Vì sao làm tốt đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao cần nâng cao năng lực cho nông dân, HTX, các đối tác?

Mới đây, tại TP.Cần Thơ, Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn, Bộ NNPTNT đã tổ chức hội nghị triển khai kế hoạch nâng cao năng lực cho các đối tác, HTX nông nghiệp phát triển liên kết chuỗi giá trị thực hiện Đề án "Phát triển bền vững một triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030" (gọi tắt là Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao).

1 triệu người sẽ được tập huấn, nâng cao năng lực

Thông tin tại hội nghị cho biết, trong 2 giai đoạn (2024 - 2025 và 2026 - 2030), trên 1 triệu người sẽ được tập huấn, nâng cao năng lực, gồm cán bộ khuyến nông và khuyến nông cộng đồng; cán bộ quản lý, kỹ thuật của 620 HTX nông nghiệp, tổ hợp tác đăng ký tham gia đề án; nông dân được đào tạo quy trình canh tác sản xuất lúa bền vững, giảm phát thải gắn với tăng trưởng xanh...

Trong đó giai đoạn 2024-2025 có 207.780 lượt người được đào tạo, giai đoạn 2026-2030 có 812.320 lượt người. Qua đó, chương trình sẽ giúp các hộ dân, HTX và các đối tượng liên quan tham gia trong chuỗi ngành hàng lúa gạo chất lượng cao, giảm phát thải có đủ điều kiện, năng lực tham gia triển khai hiệu quả đề án.

Ông Lê Đức Thịnh - Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn cho biết, để xây dựng kế hoạch này, Cục đã tham vấn 21 đơn vị; trong đó có 12 tỉnh, thành ĐBSCL để thống nhất hoàn chỉnh nội dung. Năm 2024, Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn sẽ xây dựng 12 tài liệu tập huấn cho các đối tượng khác nhau, đi kèm là các sổ tay, hướng dẫn sử dụng tài liệu.

Cơ quan chuyên môn cũng sẽ tổ chức 12 lớp tập huấn ToT (trang bị các kỹ năng, kiến thức về đổi mới sáng tạo); hoàn thành tập huấn cho 2.000 cán bộ quản lý, kỹ thuật của 400 HTX nông nghiệp đã tham gia Dự án VnSAT (Chuyển đổi nông nghiệp bền vững tại Việt Nam), với nội dung chính về quy trình canh tác giảm phát thải và phương pháp MRV (công cụ đánh giá các hoạt động giảm phát thải khí nhà kính). 

Về phía ngành nông nghiệp các địa phương ĐBSCL sẽ chủ động tổ chức tập huấn cho các HTX, tổ hợp tác đăng ký tham gia Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao theo lộ trình.

Để phát huy tác dụng của đào tạo, tập huấn, ông Huỳnh Lam Phương - Trưởng cơ quan thường trực phía Nam, Liên minh HTX Việt Nam cho rằng, cần sàng lọc thành viên HTX tham gia, tránh trường hợp tập huấn cho có, tổ chức công phu nhưng số lượng người tham gia lại hạn chế.

Trong khi đó, ông Lê Quốc Thanh - Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia chỉ ra, Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao sẽ tăng cường năng lực cho toàn hệ thống, gồm tất cả các tác nhân trong chuỗi giá trị sản xuất lúa gạo. Trong đó, lực lượng khuyến nông và khuyến nông cộng đồng được xác định có vai trò kết nối giữa doanh nghiệp và HTX, người sản xuất.

Quyết tâm thực hiện thành công đề án

Chủ trì hội nghị, Thứ trưởng Bộ NNPTNT Trần Thanh Nam yêu cầu các cơ quan, đơn vị thuộc Bộ và các địa phương cần quán triệt, nâng cao nhận thức về việc thực hiện kế hoạch nâng cao năng lực cho các đối tác, HTX nông nghiệp để thực hiện thành công Đề án 1 triệu ha lúa. Mục đích nhằm chuyển đổi căn bản phương thức sản xuất lúa, gạo ở ĐBSCL.

Thứ trưởng Nam xác định, 2 đối tượng chính trong kế hoạch tập huấn nâng cao năng lực lần này là các thành viên HTX và cán bộ khuyến nông, nhất là cán bộ khuyến nông cơ sở, khuyến nông cộng đồng. 

Do đó, ngành nông nghiệp các địa phương cần định hướng rõ làm sao để bà con nông dân hiểu được rằng, tham gia Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao sẽ hưởng được nhiều lợi ích từ nhiều nguồn như: Giảm chi phí sản xuất, được chi trả tín chỉ carbon và giá trị tăng thêm từ thương hiệu gạo giảm phát thải...

Trong giai đoạn 2024 – 2025, Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao sẽ tập trung củng cố, nâng chất trên 182.000ha sản xuất lúa đã tham gia Dự án VnSAT và mở rộng ra ở các địa phương chưa tham gia. 

"Các địa phương lựa chọn ra các HTX có nhiều kinh nghiệm, từ đó nâng cao chất lượng HTX. Với những HTX ở những nơi chưa triển khai Dự án VnSAT, yêu cầu lãnh đạo HTX phải năng động, sáng tạo" - Thứ trưởng Trần Thanh Nam nhấn mạnh.

Trước đó, Bộ NNPTNT dự kiến triển khai dự án hỗ trợ hạ tầng kỹ thuật cho lúa carbon thấp vùng ĐBSCL trên cơ sở Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp. Đây là gói hỗ trợ kỹ thuật toàn diện, dự kiến kinh phí khoảng 375 triệu USD (tương đương 8.968 tỷ đồng).

Thứ trưởng Trần Thanh Nam cho biết, Bộ đã chọn 5 tỉnh, thành đại diện cho các đặc trưng về thổ nhưỡng đất đai ở vùng ĐBSCL để triển khai mô hình thí điểm, gồm TP.Cần Thơ, Sóc Trăng, Kiên Giang (đất phèn mặn), Đồng Tháp (đất đầu nguồn), Trà Vinh (đất bồi, phù sa). 

Mô hình sẽ thực hiện từ quy trình canh tác cho đến khi đo đếm được tín chỉ carbon. Sau 3 vụ thí điểm, các cơ quan chuyên môn của Bộ NNPTNT sẽ đánh giá, xem xét, từ đó có văn bản chính thức công nhận quy trình đo đếm mức độ giảm phát thải và mở rộng ra các địa phương khác.