Không được sử dụng hình ảnh, trang phục, tên tuổi các đơn vị y tế, bác sĩ, dược sĩ... để quảng cáo thực phẩm

Liên quan đến vụ sản xuất, tiêu thụ gần 600 sản phẩm sữa bột giả dành cho người bị tiểu đường, suy thận, trẻ sinh non, phụ nữ mang thai vừa bị Bộ Công an triệt phá, nhiều bác sĩ, cán bộ y tế, chuyên gia dinh dưỡng cũng bị phát hiện tham gia vào các video quảng cáo sữa giả.

Các vụ việc sữa giả bị phát hiện thời gian qua không chỉ tác hại đến sức khỏe người tiêu dùng mà còn gây mất niềm tin vào các chuyên gia y tế, làm suy yếu vai trò của bác sĩ trong công tác chăm sóc sức khỏe cộng đồng.

Lãnh đạo Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) khẳng định, việc bác sĩ, cán bộ y tế quảng cáo sai lệch sản phẩm dinh dưỡng và thực phẩm bảo vệ sức khỏe đều bị xử phạt.

Theo quy định tại khoản 2, điều 27, Nghị định 15/2018, các tổ chức, cá nhân không được sử dụng hình ảnh, trang phục, tên tuổi các đơn vị y tế, bác sĩ, dược sĩ, nhân viên y tế hay thư cảm ơn của bệnh nhân... để quảng cáo thực phẩm bảo vệ sức khỏe.

Cục An toàn thực phẩm cho biết, hiện nay, trên một số trang mạng xã hội đang có tình trạng sử dụng hình ảnh, danh nghĩa của các đơn vị, cơ sở y tế, nhân viên y tế để quảng cáo cho các sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe gây hiểu lầm cho người sử dụng. Đặc biệt, là tình trạng lạm dụng hình ảnh của các bác sĩ, dược sĩ có uy tín đã nghỉ hưu để tạo niềm tin cho người tiêu dùng.

Pháp luật quy định trước khi quảng cáo thực phẩm, tổ chức, cá nhân phải đăng ký và được cấp phép nội dung, đảm bảo thông tin quảng cáo phù hợp với chức năng, tác dụng của sản phẩm đã công bố. Tuyệt đối không sử dụng hình ảnh, tên tuổi, thư tín, bài viết hay trang phục của bác sĩ, dược sĩ, nhân viên y tế hoặc cơ sở y tế trong quảng cáo thực phẩm.

Đại diện Cục An toàn thực phẩm khẳng định bác sĩ, nhân viên y tế xuất hiện trong quảng cáo sản phẩm thực phẩm là hành vi vi phạm, sẽ bị xử phạt từ 20 đến 30 triệu đồng, tùy theo mức độ và sản phẩm vi phạm.

Bác sĩ nghỉ hưu có quyền tiếp tục hành nghề dưới các hình thức như làm việc tại cơ sở y tế công lập, tư nhân hoặc tự mở phòng khám riêng. Pháp luật không giới hạn độ tuổi hành nghề, miễn là bác sĩ đáp ứng đủ các yêu cầu về chuyên môn, sức khỏe, và giấy phép hành nghề hợp lệ. Như vậy, nếu bác sĩ đã nghỉ hưu, nhưng vẫn còn hành nghề với giấy phép được pháp luật công nhận, thì cũng nằm trong nhóm trên.

Đơn vị nào sẽ xử phạt các tổ chức, cá nhân vi phạm quảng cáo thực phẩm?

Trước thắc mắc ai có thẩm quyền xử phạt các vi phạm trong quảng cáo, lãnh đạo Cục An toàn thực phẩm cho biết việc xử phạt đã được phân cấp. Đối với nhóm sản phẩm như sữa, cơ quan chuyên môn thuộc UBND các tỉnh, thành phố chịu trách nhiệm kiểm tra, hậu kiểm và xử phạt. Trong khi đó, nhóm thực phẩm bảo vệ sức khỏe do Cục An toàn thực phẩm trực tiếp xử lý nếu phát hiện vi phạm tại cơ sở sản xuất, kinh doanh.

