"Trật tự thế giới" trong 1 giờ sập Facebook

10 rưỡi đêm. Trong phòng ngủ, gia đình nháo nhác hỏi nhau FB sao không vào được. Rồi các nhóm Zalo cũng náo loạn vì nhiều người tưởng bị hack FB. Hóa ra là sự cố thật, mà lại sự cố toàn cầu. Lúc ấy tôi mới nhận ra mình phụ thuộc vào FB thế nào, thậm chí là ngoài tầm kiểm soát của bản thân mà không nhận ra. Bao nhiêu hỉ nộ ái ố đã được đặt cược trên FB.

Vào lúc sắp về khuya, lẽ ra như truyền thống, người ta nên nói với nhau những lời ngọt ngào, thơm vào trán bọn trẻ con để đi ngủ, đọc một vài trang sách, tập nhẹ nhàng bài yoga buổi tối, thì giờ vợ chồng mỗi người một cái điện thoại, đồng sàng dị mộng. Ngay cả nỗi sợ bị hack FB, mất tiền, mất thông tin cá nhân hóa ra cũng trở nên thường trực, "sống trong sợ hãi" mà không biết.

FB quan trọng với tôi hơn tôi nghĩ. Bao nhiêu mối quan hệ bị đứt gãy khi sập FB. Yêu đương thì đã đành. Nhưng còn các kết nối xã hội, những việc kiếm sống, làm ăn, những quan hệ khác? Tôi nhớ ngay đến những người bạn có tài khoản FB bán hàng đang rất nhiều người theo dõi, giờ sự cố FB có thể làm mất trang, thế là bao công sức lâu nay truyền thông cho việc kinh doanh, chạy quảng cáo giới thiệu, giao lưu tương tác với khác hàng thành đổ xuống sông xuống bể hết, nhịn ăn cả tháng chứ chẳng đùa. Không nói những công ty lớn, nhưng có biết bao các doanh nghiệp nhỏ, những người kinh doanh tự do bán hàng qua FB đã đổ những khoản tiền lớn, với họ, cho việc kinh doanh này. Rồi đơn đặt hàng qua FB, lưu nợ qua FB chưa kịp ghi ra. Có những người mà cuộc sống của cả gia đình trông cậy vào trang FB bán hàng đó.

Bạn bè ở xa, họ hàng ở xa lâu nay quen giữ liên lạc qua FB, thân thiết thì còn tìm được kênh liên lạc khác, nhưng biết đâu cũng có những người không tìm lại được kết nối? Kể cả những người bạn ảo nhưng đã trở thành thú vị, thân thiết, liệu có tìm lại được nhau?

Hóa ra để nhớ một người nào đó, không hẳn chỉ trong tim ta, trong ý nghĩ của ta, mà hình ảnh họ, câu chuyện về họ được lưu lại một cách vật lý cũng quan trọng trong khi trí nhớ cứ mỗi ngày mỗi suy giảm.

FB giúp giữ ký ức cho bao người, giờ mất nó là mất hẳn những đoạn nào đó trong kỷ niệm. Có những ký ức muốn xóa thì đã đành. Có những ký ức mà người ta muốn giữ mãi, muốn tồn tại mãi thì phải làm sao? Nó mất dần đi liệu con người có cô đơn? Hay là chẳng có gì phải lo. Cuộc sống thay đổi quá nhanh. Mất ký ức này thì tạo ra ký ức khác! Chẳng lẽ chúng ta có thể trở nên vô tâm đến thế.

Nhưng mất FB cũng có cái tốt. Mất FB có khi chúng ta lại thấy mình không còn yêu bố yêu mẹ qua FB nữa, không đăng ảnh bố mẹ với những lời nhớ thương đẹp đẽ. Mà ta sẽ cất điện thoại vào túi, mang theo một món ngon ngon nhẹ nhàng đến thăm bố mẹ, thư thả trò chuyện với ông bà mà không còn nhấp nhổm câu được câu chăng vì còn bận comment, like, share.

Mất FB bọn trẻ con hẳn cũng vui, vì chúng được yên lành mà học, mà lớn, vì không bị bố mẹ chụp kết quả học tập xuất sắc hay đăng ảnh đang chơi đàn, vẽ vời, làm bánh. Trẻ con thì học và làm với sự vô tư và say mê, chỉ có chúng ta trong vai bố mẹ mới đăng ảnh chúng lên với những sự khoe khoang ẩn giấu sau vẻ khiêm tốn kiệm lời.

Mất FB có khi nhiều cuộc tranh luận, phân biệt đối xử, thù địch lại bị xóa sạch, nó sẽ giúp chấm dứt sự chia rẽ giữa bạn bè, người quen, cộng đồng, ít nhất là tạm thời. Cộng đồng, xã hội, thế giới sẽ yên bình trở lại trước khi người ta kịp nghĩ ra cuộc chiến mới để bổ vào mặt nhau, mạt sát theo hình thức mới.

Mất FB cũng xóa được một số kẻ nói đạo lý, một số "bồ tát Quảng Châu", một số kẻ lừa đảo, một số kẻ chửi đổng, một số kẻ khoe khoang, một số kẻ làm màu, một số kẻ đau đời, một số bọn người yêu cũ.

Cứ tưởng thế giới ảo chỉ là ảo. Cứ tưởng tâm đã yên. Hóa ra mất FB một lúc mới biết tôi vẫn đầy sân si ngay cả trong thế giới ảo ấy.

Mà FB cứu được rồi, chỉ trong hơn một tiếng đồng hồ. Trong hơn một tiếng ấy hai tỷ phú Elon Musk ông chủ X và Mark Zukerberg ông chủ FB đã kịp "tỉa tót" nhau bằng vài bài đăng trên mạng xã hội khiến người ta nghĩ tới cuộc cạnh tranh công nghệ đầy khốc liệt.

Trong hơn một tiếng ấy, người ta thống kê rằng anh chàng Mắc xoăn mất hơn 100 triệu USD, sự cố khiến cổ phiếu của Meta giảm1,5% rồi giảm tiếp 1,6% nữa. Số tiền này có thể cũng chẳng đáng kể gì với Meta – công ty trị giá khoảng 134 tỷ USD vào năm 2023. Nhưng người ta cũng thống kê mỗi giờ FB cùng với Instagram, WhatsApp ngừng hoạt động, kinh tế toàn cầu thiệt hại 160 triệuUSD, nghĩa là rất nhiều doanh nghiệp nhỏ, người kinh doanh online trên toàn cầu bị ảnh hưởng. Và tôi nghĩ là những người bán hàng online bạn mình sẽ mất bao nhiêu đơn hàng, doanh số giảm ít nhiềuthế nào thì cũng nếm mùi thiệt hại trong thời buổi kinh tế khó khăn này.

Trong hơn một tiếng ấy, khi nhận diện ra tôi đã mất mát những gì vào thế giới ảo, đã phân biệt được đâu là thực đâu là hư, đã nhận ra ai là người thân ai là người sơ, thì liệu tôi có đủ dũng cảm để cai FB mà đứng lên làm cái gì đó cho mình và cho người thân!

Hay là "trật tự thế giới" vẫn nguyên như thế!