Nóng: Trung Quốc chính thức giải đáp loạt câu hỏi nóng về đập Tam Hiệp

Theo Thời báo Hoàn cầu, đập Tam Hiệp là dự án thủy điện lớn nhất của Trung Quốc, được xây dựng với mục đích chính là để điều tiết dòng chảy của sông Dương Tử, ngăn lũ lụt và tạo ra điện năng. Nhưng con đập đã vướng nhiều tranh cãi ngay cả trước khi được xây dựng vào năm 1994.

Trung Quốc đang dốc sức chiến đấu chống lại thảm họa lũ lụt nghiêm trọng đã ảnh hưởng đến hơn 20 triệu người ở miền nam Trung Quốc. Đập Tam Hiệp đã góp phần giảm nhẹ lũ lụt. Vào lúc 20h Chủ nhật (19/7), trận lũ thứ 2 trong năm nay của sông Dương Tử đã vượt qua đập Tam Hiệp.

Vậy dự án Tam Hiệp đã hoạt động như thế nào trong mùa lũ lụt năm nay? Nó có làm tồi tệ thêm tình hình lụt lội ở giữa và hạ lưu dòng sông? Nó có bị nứt, biến dạng hoặc thậm chí đối mặt với nguy cơ vỡ đập hay không?

Tập đoàn Tam Hiệp đã giải đáp tất cả những câu hỏi trên trong cuộc phỏng vấn với Thời báo Hoàn cầu được Dân Việt lược dịch dưới đây.

- Thảm họa lũ lụt năm nay khiến nhiều người liên tưởng đến thảm họa tương tự năm 1998. Nếu không có dự án Tam Hiệp, lũ lụt dẫn đến thiệt hại gì?

Trong trận lụt lớn năm 1998 dọc theo toàn lưu vực sông Dương Tử, mực nước tại trạm thủy văn Shashi ở huyện Tĩnh Giang (Thái Châu, Giang Tô) - vốn là khu vực rủi ro nhất của dòng sông - đạt 45,22m cao hơn 0,22 mét so với mức an toàn. Hơn 1 triệu binh sĩ đã được điều động cùng người dân địa phương chống lũ vào thời điểm đó.

Theo mô phỏng và tính toán, nếu đập Tam Hiệp được vận hành vào năm 1998, mực nước ở Shashi sẽ không vượt quá 44,5 mét, và lưu lượng nước lũ tại khu vực Chenglingji, điểm thoát nước của hồ Động Đình sẽ giảm từ 10,8 tỷ m3 xuống 3,5 tỷ m3 - giải phóng phần lớn áp lực phòng chống lũ lụt ở giữa và hạ lưu sông Dương Tử.

Trong năm nay, nếu không có dự án Tam Hiệp, mực nước ở khu vực Chenglingji và Hồ Khẩu, điểm thoát nước của hồ Bà Dương sẽ vượt mức đảm bảo an toàn. Trạm thủy văn Hankou tại Vũ Hán sẽ có mực nước cao hơn. Trong trường hợp này, khu vực giữa và hạ lưu của sông Dương Tử sẽ phải đối phó với tình huống phòng chống lũ lụt nghiêm trọng hơn nhiều.

- Có thông tin việc xả lũ liên tục của đập Tam Hiệp đã làm lũ lụt ở khu vực giữa và hạ lưu sông Dương Tử trở nên trầm trọng hơn. Điều đó có đúng không?

Xả nước lũ là cách hồ chứa kiểm soát nước chảy qua các điểm xả lũ. Thông thường, hồ chứa sẽ cho nước chảy qua các đơn vị phát điện. Chỉ khi khối lượng dòng chảy vượt quá khả năng của các đơn vị phát điện, hồ chứa mới mở các cổng xả lũ.