Cơ quan quản lý địa phương là đơn vị xử lý các vi phạm quảng cáo cụ thể. Đơn cử, vi phạm liên quan đến viên kẹo rau Kera của Công ty Cổ phần Tập đoàn Chị Em Rọt bị phạt 125 triệu đồng, do Thanh tra Sở An toàn thực phẩm TP.HCM ra quyết định xử phạt.

Về lý do không hậu kiểm thường xuyên các sản phẩm sữa, theo quy định tại Nghị định 15/2018, Cục An toàn thực phẩm là cơ quan quản lý cấp trung ương, có vai trò hướng dẫn chuyên môn và thực hiện hậu kiểm đối với nhóm sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe, đặc biệt là các sản phẩm do Cục cấp phép công bố.

Tuy nhiên, với phần lớn các sản phẩm đã được phân cấp về địa phương, bao gồm nhiều loại sữa công thức, thực phẩm chức năng, thì trách nhiệm hậu kiểm, kiểm tra, xử lý vi phạm thuộc về Sở Y tế, Chi cục An toàn thực phẩm hoặc Ban Quản lý an toàn thực phẩm các tỉnh, thành phố.

"Cục An toàn thực phẩm cũng thường xuyên ban hành văn bản chỉ đạo, đôn đốc công tác hậu kiểm, và trong những trường hợp nghiêm trọng, có thể yêu cầu địa phương vào cuộc hoặc chuyển hồ sơ sang cơ quan xử lý có thẩm quyền", đại diện Cục An toàn thực phẩm nói.

Trước đó, trả lời chất vấn tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, hiện nay quảng cáo liên quan đến thực phẩm chức năng, dược mỹ phẩm đã có đầy đủ các quy định của pháp luật điều chỉnh.

Luật Quảng cáo đang sửa đổi cũng như văn bản hướng dẫn, cũng quy định rõ việc sử dụng hình ảnh của các bác sĩ, y sĩ, cơ sở y tế để quảng cáo thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, dược phẩm là “không được phép”.

Tại Bộ Luật Hình sự cũng quy định rất rõ các mức độ liên quan đến xử lý hình sự nếu vi phạm pháp luật về quảng cáo. Hiện nay, Luật Quảng cáo sửa đổi đang được Quốc hội xem xét thông qua cũng đã có những quy định này.

“Chúng tôi khẳng định việc sử dụng các hình ảnh những người mặc áo blouse trắng, xưng danh bác sĩ bệnh viện, thực hiện quảng cáo thực phẩm chức năng là sai quy định. Bộ Y tế đã có văn bản gửi các Sở Y tế cũng như các cơ sở y tế trong toàn quốc để nhắc nhở và đề nghị đội ngũ cán bộ, nhân viên ngành y tế không tham gia quảng cáo sai quy định”, Bộ trưởng Y tế nhấn mạnh.

Luật Quảng cáo 2012 và Nghị định 38-2021 quy định mức phạt từ 20 – 100 triệu đồng đối với hành vi quảng cáo sai sự thật, gây nhầm lẫn công dụng sản phẩm; Người vi phạm có thể bị cấm hoạt động quảng cáo từ 1 đến 2 năm nếu gây hậu quả nghiêm trọng.

Ngoài ra, người quảng cáo có thể bị xem xét trách nhiệm dân sự theo điều 584, Bộ luật Dân sự 2015, nếu hành vi quảng cáo sai sự thật gây thiệt hại cho người tiêu dùng (sức khỏe, tài sản, tinh thần). Người tiêu dùng có quyền khởi kiện yêu cầu bồi thường thiệt hại từ cá nhân quảng cáo lẫn tổ chức sản xuất, phân phối.

×