Đề tài "tiến sĩ bìa sách": Có là chuyện... tầm phào?

Mới đây, tài khoản Facebook Vững Nguyễn đã đăng tải trên một diễn đàn giáo dục bức ảnh chụp một buổi bảo vệ luận án tiến sĩ cấp học viện của Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam với hoài nghi về việc đề tài nghiên cứu này có phù hợp với “tầm” của một luận văn tiến sĩ hay không?

Cụ thể, đó đề tài nghiên cứu mang tên “Nghệ thuật chữ trong thiết kế bìa sách giai đoạn 2005 - 2015 ở Việt Nam” chuyên ngành Lý luận và lịch sử mỹ thuật của NCS Bùi Quang Tiến. Ngay sau khi đăng tải, bức ảnh đã nhận được rất nhiều ký kiến trái chiều. Nhiều bình luận cho rằng, tên đề tài chưa xứng tầm với một luận văn tiến sĩ, nó chẳng khác nào… thừa giấy vẽ voi?

Đề tài luận án tiến sĩ gây tranh cãi (Ảnh chụp màn hình)

Bạn đọc Quyen Dao cho rằng, đề tài này khá đơn giản để làm luận án tiến sĩ. “Hơn nữa, khi đánh giá một giai đoạn phát triển của một lĩnh vực nào đó đều cần có một khoảng lùi nhất định để nhìn nhận. Liệu rằng 10 năm (kết thúc năm 2015), tác giả báo cáo năm 2017 có đủ thời gian để vừa làm nghiên cứu vừa đánh giá không? Trong khi đề tài Tiến sĩ làm trong 1 năm?” - đọc giả đặt câu hỏi.

Tuy nhiên, có nhiều người lại phản biện cho rằng, đề tài về bìa sách là không có gì bất thường đối với chuyên ngành mà nghiên cứu sinh này theo đuổi là Lý luận và lịch sử mỹ thuật.

Bạn đọc Anh Hải Vũ cho rằng, thiết kế chữ bìa sách hay còn gọi là Typography không hề là chuyện tầm phào. Có rất nhiều vấn đề cần làm rõ trong thiết kế chữ và bìa sách, nó không chỉ là nghệ thuật mà còn là sáng tạo: “Nhiều người ngoại đạo không hiểu chỉ nhìn cái bìa sách đã nói là đơn giản, không xứng tầm thì thật đáng buồn”.

Tương tự, nick Facebook Hạ Hồng Việt cho rằng: “Đây là đề tài hay, nếu làm tới bến thì rất xứng đáng với luận án tiến sĩ. Từ nghiên cứu nghệ thuật chữ này có thể mang ra nghiên cứu, dự đoán phong cách trong những giai đoạn sau. Ngoài ra có thể đánh giá được yếu tố ảnh hưởng văn hóa ngoại nhập, phong cách thiết kế phẳng…”.

Những tranh luận về đề tài luận án tiến sĩ có "nguồn cơn" từ rất nhiều đề tài luận án trước đó bị coi là không xứng tầm như: "Đặc điểm giao tiếp với dân của Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã; Hành vi nịnh trong tiếng Việt; Hứng thú rèn luyện nghiệp vụ sư phạm của sinh viên cao đẳng sư phạm; Hành vi nịnh trong tiếng Việt hay Sự thích ứng với hoạt động dạy học của giáo viên tiểu học mới vào nghề...".

Nhiều người cho rằng đề tài hay, không có gì đáng bàn (ảnh chụp màn hình).

Được biết, đề tài này được Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam tổ chức cho nghiên cứu sinh Bùi Quang Tiến bảo vệ vào ngày 25.9 mới đây. Trên website chính thức của Viện này cũng đăng tải thông tin và nội dung tóm tắt của đề tài luận án này.

Cụ thể, mục đích nghiên cứu của luận án này là nhằm làm rõ đặc điểm nhận diện của nghệ thuật chữ trong thiết kế bìa sách giai đoạn 2005 – 2015 ở Việt Nam; phân tích, so sánh những biến đổi nghệ thuật chữ trong thiết kế bìa sách giai đoạn này dưới tác động của kỹ thuật công nghệ so với các thời kỳ trước.

Theo nghiên cứu sinh phụ trách đề tài này, nguyên nhân đặt ra đề tài nghiên cứu này là do thực tế phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin, kỹ thuật in ấn và sự lấn át của các ngôn ngữ, chữ viết quốc tế khác nhau trong thị trường xuất bản Việt Nam cũng như việc đòi hỏi phải nâng cao năng lực cạnh tranh để trước mắt tránh hậu quả mất thị phần ngay ở sân chơi trong nước. Ngoài ra, việc cần hướng tới xuất khẩu sách nhằm giới thiệu quảng bá nền văn hóa, văn học cùng các giá trị thẩm mỹ đặc sắc của Việt Nam ra thế giới là cũng là một vấn đề cấp thiết.

Nội dung đề tài được tóm tắt trên website chính thức của Viện Văn hóa nghệ thuật quốc gia Việt Nam (Ảnh chụp màn hình).

Kết quả nghiên cứu của luận án có giá trị gợi ý, làm cơ sở so sánh cho những nghiên cứu tương tự về chữ ở các thể loại đồ họa khác; làm phong phú thêm nguồn thông tin tư liệu dùng để tham khảo, phục vụ cho việc nghiên cứu, biên soạn giáo án, bài giảng, chuyên đề của các cơ sở đào tạo có ngành thiết kế minh họa sách.

Sau khi được thẩm định, đánh giá và góp ý, Hội đồng chấm luận án của Viện đã bỏ phiếu tán thành và công nhận học vị Tiến sĩ Nghệ thuật học cho NCS Bùi Quang Tiến.