Chợ Xuân đợi một phiên này

Thôn Thôm Chản, xã Xuân Dương của huyện Na Rì, tỉnh Bắc Kạn đêm trước phiên chợ tình trở nên nhộn nhịp khác thường. Mặt trời xuống núi, cũng là lúc người Nùng nơi đây men dọc bờ sông, bờ suối tìm đến nhà Nghệ nhân Ưu tú Nông Văn Hồ để được “bổ túc” thêm những câu sli ngọt ngào cho cuộc hẹn với “người cũ” khi chợ tình vào phiên.

Đã thành lệ, cứ 25/3 âm lịch hằng năm, người Nùng nơi đây và các xã lân cận của tỉnh Lạng Sơn lại tìm về với chợ tình Xuân Dương (địa điểm thôn Bắc Sen, xã Xuân Dương của huyện Na Rì, tỉnh Bắc Kạn) để hát đối giao duyên. Những người yêu nhau không đến được với nhau cũng được dịp hàn huyên, chuyện trò. Thay vì những câu chào hỏi thông thường, trong những ngày này, người Nùng xã Xuân Dương thường sẽ giao tiếp với nhau bằng những câu hát sli ngọt đến mềm môi.

Trong ngôi nhà sàn khang trang mới cất của Nghệ nhân Ưu tú Nông Văn Hồ, mới hơn 19h tiếng sli đã vọng qua vách liếp, tràn xuống nương ngô. Lời sli mênh mang tình tứ men theo đường cái quan khiến vài ba khách đường xa cũng phải mê mẩn mà dừng chân nơi đầu dốc.

Xã Xuân Dương có chợ tình Xuân Dương gắn với nghệ thuật hát sli độc đáo của người Nùng. Thông qua hát sli, có thể thấy được sự cởi mở, lãng mạn và nhân văn trong tính cách của người Nùng nơi đây.

Nhà ông Hồ hôm nay dễ chừng có đến hơn 30 khách, không chỉ mỗi người trong bản mà có cả khách đường xa tìm về. Ông Hồ bảo, với người Nùng Xuân Dương chợ Xuân cốt đợi một phiên này. Thế nên ai cũng háo hức, phấn chấn lắm.

Phần lớn khách đến hôm này đều là những người thạo về hát sli. Cuộc gặp gỡ này là để chia sẻ, bổ sung, chỉnh sửa giúp cho những câu sli đã ngọt ngào lại càng trở nên ngọt ngào, tình tứ hơn trong phiên chợ chính.

Bát rượu Đông chí được rót tràn, lời sli cũng theo đó mà thấm thía, diệu vợi. Khuôn mặt các bà, các chị lúc này cũng trở nên rạng rỡ hơn khi nâng bát rượu đầy. Ông Hồ cười bảo, mai chợ tình Xuân Dương mới vào phiên nhưng hôm nay đã đông vui lắm rồi…

Tình người chốn non cao

Dưới gian bếp chính, bà Nông Thị Nguyện - vợ ông Hồ lúc này vẫn đang tất bật đồ xôi, làm bánh, chia thành từng túi nhỏ để đêm mai chợ tình vào phiên ông Hồ mang theo làm quà cho người yêu cũ. Bà bảo, ông Hồ ngày xưa hát hay nên có nhiều “người cũ” lắm... cũng vì trót say câu sli của ông ấy mà bà theo về làm vợ.

“Mình lấy được ông ấy rồi thì phải chu đáo để cho những “người cũ” của ông ấy còn yên tâm”, bà Nguyện nói với chúng tôi mà như đang nói với chính mình vậy.

Phía đầu sàn, lúc này cũng đã có vài ba tốp bắt đầu hỏi han, chuyện trò bằng những câu sli. Ông Hồ giải thích, vì háo hức, một vài đôi đã không đợi đến phiên chợ chính mà hẹn sớm hơn để gặp ở đêm áp phiên này. Ông Hồ cho biết thêm, những câu hát đang được cất lên đều là những câu hỏi hạn về gia cảnh, cuộc sống, động viên nhau làm ăn, nuôi dạy con cái.

Với chợ tình Xuân Dương, bảo là gặp người yêu cũ nhưng đều là đi theo nhóm, theo tốp từ 3 đến 4 người. Vì vậy cũng sẽ không có chuyện vượt quá giới hạn. Xưa không lấy được nhau thì giờ phải trân trọng nhau, giữ cho nhau. Có vậy thì năm sau mới còn gặp lại, có vậy thì mới duy trì được chợ tình Xuân Dương đến tận giờ.

Gần 23 giờ, khách trong nhà đã vãn, nghệ nhân Nông Văn Hồ lúc này cũng lục tục chuẩn bị vài gói quà cho vợ mai đi gặp người yêu cũ. Nơi đầu sàn, tiếng hát sli vẫn khe khẽ vọng ngân. Cuối bãi ngô đầu con suối dưới nhà một vài tốp vẫn bịn rịn chưa muốn ngừng keo hát.

Lời sli đã thấm vào lòng như rượu quý, câu sli cất lên trên những cánh môi, buồn có, vui có, cứ vậy thánh thót ngân rung rồi bất chợt lại thủ thỉ tư tình. Cuộc sli đêm nay có lẽ sẽ kéo dài tới tận phiên chợ chính. Ông Hồ bảo, họ đã say câu sli của nhau rồi, giống như vợ mình hồi trẻ say câu hát của mình ấy... Bà Nguyện hai má khẽ ửng hồng cho gói xôi vào túi nải nhìn chồng tủm tỉm.

Gần 2h sáng, đèn nhà ông Hồ đã tắt mà phía đầu con dốc nơi có dòng Bắc Sen thơ mộng chảy qua, những thanh âm ngọt ngào chừng lại càng da diết, quyến luyến hơn. Sương lúc này cũng đã dầy hơn mà đôi ba bóng người vẫn hướng về nhau trong câu hát sli ngọt ngào tình tứ. Chợ tình Xuân Dương đã vào phiên…

×