Từ xây dựng nông thôn mới, TP.HCM chuyển mình sang kinh tế nông nghiệp đô thị đa giá trị

Bài viết gần đây trên chuyên mục Chuyển động Sài Gòn, chúng tôi đã chỉ rõ Nghị quyết do HĐND TP.HCM khoá X thông qua có hiệu lực từ 20/12/2025 là bước đi đột phá của Thành phố khi ban hành chính sách khuyến nông mới, tập trung vào việc hỗ trợ mô hình trình diễn, đào tạo nguồn nhân lực và đặc biệt là thúc đẩy ứng dụng công nghệ cao. Đây là lời giải cho bài toán diện tích đất nông nghiệp đang ngày càng thu hẹp do quá trình đô thị hóa.

Trước đây, nông nghiệp thành phố đối mặt với nghịch lý chi phí đầu tư lớn nhưng diện tích canh tác manh mún. Chính sách mới đã "gãi đúng chỗ ngứa" khi nâng mức hỗ trợ cho các mô hình ứng dụng tiến bộ kỹ thuật, công nghệ sinh học và tự động hóa.

Khi Nhà nước đồng hành chia sẻ rủi ro và chi phí đầu tư ban đầu cho nhà màng, hệ thống tưới thông minh hay các giống cây con chất lượng cao, người nông dân mới đủ tự tin để rũ bỏ lối canh tác truyền thống, tiến thẳng vào quỹ đạo công nghệ 4.0.

Một trong những điểm sáng nhất trong chiến lược của TP.HCM là định vị mình trở thành "Trung tâm giống cây trồng, vật nuôi của cả khu vực". Thay vì cạnh tranh về sản lượng lúa gạo hay chăn nuôi quy mô lớn như các tỉnh miền Tây hay miền Đông, TP.HCM chọn phân khúc giá trị cao nhất là sản xuất giống.

Số liệu thực tế cho thấy, giá trị giống cây trồng và vật nuôi chất lượng cao tại Thành phố thường cao hơn sản phẩm thông thường từ 6-8%. Hiện nay, TP.HCM đã hình thành các "vành đai trắng" về công nghệ sinh học như Trung tâm Công nghệ sinh học hay Khu Nông nghiệp Công nghệ cao (AHTP). Việc tập trung vào lai tạo các giống hoa lan, cá cảnh và hạt giống rau không chỉ phục vụ nhu cầu tại chỗ mà còn xuất khẩu, biến nông nghiệp thành một ngành kinh tế tri thức thực thụ. Ở đó, người nông dân trở thành những kỹ thuật viên, và mảnh vườn trở thành một phân xưởng sản xuất hiện đại.

Chính sách phát triển nông nghiệp của TP.HCM luôn gắn liền với Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới. Tuy nhiên, nông thôn của một siêu đô thị như TP.HCM có những đặc thù riêng biệt.

Mục tiêu đến năm 2030, giá trị sản xuất bình quân trên mỗi ha đất canh tác của Thành phố đạt từ 850 triệu đến 1 tỷ đồng/năm. Để đạt được con số "khủng" này, Thành phố không chỉ thúc đẩy sản xuất mà còn tích hợp nông nghiệp với dịch vụ và du lịch sinh thái. Những vùng huyện cũ như Củ Chi, Hóc Môn hay Cần Giờ đang chuyển mình thành những điểm đến du lịch xanh. Tại đây, nông nghiệp đóng vai trò là "lá phổi xanh", là không gian điều hòa khí hậu và bảo tồn bản sắc văn hóa cho toàn đô thị. Đây chính là mô hình "Nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh" mà Thành phố đang hướng tới.

Dù chính sách đã rộng mở, hành trình chuyển đổi vẫn còn không ít rào cản. Đó là câu chuyện về vốn đầu tư, về thủ tục đất đai để xây dựng các công trình phụ trợ trên đất nông nghiệp (như nhà sơ chế, kho lạnh...) và vấn đề biến đổi khí hậu, nước mặn xâm nhập tại khu vực phía Nam như Nhà Bè, Cần Giờ.

Tuy nhiên, với việc triển khai Nghị quyết 98 của Quốc hội về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM, ngành nông nghiệp đang đứng trước cơ hội tháo gỡ những nút thắt về đầu tư công - tư (PPP) và các ưu đãi thuế, phí. Việc chấp nhận các tài sản hình thành trên đất nông nghiệp (như hệ thống nhà màng, máy móc công nghệ cao) làm tài sản thế chấp vay vốn sẽ là một "cú hích" cực lớn để doanh nghiệp mạnh dạn rót vốn.

Chính sách khuyến nông mới và chiến lược phát triển nông nghiệp đô thị giai đoạn 2024-2030 của TP.HCM không chỉ là câu chuyện về kinh tế. Đó là một cam kết về sự phát triển bền vững. Một đô thị hiện đại không thể thiếu đi những khoảng xanh sản xuất, một nền kinh tế mạnh không thể thiếu đi sự đóng góp của công nghệ sinh học và kinh tế số trong nông nghiệp.

TP.HCM đang chứng minh rằng, ngay cả trong lòng một siêu đô thị, nông nghiệp vẫn có thể sống khỏe, sống tốt và đóng góp vào giá trị gia tăng cực lớn nếu có một tư duy đúng đắn và chính sách kịp thời.

×