Trồng ngô bền vững trên đất dốc ở Sơn La: Lợi nhuận cao hơn 67,5%, giữ lại 13 tấn đất/ha

Sáng ngày 16/10, tại xã Chiềng Sại (tỉnh Sơn La), Công ty TNHH Syngenta Việt Nam phối hợp cùng Viện Thổ nhưỡng Nông Hóa (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) và Sở Nông nghiệp & Môi trường tỉnh Sơn La tổ chức Hội thảo sơ kết mô hình canh tác ngô bền vững trên đất dốc.

Tham dự có lãnh đạo Viện Thổ nhưỡng Nông hóa; đại diện Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Trung tâm Kỹ thuật nông nghiệp, Công ty cổ phần Vật tư kỹ thuật nông nghiệp Bắc Giang và gần 300 nông dân xã Chiềng Sại.

Cây ngô không chỉ là cây lương thực mà còn là nguồn thu nhập chính, gắn liền với sinh kế của nhiều hộ nông dân ở Sơn La. Tuy nhiên, canh tác trên địa hình đồi dốc luôn phải đối diện với thách thức lớn, đó là xói mòn và suy thoái đất. Mỗi mùa mưa lũ, hàng tấn đất màu mỡ trên bề mặt lại bị cuốn trôi theo dòng nước, để lại những sườn đồi bạc màu, trơ sỏi đá.

Thực trạng này dẫn đến đất ngày càng chai cứng, khả năng giữ nước và dinh dưỡng kém, phân bón dù đầu tư nhiều cũng bị rửa trôi. Cây ngô vì thế mà còi cọc, năng suất bấp bênh.

Trước thực trạng cấp bách đó, từ năm 2024, Công ty TNHH Syngenta Việt Nam đã “bắt tay” với Viện Thổ nhưỡng Nông Hóa và Sở Nông nghiệp & Môi trường tỉnh Sơn La triển khai mô hình canh tác ngô bền vững trên đất dốc tại xã Chiềng Sại với một triết lý cốt lõi: “Muốn giữ cây, trước hết phải giữ đất”.

Mô hình được xây dựng trên diện tích 2,6 ha của một hộ nông dân tại xã Chiềng Sại, nơi có độ dốc trung bình lên tới 26,3° (tương đương 49,42%). Giải pháp kỹ thuật trọng tâm là sự kết hợp giữa giống ngô lai NK 6253 và băng cỏ Ghi-nê (Panicum maximum) - loại cỏ sống lâu năm, có bộ rễ chùm phát triển cực mạnh, ăn sâu vào lòng đất, tạo thành một hàng rào sinh học vững chắc.

Các dải cỏ rộng chỉ 0,2 - 0,3m được trồng theo dạng đồng mức, hình nanh sấu, cách nhau 10m, bao phủ 7% diện tích. Chúng hoạt động như những "con đê" tự nhiên, có tác dụng giảm tốc độ dòng chảy, giữ lại đất, nước và dinh dưỡng không bị cuốn trôi.

Để đánh giá khách quan, mô hình được chia thành 3 công thức để so sánh hiệu quả:

Công thức 1 - Tập quán nông dân: 0,8 ha, không có băng cỏ, chăm sóc theo quy trình của nông dân.

 Công thức 2 - Tập quán nông dân kết hợp băng chắn: 0,8 ha, có băng cỏ chống xói mòn, chăm sóc theo quy trình của nông dân.

Công thức 3 - Giải pháp Syngenta: 1 ha, có băng cỏ chống xói mòn, che phủ đất và chăm sóc ngô theo quy trình Syngenta.

Về năng suất, công thức 1 chỉ đạt 6,29 tấn/ha. Trong khi đó, công thức 2 đạt 7,37 tấn/ha, cao hơn 17,2%. Đặc biệt, công thức 3 - Giải pháp Syngenta cho năng suất đột phá 9,54 tấn/ha, cao hơn tới 51,7% so với tập quán của nông dân.

Về hiệu quả kinh tế, công thức 3 đạt 12,9 triệu đồng/ha, cao hơn 67,5% so với mức 7,7 triệu đồng/ha của công thức 1.

Về bảo vệ đất, các công thức có băng cỏ đã giữ lại được từ 10,1 đến 13,3 tấn/ha/năm.

Về lợi ích kép, ngoài việc giữ đất, các băng cỏ Ghi-nê còn cho thu hoạch từ 20-30 tấn sinh khối/ha/năm. Đây là nguồn thức ăn xanh dồi dào, chất lượng cho chăn nuôi gia súc, giúp nông dân có thêm một khoản thu nhập đáng kể.

Tại Hội thảo, chị Lường Thị Tiến, xã Chiềng Sung - một trong hai hộ dân triển khai thành công mô hình, chia sẻ: "Giải pháp Syngenta đã mang lại hiệu quả rõ rệt. Không chỉ giúp bảo vệ lớp đất mặt màu mỡ khỏi bị rửa trôi trong mùa mưa, việc trồng xen băng cỏ Ghi - nê còn góp phần giảm xói mòn đất, giảm rửa trôi phân bón... Nếu như trước đây, việc canh tác trên gặp nhiều khó khăn, thì năm ngoái, gia đình tôi đã thu hoạch được 20 tấn ngô, tăng 5 tấn so với trước".

Tại hội thảo, các đại biểu và các hộ dân đã thảo luận, các giải pháp liên quan đến việc trồng và chăm sóc ngô giống NK6253, cách chăm sóc băng cỏ sau thu hoạch, quy trình bón phân tối ưu theo giải pháp Syngenta… cung cấp kiến thức thực tiễn và sâu sắc cho người dân.

Nhân dịp này, Công ty cổ phần Vật tư kỹ thuật nông nghiệp Bắc Giang, đại lý chính thức của Công ty TNHH Syngenta Việt Nam đã tổ chức bốc thăm trúng thưởng; trao tặng 15 bộ cốc chén; 10 quạt điện cơ 91; 5 nồi cơm điện; 2 tivi 43 inh và 1 con bò giống cho các hộ dân.

Theo Viện Thổ nhưỡng Nông Hóa, mô hình canh tác ngô bền vững tại xã Chiềng Sại, với các giải pháp kỹ thuật do Syngenta hỗ trợ, đã chứng minh hiệu quả rõ rệt. Việc trồng băng cỏ Ghi-nê không chỉ giúp hạn chế xói mòn, giữ ổn định lớp đất canh tác, giảm rửa trôi phân bón, mà còn tăng khả năng giữ ẩm – những yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe đất lâu dài.

Song song với mô hình tại Chiềng Sại, Syngenta Việt Nam phối hợp cùng Viện Thổ nhưỡng Nông Hóa tiếp tục triển khai mô hình canh tác 2 ha tại xã Chiềng Sung (Sơn La), bước đầu mang lại những kết quả rất khả quan. Cùng với đó, các mô hình vệ tinh cũng được mở rộng ra nhiều địa phương như Huổi Một, Chiềng Lương, Suối Bàng (Sơn La) và Phình Sáng (Điện Biên), tạo thành mạng lưới thực hành canh tác ngô bền vững trên đất dốc lan tỏa rộng khắp vùng Tây Bắc.

×