Tuy nhiên, xả lũ không có nghĩa là hồ chứa không thực hiện chức năng phòng chống và giảm lũ. Ví dụ, vào ngày 2/7, hồ chứa Tam Hiệp đã ghi nhận dòng chảy vào là 53.000 m3 mỗi giây nhưng đã điều tiết dòng chảy ra 35.000 m3 mỗi giây.

Đập Tam Hiệp rõ ràng đã giúp giảm bớt áp lực của khu vực giữa và hạ lưu sông Dương Tử như hồ Bà Dương trong phòng chống lũ lụt.

- Nếu lũ lụt vẫn tiếp diễn, đập Tam Hiệp có khả năng kiểm soát không?

Nhiệm vụ phòng chống lũ lụt của dự án Tam Hiệp chủ yếu dựa vào khu vực Tĩnh Giang và Chenglingji - điểm thoát nước của hồ Động Đình. Với dung tích chứa nước lũ ở mức 22 tỷ m3, hồ chứa được thiết kế để ngăn lũ lớn xảy ra ở thượng nguồn sông Dương Tử, trong đó, đập Tam Hiệp hoạt động đáng kể để ngăn chặn tình trạng như vậy vượt khỏi tầm kiểm soát.

Nếu lũ lụt xảy ra do mưa lớn ở giữa và hạ lưu sông Dương Tử, các thành phố xung quanh các khu vực này sẽ phảidựa vào các công trình thoát lũ của chính họ là chủ yếu. Trong tình huống đó, đập Tam Hiệp vẫn có thể giúp đỡ bằng cách giữ lại nước ở thượng nguồn để giảm bớt áp lực cho các thành phố đó.

- Đập Tam Hiệp bị đồn là bị biến dạng, thậm chí có nguy cơ "sụp đổ". Con đập hiện tại có an toàn không?

Đập Tam Hiệp đang hoạt động an toàn trong tình trạng tốt. Trong vài năm qua, không có cái gọi là biến dạng xảy ra, hoặc bất kỳ rủi ro đáng chú ý nào khác.

Từ năm 1994 đến tháng 6 năm nay, đơn vị giám sát an toàn của con đập đã lắp đặt 12.000 thiết bị trong và xung quanh đập để kiểm tra sự biến dạng, lưu lượng thấm và lực thấm, áp lực, động đất, thủy lực và động lực học. Ngoài các công nghệ và thiết bị giám sát tiên tiến, còn có các đợt kiểm tra của kỹ sư để đánh giá tình trạng của con đập.

- Một số người nói rằng dự án Tam Hiệp gây ảnh hưởng đến môi trường sinh thái dọc theo sông Dương Tử. Tập đoàn và các cơ quan chính phủ đã có những nỗ lực gì để bảo vệ môi trường xung quanh đập và dọc bờ sông?

Ngoài kiểm soát lũ lụt, phát điện và điều hướng nước, hồ chứa Tam Hiệp còn có một nhiệm vụ quan trọng là kho lưu trữ chiến lược cho nguồn tài nguyên nước ngọt. Với khả năng điều chỉnh dòng chảy mạnh mẽ, dự án Tam Hiệp đã đóng một vai trò quan trọng trong bảo tồn, sửa chữa hệ sinh thái và môi trường dọc theo sông Dương Tử.

Cụ thể, dự án có thể bổ sung nước cho hạ lưu. Kể từ năm 2003, hồ chứa đã bổ sung khoảng 29 tỷ m3 nước cho hạ lưu.

Dự án cũng cung cấp các điều kiện tốt nhất cho sự sống và sinh sản cho các loài động vật hoang dã và cá nuôi trên sông Dương Tử bằng cách điều chỉnh và kiểm soát lượng xả thải.

Hơn nữa, dự án cũng có chức năng kiểm soát khẩn cấp. Khi xảy ra sự cố ảnh hưởng đến chất lượng và an toàn nước hoặc khủng hoảng hàng hải xảy ra, dự án có thể điều chỉnh và kiểm soát lượng xả thải.