Thanh tra Chính phủ: Bộ GD&ĐT thiếu trách nhiệm, vi phạm thế nào tại dự án đền bù, giải phóng mặt bằng Đại học Huế?

Thanh tra Chính phủ chỉ rõ Bộ GD&ĐT buông lỏng, thiếu trách nhiệm ra sao?

Thanh tra Chính phủ vừa công bố kết luận thanh tra một số dự án gặp khó khăn, vướng mắc tại Bộ Giáo dục và Đào tạo (Bộ GD&ĐT) và Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, trong đó có Dự án đền bù, giải phóng mặt bằng của Đại học Huế.

Dự án được Bộ GD&ĐT phê duyệt chủ trương đầu tư tại Quyết định số 3263 ngày 29/8/2018; phê duyệt dự án tại Quyết định số 1443 ngày 2/6/2020, với tổng mức đầu tư gần 120 tỷ đồng, sử dụng 100% vốn ngân sách Nhà nước.

Quy mô đầu tư là giải phóng dân cư ra khỏi các khu quy hoạch và cơ sở nội thành của Đại học Huế, với tổng diện tích 44 ha. Địa điểm thực hiện dự án tại khu quy hoạch mới thuộc phường An Tây, phường An Cựu và số 3 Lê Lợi (TP Huế). Thời gian thực hiện dự án từ năm 2020–2022 và được điều chỉnh kéo dài đến năm 2025.

Tuy nhiên, đến ngày 1/7/2025, dự án mới giải ngân đạt 67,8% kế hoạch vốn được giao và đạt 61,02% tổng mức đầu tư được phê duyệt. Diện tích đã bồi thường, giải phóng mặt bằng đạt 19,44 ha/44 ha, với 14% số hộ đã được bồi thường, hỗ trợ, trong khi thời gian thực hiện dự án chỉ còn đến hết năm 2025.

Theo kết luận thanh tra, khó khăn, vướng mắc chính của dự án là công tác giải phóng mặt bằng chậm, không đáp ứng tiến độ đã được phê duyệt.

Cơ quan thanh tra xác định Đại học Huế thiếu trách nhiệm trong công tác quản lý, thực hiện dự án, dẫn đến quá trình triển khai có nhiều thiếu sót, khuyết điểm, vi phạm các quy định về đầu tư công, quản lý ngân sách Nhà nước, quản lý và sử dụng vốn đầu tư công, thanh toán vốn đầu tư công, quy hoạch và kiểm soát thanh toán.

Trong khi đó, Bộ GD&ĐT thiếu trách nhiệm trong việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ của người quyết định đầu tư, buông lỏng công tác theo dõi, kiểm tra, giám sát và đánh giá dự án đầu tư.

Cụ thể, theo kết luận thanh tra, Đại học Huế lập Báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư (BCĐXCTĐT) chưa bảo đảm nội dung theo quy định, không đúng mẫu; BCĐXCTĐT và Văn bản số 950 ngày 13/7/2018 có quy mô đầu tư chưa phù hợp với quy hoạch chung và quy hoạch chi tiết đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt, đề xuất quy mô đầu tư khu cơ sở số 3 Lê Lợi của Đại học Huế nằm ngoài phạm vi quy hoạch chung, quy hoạch chi tiết.

Ngoài ra, dự kiến thời gian thực hiện dự án không phù hợp với điều kiện thực tế và khả năng bố trí vốn; chủ trương đầu tư chưa phù hợp với khả năng cân đối vốn theo quy định. BCĐXCTĐT chưa phân tích, đánh giá sơ bộ những ảnh hưởng của dự án đối với các hộ dân phải di dời, cũng như chưa đề xuất đầy đủ các giải pháp tái định cư cho các hộ đủ điều kiện tái định cư.

Đối với Bộ GD&ĐT, cơ quan thanh tra chỉ rõ việc phê duyệt chủ trương đầu tư dự án không có tờ trình đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn; không chỉ đạo Đại học Huế hoàn chỉnh BCĐXCTĐT để gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư theo quy định.

Quyết định phê duyệt chủ trương đầu tư được lập không đúng mẫu, thiếu nội dung; quy mô đầu tư chưa phù hợp với quy hoạch chung, quy hoạch chi tiết đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt; chủ trương đầu tư chưa phù hợp với khả năng cân đối vốn, vi phạm các hành vi bị cấm trong đầu tư công.

