Vì sao Donbass lại là chiến trường quyết định ở Ukraine?

Những ngày qua, Nga liên tục tấn công khu vực Donbass của Ukraine bằng các cuộc không kích và pháo kích. Điện Kremlin đang đạt được những bước tiến chậm nhưng chắc chắn nhằm kiểm soát trung tâm công nghiệp của nước láng giềng.

Với việc xung đột hiện đã ở tháng thứ tư, những diễn biến sắp tới có thể quyết định kết quả của toàn bộ cuộc chiến.

Nếu Nga giành chiến thắng ở Donbass, điều đó có nghĩa là Ukraine không chỉ mất lãnh thổ mà còn có thể mất phần lớn các lực lượng quân sự có năng lực, mở đường cho Moscow tận dụng lợi thế và áp đặt các điều khoản của mình với Kiev.

Sau những nỗ lực ban đầu nhằm kiểm soát Kiev và Kharkov không thành công, Nga đã chuyển sự tập trung sang Donbass. Rút kinh nghiệm từ những bước đi sai lầm trước đó, Nga bắt đầu tiến hành chiến dịch cẩn thận hơn, dựa vào các cuộc bắn phá tầm xa để làm suy yếu tuyến phòng thủ của Ukraine.

Cách tiếp cận này dường như đang tỏ ra hiệu quả. Nga dần đạt được một số lợi ích ở cả hai khu vực Lugansk và Donetsk thuộc Donbass. Moscow hiện kiểm soát 70% thành phố Severodonetsk, tiếp tục tấn công nhà máy Azot và phá hủy một cây cầu dẫn ra khỏi thành phố.

Trong khi đó, cố vấn tổng thống Ukraine Mykhailo Podolyak nói với BBC rằng nước này đang mất từ 100 đến 200 binh sĩ mỗi ngày.

Tình hình cực kỳ khó khăn

Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Oleksii Reznikov mô tả tình hình "cực kỳ khó khăn".

Trong bối cảnh chiến sự kéo dài, nhiều người nghĩ rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin có thể tuyên bố chiến thắng sau khi thu được một số lợi ích ở Donbass và thoát khỏi một cuộc xung đột đã làm tổn hại nghiêm trọng nền kinh tế của Nga.

Tuy nhiên, Điện Kremlin tiếp tục nhấn mạnh họ hy vọng Ukraine sẽ công nhận tất cả những kết quả mà Nga đã đạt được - bao gồm cả việc sáp nhập Crimea vào năm 2014 - điều mà Kiev chưa bao giờ chấp nhận.

Các lực lượng Nga kiểm soát toàn bộ bờ biển Biển Azov, bao gồm cả cảng chiến lược Mariupol, toàn bộ khu vực Kherson - một cửa ngõ quan trọng vào Crimea - và một phần lớn của khu vực Zaporizhia có thể hỗ trợ đẩy sâu hơn nữa vào Ukraine. Giờ đây, không ai tin rằng ông Putin sẽ dừng lại.

Mặc dù vậy, các quan chức phương Tây vẫn liên tục ca ngợi khả năng của các lực lượng Ukraine trong việc bảo vệ đất nước.

Một quan chức cấp cao giấu tên của phương Tây nói với hãng tin AP rằng chiến dịch của Nga "đang gặp khó khăn sâu sắc ở mọi cấp độ", ông lập luận rằng lực lượng của Moscow phải mất "nhiều tuần để đạt được các mục tiêu khiêm tốn như chiếm từng ngôi làng" .

Mặc dù vậy trên thực tế, Moscow có lợi thế rõ ràng về pháo binh trong trận chiến giành Donbass nhờ vào số lượng lớn pháo hạng nặng và bệ phóng tên lửa. Trong khi đó, Ukraine phải sử dụng pháo binh vô cùng tiết kiệm, trong bối cảnh Nga liên tục nhắm vào các đường tiếp tế.

Ukraine đã bắt đầu nhận được nhiều vũ khí hạng nặng hơn từ các đồng minh phương Tây, những nước đã cung cấp hàng chục khẩu pháo và hiện đang có kế hoạch gửi thêm nhiều bệ phóng tên lửa.

Eleonora Tafuro Ambrosetti, nhà phân tích của Viện Nghiên cứu Chính trị Quốc tế có trụ sở tại Milan, cho biết: "Các mục tiêu của Nga đang thay đổi dựa trên tình hình thực địa". Bà lưu ý rằng Nga có thể cố gắng gây thiệt hại cho nền kinh tế Ukraine bằng cách chiếm giữ toàn bộ đường bờ biển của nước này để từ chối quyền tiếp cận hàng hải.

Các mục tiêu của Moscow trên Biển Đen

Một vị tướng hàng đầu của Nga đã nói về kế hoạch cắt Ukraine khỏi Biển Đen bằng cách chiếm các khu vực Mykolaiv và Odessa đến tận biên giới với Romania, một động thái cũng sẽ cho phép Moscow xây dựng hành lang trên bộ tới khu vực ly khai của Moldova. Transnistria có một căn cứ quân sự của Nga.

Tất cả những tham vọng như vậy sẽ đều phụ thuộc vào sự thành công của Moscow ở phía đông.

Một thất bại trong cuộc chiến giành Donbass sẽ khiến Kiev rơi vào tình thế bấp bênh, đặc biệt khi những người lính thiện chiến hiện đang tham gia chiến đấu ở phía đông và nguồn cung cấp vũ khí của phương Tây không đủ để chống lại sức mạnh tiềm tàng của Nga.

Các quan chức Ukraine đã gạt bỏ những lo ngại như vậy, bày tỏ sự tin tưởng rằng quân đội nước họ có thể đứng vững, ngăn chặn những bước tiến của Nga và thậm chí tiến hành một cuộc phản công.

Nhà phân tích Mykola Sunhurovsky thuộc Trung tâm Razumkov cho biết: "Kế hoạch của Ukraine rất rõ ràng: Kiev đang làm cho quân đội Nga kiệt sức, cố gắng giành thời gian để tiếp nhận nhiều vũ khí phương Tây hơn, bao gồm cả hệ thống phòng không, với hy vọng phát động một cuộc phản công hiệu quả".