Sự thật về "bàn tay" của giáo sĩ lưu vong trong đảo chính ở Thổ Nhĩ Kỳ

Sau vụ đảo chính bất thành ở Thổ Nhĩ Kỳ, Tổng thống Recep Tayyip Erdogan đã cáo buộc người đứng sau âm mưu này là giáo sĩ “ma quỷ” Fethullah Gülen sống lưu vong ở Mỹ từ năm 1999. Ông Erdogan quả quyết rằng, cuộc đảo chính ở Thổ Nhĩ Kỳ được thực hiện do đơn đặt hàng từ Mỹ.

Trong khi Thủ tướng Binaila Yildirim cũng tố cáo cuộc nổi dậy do phong trào của ông Gülen tiến hành. Theo ông Erdogan, giáo sĩ Gulen, người đang sống lưu vong tại Mỹ, đang tìm cách thiết lập một "cấu trúc song song" trong bộ máy tư pháp và quân đội nhằm tìm cách lật đổ chính quyền tại Thổ Nhĩ Kỳ, điều mà ông Gulen phủ nhận.

Giáo sĩ Gullen.

Ông Gulen ra tuyên bố lên án mạnh mẽ âm mưu đảo chính, và hoàn toàn bác bỏ các cáo buộc cho rằng ông đứng sau vụ này.

Ông nói: “Cần phải giành được chính phủ thông qua các cuộc bầu cử tự do và công bằng, chứ không phải bằng vũ lực. Tôi cầu nguyện cho Thổ Nhĩ Kỳ, cho người dân Thổ Nhĩ Kỳ, và cho tất cả những ai hiện ở Thổ Nhĩ Kỳ, rằng tình hình sẽ được hóa giải một cách nhanh chóng và hòa bình”.

Vị giáo sĩ nói thêm: “Là người từng trải qua nhiều cuộc đảo chính quân sự trong vòng 5 thập kỷ qua, thực sự là điều sỉ nhục khi bị cáo buộc có dính líu tới một âm mưu như vậy”.

Chính quyền Washington chưa phát hiện ra các bằng chứng thuyết phục liên quan tới các tuyên bố của ông Erdogan.

Tuy nhiên chính phủ Đức không đồng tình với cáo buộc nêu trên của ông Erdogan. Báo Đức "Tấm gương" ngày 16.7 dẫn các nguồn tin an ninh cho biết Chính phủ Đức hoài nghi cáo buộc cho rằng âm mưu đảo chính ở Thổ Nhĩ Kỳ được điều hành từ Bắc Mỹ.

Một phân tích an ninh sau vụ việc trên cho rằng, giáo sĩ Gülen hoàn toàn không có liên hệ gì với quân đội Thổ Nhĩ Kỳ, ngoài ra, ông này khuyến khích những người ủng hộ thực hiện sự chuyển đổi về chính trị, chứ không phải bằng bạo lực ở Thổ Nhĩ Kỳ.

Phân tích cho rằng, việc ông Erdogan cáo buộc những người thân tín cũ của mình thực hiện âm mưu đảo chính là cái cớ để Ankara tiếp tục "tội phạm hóa" ông Gülen cũng như những người ủng hộ ông này.

Tình báo Đức hiện vẫn chưa rõ nguyên nhân thực sự của vụ đảo chính, song nhận định rằng "một nhóm nhỏ đại tá và thiếu tá thuộc lực lượng lục quân ủng hộ chủ nghĩa Kemal thế tục đã tiến hành âm mưu đảo chính".

Trước đó, Tổng thống Erdogan đã đề nghị người đồng cấp Mỹ Barack Obama giao hoặc bắt giữ giáo sĩ Gülen cho nước này, nhấn mạnh rằng nếu Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ thực sự là những đối tác chiến lược, thì Tổng thống Obama phải hành động.

Trao đổi với các phóng viên ở Luxembourg hôm 16.7, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry nói rằng Mỹ sẽ xem xét đề nghị dẫn độ ông Gulen, nhưng chỉ khi nào đồng minh của NATO đưa ra các bằng chứng cho thấy các hành động sai trái của ông Gulan.