Alibaba của tỷ phú Jack Ma lộ tham vọng vượt "bão"

Tại hội nghị các nhà đầu tư thường niên tổ chức vào ngày 17/12, Alibaba cho thấy họ đã tìm được cách giải quyết cho thực trạng cạnh tranh gay gắt tăng lên, chi tiêu của khách hàng giảm sút và chiến dịch của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhằm kiềm chế quyền lực của các đại gia Internet. Cụ thể, CEO Alibaba Daniel Zhang và các lãnh đạo khác đã tuyên bố mảng thương mại quốc tế, sau khi tái cấu trúc hoạt động kinh doanh thương mại điện tử của mình thành các bộ phận riêng biệt ở Trung Quốc và quốc tế, với bộ phận quốc tế do Jiang Fan, người đứng đầu các thị trường Taobao và Tmall hàng đầu của Alibaba.

Giám đốc tài chính của Alibaba, ông Toby Xu cho biết trong một bài thuyết trình rằng, phân khúc thương mại Trung Quốc của họ đã phải đối mặt với những thách thức ngắn hạn về môi trường vĩ mô chậm lại, và chịu mức độ cạnh tranh ngày càng cao. Điều này khiến chỉ số tổng khối lượng hàng hóa (GMV) tăng trưởng chậm hơn và tăng trưởng doanh thu trong quý gần đây nhất cũng sụt giảm, ông nói. Nhưng ông cũng nhận thấy cơ hội thâm nhập vào các thị trường quốc tế mới có thể định vị lại thị trường kinh doanh tốt hơn cho tập đoàn này. Ông Toby Xu cũng nói rằng, thương mại điện tử quốc tế "sẽ trở thành một trong những động lực tăng trưởng quan trọng".

Trước đó trong sự kiện dành cho nhà đầu tư kéo dài hai ngày, Alibaba cho biết họ đã đặt mục tiêu đạt 100 tỷ USD tổng giá trị hàng hóa (GMV) cho Lazada, dịch vụ thương mại điện tử ở Đông Nam Á. Lazada đã tạo ra 21 tỷ đô la trong GMV từ tháng 9 năm 2020 đến cùng tháng năm 2021, bài thuyết trình cho thấy.

Còn Giám đốc tài chính mãn nhiệm Maggie Wu nói rằng, Alibaba sẽ bao gồm thương mại quốc tế thuộc phân khúc tài chính lớn hơn và sẽ trở thành "Thương mại cốt lõi" của Alibaba về mặt thu nhập, cùng với thương mại từ các thị trường nội địa. Không có bất kỳ đề cập nào đến Ant Group, công ty dịch vụ tài chính do Alibaba sở hữu 33%.

Vào tháng 11, Alibaba đã cắt giảm dự báo doanh thu hàng năm cho năm tài chính hiện tại, từ mục tiêu tăng trưởng ban đầu là 29,5% xuống còn từ 20% đến 23%. Công ty đã phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ bao gồm Pinduoduo Inc (PDD.O), công ty đã giành được người tiêu dùng ở nông thôn Trung Quốc và Douyin thuộc sở hữu của ByteDance, đã phát triển trong lĩnh vực thương mại điện tử phát trực tiếp đang bùng nổ của Trung Quốc.

Động thái trên diễn ra đang gây được sự chú ý lớn khi nhà đầu tư đang lo ngại về khả năng tăng trưởng trong dài hạn của Alibaba, sau khi hãng hạ dự báo doanh thu tài khóa 2022 hồi tháng trước. Dù đã dàn xếp xong cuộc điều tra chống độc quyền của giới chức, với khoản phạt kỷ lục 2,8 tỷ USD, Alibaba vẫn bị nghi ngờ về cách quản lý số dữ liệu khổng lồ và các nền tảng truyền thông. Đây là hai thứ Bắc Kinh luôn coi là cần thiết để duy trì ổn định và quyền lực tại nước này.

Zhang cũng thông báo rằng, công ty đang hướng tới mục tiêu đạt được tính trung hòa carbon trong các hoạt động của riêng mình vào năm 2030, đồng thời giảm một nửa lượng khí thải trong chuỗi cung ứng và hệ sinh thái kinh doanh của mình. Ông cho biết, công ty cũng có kế hoạch giảm lượng khí thải bằng cách sử dụng nhiều năng lượng tái tạo hơn cũng như các công nghệ tiết kiệm năng lượng và nâng cao hiệu quả để giảm lượng khí thải.