Cũng theo kết luận thanh tra, Bộ GD&ĐT phê duyệt dự án, thay đổi quy mô đầu tư và thời gian thực hiện so với nội dung đã được phê duyệt tại chủ trương đầu tư nhưng không điều chỉnh chủ trương đầu tư trước khi phê duyệt dự án, đây là hành vi vi phạm quy định cấm trong đầu tư công.

Ngoài ra, Bộ GD&ĐT phê duyệt điều chỉnh dự án lần thứ nhất không đúng quy định do Đại học Huế không thực hiện thủ tục đề xuất điều chỉnh dự án theo quy định; dự án không được thẩm định, kiểm tra, đánh giá trước khi phê duyệt điều chỉnh. Việc phê duyệt điều chỉnh dự án (3 lần) không thuộc các trường hợp được phép điều chỉnh theo quy định của pháp luật.

Việc điều chỉnh thời gian thực hiện dự án không đúng quy định, không được thẩm định trước khi điều chỉnh đã dẫn đến việc không xác định được thứ tự ưu tiên về thời gian, tiến độ hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng, cũng như không xác định được nhu cầu vốn cần tập trung bố trí trong từng năm để hoàn thành dự án theo thời gian phê duyệt điều chỉnh.

Thanh tra Chính phủ kiến nghị xử lý trách nhiệm Bộ trưởng, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT phụ trách dự án

Đối với việc đề xuất, bố trí vốn kế hoạch đầu tư công cho dự án, theo cơ quan thanh tra, Bộ GD&ĐT đã đề xuất bổ sung dự án vào kế hoạch đầu tư công trung hạn và giao vốn kế hoạch trung hạn giai đoạn 2016–2020, giai đoạn 2021–2025 không đúng quy định, không đúng nguyên tắc lập kế hoạch đầu tư công trung hạn và nguyên tắc bố trí vốn kế hoạch đầu tư công trung hạn theo quy định của Luật Đầu tư công.

Bộ GD&ĐT còn chấp thuận đề xuất kế hoạch vốn các năm 2023, 2024 của Đại học Huế trong khi các đề xuất này thiếu chính xác, thiếu khả thi trong việc giải ngân và tổ chức thực hiện, chưa có giải pháp bảo đảm thực hiện và giải ngân hết kế hoạch vốn được phân bổ hằng năm cho dự án.

Từ đó, dẫn đến tình trạng giải ngân vốn chậm, không sử dụng hết số kế hoạch vốn được giao, phải kéo dài thời gian bố trí vốn cho dự án, điều chỉnh giảm kế hoạch vốn đã giao và hủy một phần kế hoạch vốn của một số năm.

Từ kết quả thanh tra, Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ GD&ĐT tổ chức kiểm điểm trách nhiệm và có hình thức xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật đối với Bộ trưởng, Thứ trưởng được phân công phụ trách dự án (theo từng thời kỳ) liên quan đến các vi phạm nêu trong kết luận thanh tra, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND TP Huế tổ chức kiểm điểm trách nhiệm và có hình thức xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật đối với việc chưa cung cấp hồ sơ, tài liệu theo yêu cầu của Thanh tra Chính phủ, vi phạm khoản 2 Điều 42 Luật Thanh tra năm 2025.

Đối với Đại học Huế, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Bộ trưởng Bộ GD&ĐT, theo thẩm quyền, chỉ đạo Đại học Huế tổ chức kiểm điểm và có hình thức xử lý nghiêm trách nhiệm theo quy định của pháp luật đối với Giám đốc, Phó Giám đốc, Kế toán trưởng, Văn phòng Đại học Huế, Tổ giúp việc thực hiện dự án (do Đại học Huế thành lập) và các đơn vị, cá nhân có liên quan (theo từng thời kỳ) đến những thiếu sót, khuyết điểm, vi phạm nêu trong kết luận thanh tra.

Thanh tra Chính phủ nhấn mạnh, trong quá trình rà soát, kiểm tra các nội dung nêu trong kết luận thanh tra và các nội dung khác liên quan đến công tác quản lý, thực hiện dự án đầu tư, trường hợp phát hiện vi phạm pháp luật gây thiệt hại tiền, tài sản của Nhà nước, Bộ GD&ĐT có trách nhiệm chuyển hồ sơ sang Bộ Công an để xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật.

×