Tổng thống Philippines mưu mẹo muốn lợi dụng Trung Quốc để dồn ép Mỹ

(Từ trái sang) Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte  và Tổng thống Mỹ Barack Obama

Ông Duterte ngày 13.9 tuyên bố với các quan chức quân đội ở Manila rằng, ông sẽ không có phép các lực lượng của chính phủ hợp tác tuần tra chung với quân đội nước ngoài tại các vùng biển tranh chấp ở Biển Đông và đang cân nhắc về việc mua trang thiết bị quân sự của Nga lẫn Trung Quốc.

Vài ngày trước, nhà lãnh đạo Philippines cũng hô hào muốn lực lượng đặc nhiệm Mỹ phải rút khỏi miền Nam Philippines, nơi họ đang làm nhiệm vụ cố vấn cho các lực lượng vũ trang địa phương chiến đấu chống lại phiến quân Hồi giáo cực đoan.

Tuy nhiên, phía Mỹ cho biết, đến nay, họ vẫn chưa nhận được bất cứ yêu cầu chính thức nào như thế từ chính quyền Philippines.  

Rõ ràng, kể cả vạ miệng xúc phạm Tổng thống Mỹ Obama hồi tuần trước, Tổng thống Duterte dường như cố tạo ấn tượng rằng, Philippines dưới sự lãnh đạo của ông sẽ độc lập hơn, không phụ thuộc vào đồng minh thân cận lâu năm là Mỹ. Đồng thời, ông sẽ hướng Philippines tới nỗ lực cải thiện quan hệ với Trung Quốc sau một thời gian dài  đối đầu gay gắt vì vụ kiện Đường lưỡi bò liên quan đến tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông.   

Bình luận về vấn đề này, ông Oh Ei-sun, một thành viên cao cấp của Trường Nghiên cứu Quốc tế S Rajaratnam ở Singapore cho rằng, ông Duterte khó lòng xoay chuyển chính sách ngoại giao truyền thống của Philippines để "xa Mỹ, gần Trung Quốc hơn" trong bối cảnh tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông chưa được giải quyết.

Theo đó, tuyên bố muốn mua vũ khí Trung Quốc của nhà lãnh đạo Philippines cũng đơn giản chỉ là một nước cờ chứ không phải là một kế hoạch thực tế.

"Những gì ông Duterte đang làm là nhằm kích động Mỹ chống lại Trung Quốc và ngược lại, sao cho Philippines được lợi nhiều nhất. Trong trường hợp này, ông Duterte có thể tính toán rằng, Philippines vốn đang được xem là một trụ cột quan trọng trong chính sách tái cân bằng châu Á của Mỹ, do đó, Washington sẽ phải nhún nhường hơn so với Trung Quốc", ông Oh giải thích cho việc ông Duterte hết lần này đến lần khác làm phật lòng Mỹ. 

Theo chuyên gia Singapore, mục đích thật sự phía sau những động thái gần đây của ông Duterte là muốn lợi dụng Trung Quốc để mặc cả về các thương vụ mua bán vũ khí với Mỹ.

"Tôi cho rằng, những gì Duterte đang thực sự tìm kiếm là mua được vũ khí Mỹ rẻ hơn", ông Oh nhấn mạnh.  

Đồng quan điểm trên, ông Wu Shicun, Chủ tịch Viện Quốc gia về Nghiên cứu Biển Đông, một cơ quan cố vấn cho chính phủ Trung Quốc cũng nhận định rằng, ông Duterte đang lợi dụng Trung Quốc để thử phản ứng của Mỹ để giành lấy những lợi ích lớn hơn về cho Philippines, đặc biệt là trong các thương vụ mua bán vũ khí, trang thiết bị quân sự.

"Một vài lời tuyên bố hùng hồn của Duterte sẽ không đủ để phá bỏ mối ràng buộc sâu sắc về mặt quân sự giữa Mỹ và Philippines khi 2 nước này còn có một Hiệp ước quốc phòng chung. Đặc biệt là trong bối cảnh Mỹ rõ ràng muốn duy trì và thậm chí củng cố ảnh hưởng địa chính trị của mình trong khu vực", ông Wu bình luận.  

"Trung Quốc cũng không thể bán vũ khí cho Philippines khi cả hai bên thiếu tin tưởng lẫn nhau. Và sẽ khó chấp nhận và mất mặt nếu Philippines sử dụng tàu chiến Trung Quốc để chống lại Trung Quốc", nhà phân tích Trung Quốc nhấn mạnh thêm.

Trong khi đó, nhà quan sát quân sự Zhou Chenming nhận định, Philippines không đủ mạnh lẫn can đảm để "rời xa vòng tay" của Mỹ. Theo đó, việc ông Duterte tuyên bố muốn mua vũ khí Trung Quốc chỉ là lời nói suông, không có giá trị thực tế.

"Một vấn đề khác cản trở các thương vụ mua bán vũ khí giữa Trung Quốc và Philippines nữa đó là, Philippines đã quen sử dụng vũ khí do Mỹ sản xuất, vốn khác hoàn toàn với các thiết kế và sản phẩm được chế tạo bởi Trung Quốc", ông Zhou cho hay.