Alibaba cũng sẽ huy động người tiêu dùng, thương gia, đối tác kinh doanh và nhà cung cấp dịch vụ tham gia vào các nỗ lực giảm thiểu carbon của họ. Zhang nêu tên các ví dụ như thúc đẩy việc tiêu thụ các sản phẩm xanh, các lựa chọn giao thông xanh và khuyến khích tái sử dụng bao bì, vỏ hộp…Cam kết của Alibaba đối với việc giảm lượng khí thải carbon của mình cũng trùng hợp với nỗ lực lớn của Trung Quốc nhằm đạt được mức độ trung hòa carbon vào năm 2060. Nước này hiện là nhà phát thải carbon lớn nhất thế giới, chịu trách nhiệm cho gần một phần ba lượng khí thải toàn cầu.

Các nhà chức trách Trung Quốc kể từ đó đã đặt các mục tiêu năng lượng cho nhiều công ty quốc doanh của nước này, mặc dù hầu hết đều phải vật lộn để loại bỏ việc tiêu thụ than, một trong những yếu tố đóng góp lớn nhất vào lượng khí thải carbon khổng lồ của Trung Quốc.

Nhìn về phía trước

Mặc dù Alibaba phải đối mặt với vô số thách thức, đặc biệt là sự cạnh tranh gay gắt và khả năng sinh lời suy yếu, nhưng Alibaba vẫn sở hữu một số thế mạnh trong không gian thương mại điện tử gay gắt của Trung Quốc; Pinduoduo có thể đã tăng hạng với tốc độ chóng mặt, nhưng công ty mới chỉ kiếm được lợi nhuận gần đây trong khi Alibaba thì có lãi khủng từ lâu dài. WeChat của Tencent mang lại lợi nhuận cao nhưng công ty kém xa Alibaba về mạng lưới phân phối và hậu cần. Bilibili và Kuaishou trong khi đó hoàn toàn chìm trong màu đỏ. Không rõ Douyin có lãi hay không. Việc thua lỗ có thể hạn chế mức độ cạnh tranh mạnh mẽ của các đối thủ này, và mặc dù Tencent có đủ tiền để xây dựng và mua lại mạng lưới hậu cần, nhưng có khả năng hầu hết các vị trí được lựa chọn tốt nhất đã thuộc về các công ty dẫn đầu thị trường là Alibaba và JD.com.

Trong khi đó, mặc dù lợi nhuận giảm có thể cản trở khả năng của Alibaba trong việc hỗ trợ các hoạt động khôi phục kinh doanh thua lỗ mới của mình, nhưng về mặt tích cực, các động cơ tăng trưởng mới này đang cho thấy sự cải thiện nhất quán trong lợi nhuận của phân khúc có thể làm giảm lượng hỗ trợ mà họ yêu cầu trong tương lai.

Cơ hội này đưa Alibaba vượt lên trước các đối thủ cạnh tranh trong nước và thay vào đó đặt họ trước kẻ phá bĩnh thương mại điện tử Mỹ Amazon. Đây không phải là lần đầu tiên Alibaba và Amazon đối đầu nhau; cả hai đều tranh giành thị phần trong những ngày đầu của thị trường thương mại điện tử mới nở rộ của Trung Quốc trước khi Amazon cuối cùng khó chịu và rời khỏi Trung Quốc vào năm 2019.

Trong cuộc chiến giành vị trí tối cao trên thị trường thương mại điện tử toàn cầu, Alibaba có thể không có lợi thế sân nhà so với Amazon khi bộ đôi này cạnh tranh ở Trung Quốc, nhưng đối thủ Trung Quốc lại có lợi thế cạnh tranh khác; phần lớn hàng hóa được bán trên toàn thế giới được sản xuất tại Trung Quốc. Alibaba dường như đã nhận ra cơ hội này và hiện đang chuyển sang kết nối trực tiếp những người tiêu dùng đó với các nhà sản xuất Trung Quốc, một số lượng đáng kể trong số họ đã kinh doanh nhanh chóng trên AliExpress - nền tảng thị trường của Alibaba kết nối người bán Trung Quốc với người mua ở nước ngoài, một trong những nền tảng phổ biến nhất để cung cấp các sản phẩm từ các nhà sản xuất Trung Quốc.