá từ 70.000 - 72.000 đồng/kg, Ri6 loại A ở mức 55.000 - 58.000 đồng/kg và sầu riêng Ri6 loại B ở mức từ 35.000 – 38.000 đồng/kg, Ri6 loại C thương lượng.

Sầu riêng Thái VIP có giá 110.000 – 112.000 đồng/kg, sầu riêng Thái A có giá từ 95.000 - 97.000 đồng/kg, sầu riêng Thái loại B có giá từ 75.000 - 77.000 đồng/kg, sầu riêng Thái loại C có giá 50.000 đồng/kg.

Sầu riêng Chuồng Bò loại A có giá từ 63.000 – 65.000 đồng/kg, loại B có giá từ 43.000 – 45.000 đồng/kg, loại C có giá 30.000 đồng/kg; Sầu riêng Sáu Hữu loại A có giá 60.000 - 75.000 đồng/kg, loại B có giá 50.000 - 55.000 đồng/kg, loại C thương lượng.

Sầu riêng Musang King loại A có giá từ 130.000 - 135.000 đồng/kg, loại B có giá từ 110.000 - 115.000 đồng/kg, loại C thương lượng.

Sầu riêng Black Thorn loại A có giá 125.000 – 127.000 đồng/kg, loại B có giá 105.000 – 107.000 đồng/kg, loại C thương lượng.

Tại khu vực Đông Nam Bộ, giá sầu riêng hôm nay của sầu riêng Ri6 A có giá từ 55.000 - 60.000 đồng/kg, loại B có giá từ 35.000 – 40.000 đồng/kg, loại C thương lượng.

Sầu riêng Thái loại A có giá 97.000 – 100.000 đồng/kg, loại B có giá từ 75.000 – 80.000 đồng/kg, loại C có giá từ 50.000 – 55.000 đồng/kg.

Giá sầu riêng hôm nay tại khu vực Tây Nguyên của sầu riêng Ri6 A có giá 55.000 - 60.000 đồng/kg, loại B có giá từ 35.000 – 40.000 đồng/kg, loại C thương lượng.

Sầu riêng Thái loại A có giá 97.000 – 100.000 đồng/kg, loại B có giá từ 77.000 – 80.000 đồng/kg, loại C có giá từ 50.000 – 55.000 đồng/kg.

×