Thủ tướng Phạm Minh Chính: ASEAN sẵn sàng làm trung gian cùng EAS tìm giải pháp cho các thách thức an ninh

Sáng 13/11, tại Phnom Penh (Campuchia), trong khuôn khổ chương trình làm việc của Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 40, 41 và các Hội nghị cấp cao liên quan, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã tham dự Hội nghị cấp cao Đông Á (EAS) lần thứ 17, cùng Lãnh đạo các nước ASEAN và các Đối tác EAS gồm Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia, New Zealand, Ấn Độ, Nga, Hoa Kỳ và Tổng thư ký ASEAN.

Chủ tịch Hội đồng châu Âu và Tổng thư ký Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) được mời trình bày về hợp tác bảo đảm an ninh lương thực và năng lượng.

Tại Hội nghị, Lãnh đạo ASEAN và các Đối tác EAS đánh giá cao vai trò và đóng góp quan trọng của EAS với tư cách là diễn đàn của các Lãnh đạo đối thoại về các vấn đề chiến lược, bảo đảm hòa bình, an ninh và phát triển thịnh vượng ở khu vực. Các nước nhất trí cần thúc đẩy EAS phát huy hơn nữa giá trị chiến lược và khả năng thích ứng trước ngày càng nhiều thách thức nảy sinh trong bối cảnh mới.

Ghi nhận những tiến triển trong năm cuối cùng triển khai Kế hoạch hành động EAS giai đoạn 2018-2022, các Lãnh đạo EAS nhấn mạnh cần khẩn trương hoàn tất soạn thảo Kế hoạch hành động EAS giai đoạn tiếp theo 2023-2027, phù hợp với tình hình mới, tập trung ưu tiên cho các nỗ lực phục hồi, phát triển xanh và bền vững.

Các nước chia sẻ nhận định hợp tác EAS còn nhiều tiềm năng phát triển thời gian tới, theo đó nhất trí tăng cường phối hợp thúc đẩy phục hồi toàn diện, nhất là nâng cao năng lực tự cường y tế, phục hồi kinh tế, đẩy mạnh giao thương, ổn định chuỗi cung ứng và sản xuất, đồng thời mở rộng hợp tác chuyển đổi số, năng lượng, ứng phó biến đổi khí hậu, hướng tới tăng trưởng xanh và phát triển bền vững.

Trao đổi về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm, các Lãnh đạo nhất trí EAS cần phát huy vai trò, đóng góp hiệu quả cho các nỗ lực bảo đảm hòa bình, an ninh và ổn định khu vực.

Các nước nhấn mạnh chia sẻ lợi ích và đề cao trách nhiệm bảo đảm hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải và hàng không ở Biển Đông, kiềm chế không có hoạt động làm gia tăng căng thẳng và phức tạp tình hình, không quân sự hoá, không sử dụng và đe doạ sử dụng vũ lực, giải quyết hoà bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982; kêu gọi ASEAN và Trung Quốc thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), xây dựng Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu quả, thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982.

Các Đối tác EAS bày tỏ quan ngại về tình hình phức tạp tiếp diễn tại Myanmar, khẳng định ủng hộ vai trò và nỗ lực của ASEAN thúc đẩy đối thoại, hòa giải, hỗ trợ Myanmar tìm giải pháp sớm ổn định tình hình.

Chia sẻ quan ngại sâu sắc về các diễn biến gần đây trên Bán đảo Triều Tiên, ASEAN bày tỏ ủng hộ các nỗ lực thúc đẩy hoà bình, ổn định và phi hạt nhân hoá hoàn toàn Bán đảo Triều Tiên, sẵn sàng đóng vai trò xây dựng, tạo thuận lợi cho đối thoại giữa các bên liên quan tại các cơ chế do ASEAN chủ trì.

Về xung đột tại Ukraine,  các nước nhấn mạnh các khác biệt, bất đồng cần được giải quyết bằng các biện pháp hòa bình, tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương Liên hợp quốc, Hiệp ước Thân thiện và hợp tác ở Đông Nam Á (TAC) và luật pháp quốc tế.

Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định ASEAN sẵn sàng làm "trung gian tin cậy" cùng các Đối tác EAS tham vấn, đối thoại, cùng tìm kiếm các giải pháp hữu hiệu, bền vững và lâu dài cho các thách thức an ninh hiện nay, trên cơ sở bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau, nâng cao hiểu biết, tin cậy, đối thoại và hợp tác. 

Để định hình và củng cố hệ thống quốc tế và cấu trúc đa phương hiệu quả, minh bạch, bao trùm và dựa trên luật pháp quốc tế, tạo nền tảng cho hòa bình lâu dài và bền vững, ASEAN sẽ tiếp tục cùng các Đối tác đề cao chủ nghĩa đa phương và tuân thủ luật pháp quốc tế, trên tinh thần minh bạch, xây dựng, tôn trọng vai trò trung tâm của ASEAN và tham vấn đầy đủ với ASEAN.

Chia sẻ quan điểm về các vấn đề khu vực và quốc tế, Thủ tướng khẳng định lập trường nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông, đề nghị các nước cùng nhau xây dựng Biển Đông thành vùng biển hoà bình, ổn định, hợp tác và phát triển bền vững, giải quyết hoà bình các mâu thuẫn, kêu gọi cộng đồng quốc tế và các nước EAS ủng hộ nỗ lực sớm đạt được Bộ COC hiệu lực, hiệu quả, công bằng và hợp lý với tất cả các bên có liên quan, phù hợp với luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982. 

Thủ tướng đề nghị các Đối tác EAS  ủng hộ ASEAN thực hiện Đồng thuận 5 điểm, hỗ trợ Myanmar tìm kiếm giải pháp ổn định tình hình.

* Ngay sau Hội nghị cấp cao EAS-17, Lãnh đạo các nước đã tham dự Lễ bế mạc Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 40, 41 và các Hội nghị cấp cao liên quan, và Lễ chuyển giao Chủ tịch ASEAN từ Campuchia sang Indonesia.

×