Bài học từ vụ Wolfoo: DN chủ động bảo vệ bản quyền số ngay từ khi khởi nghiệp

Nền kinh tế Internet mở ra cơ hội rất lớn cho các DN Việt sáng tạo ra những nội dung có giá trị, nằm trong top đầu của thế giới, như các sản phẩm GameFi, game blockchain hay các sản phẩm giải trí như: Phim hoạt hình, âm nhạc, nội dung giải trí phát hành trên các nền tảng trực tuyến.

Tuy nhiên trong quá trình phát triển các DN tham gia trong nền kinh tế Internet đang gặp phải những thách thức lớn. Mặc dù hành lang pháp lý về sở hữu trí tuệ khá đầy đủ như Luật Sở hữu trí tuệ, Luật Cạnh tranh, Luật An ninh mạng, Việt Nam đã tham gia các công ước quốc tế, hội nhập sâu rộng song thực tế trên Internet thì rất khó áp dụng các chính sách này cho các chủ thể ở nước ngoài. Cụ thể, thiếu các công cụ hữu hiệu để chống độc quyền, chống cạnh tranh không lành mạnh, bảo vệ các DN Việt trên không gian mạng.

Chia sẻ về những cơ hội, thách thức mà DN Việt Nam gặp phải trên môi trường số, ông Tạ Mạnh Hoàng - CEO Sconnect - cho biết, dù Việt Nam đã có hành lang pháp lý nhưng thực tế trên nền tảng Internet thì rất khó áp dụng cho các nền tảng xuyên biên giới. Vẫn còn thiếu các công cụ hữu hiệu để chống độc quyền, chống cạnh tranh không lành mạnh, bảo vệ các DN Việt trên không gian mạng.

Ông Hoàng cho rằng, việc áp dụng quy định pháp luật hiện hành với chủ thể nước ngoài còn có nhiều hạn chế dẫn đến những thiệt hại cho quyền và lợi ích hợp pháp của DN trong nước. Đó là chưa kể những rủi ro khi đối mặt với các cuộc tấn công trên không gian mạng hay tình trạng thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao trong vận hành.

Nêu dẫn chứng ở chính DN của mình, ông Hoàng cho biết Sconnect đang phải đối mặt nhiều vấn đề khi đối thủ (Entertainment One UK Limited) lợi dụng chính sách của các nền tảng xuyên biên giới để cạnh tranh không lành mạnh trong vụ việc “Sói Wolfoo” và "Heo Peppa Pig”. Đến nay, các hoạt động của Sconnect đang bị gián đoạn khi phải dồn nguồn lực triển khai các hoạt động pháp lý và không thể kinh doanh với các đối tác.

Trước tình trạng này, ông Tạ Mạnh Hoàng bày tỏ mong muốn cơ quan quản lý tiếp tục hoàn thiện sớm quy định của pháp luật, cơ chế áp dụng pháp luật phù hợp với nền kinh tế số và áp dụng với cả các chủ thể nước ngoài, hướng dẫn và có định hướng các DN số phát triển theo chủ trương định hướng kinh tế số của Chính phủ. Cùng với đó, ông Hoàng mong muốn cơ quan quản lý tăng cường hợp tác quốc tế, ký kết những hiệp ước tương trợ pháp lý với các quốc gia khác nhằm đảm bảo giá trị pháp lý của các quy định pháp luật Việt Nam cũng có giá trị toàn cầu.

Ông Võ Thanh Hải - CEO Viettel Media - bày tỏ đồng tình, cho rằng việc vi phạm bản quyền tại Việt Nam là một bài toán tương đối nhức nhối. Các DN, đặc biệt là DN mới, startup, nguồn lực thực hiện chưa có, trong khi kinh phí lớn, nếu không có sự chung tay của cơ quan quản lý sẽ rất khó. Các vi phạm truyền thống như website lậu không thể quản lý được. Trang web này đóng, nội dung sẽ được đưa lên trang khác.

“Về mặt giải pháp, tôi nghĩ không phải khó. Ngoài việc phát hiện thủ công, chúng ta có giải pháp phát hiện bằng máy rất nhanh. Song, việc chặn domain, website lậu chưa có cơ chế thật chặt chẽ và nhanh chóng, hiệu quả để thực thi được. Nếu chặn được những đối tượng này một cách hiệu quả, môi trường về mặt kinh doanh tại Việt Nam sẽ được cải thiện rất nhiều, giúp cho nền kinh tế nói chung. Khi chúng ta thực thi được triệt để các công ước quốc tế, môi trường kinh doanh tại Việt Nam sẽ cải thiện nhiều” – ông Hải nói.

DN cần bảo vệ quyền của mình ngay từ khi khởi nghiệp

Nói về vấn đề hỗ trợ pháp lý cho các DN bị tranh chấp trên mạng, ông Trần Lê Hồng - Phó Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ - cho biết, hiện vấn đề bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ chưa được quan tâm đúng mức, nhất là các DN. Sự quan tâm, nhận thức về quyền sở hữu trí tuệ của DN cần thay đổi căn bản nếu không sẽ không giải quyết được các vụ việc.

Quyền sở hữu trí tuệ là vấn đề phức tạp, có chuyên môn sâu, nếu không có sự trợ giúp về chuyên môn đúng thì việc giải quyết vụ việc là không thể có do đó các DN cần tiếp cận một cách rõ ràng, chuyên nghiệp, các cơ quan Nhà nước đã nỗ lực xây dựng và phát triển môi trường lành mạnh về sở hữu trí tuệ nên các DN cần phải chung tay. Việc hưởng ứng của DN thực sự đang là vấn đề lớn.

"Các DN nếu có tài sản có giá trị thì phải tìm mọi cách bảo vệ nhưng với tài sản trí tuệ thì vẫn chưa tìm cách bảo vệ các tài sản đó. Câu hỏi đặt ra là các DN cần đặt câu hỏi rằng mình đã đầu tư đã làm những gì để bảo vệ các tài sản đó, các DN đã có người chịu trách nhiệm làm các vấn đề này hay chưa bởi chúng tôi đang đơn độc trong vấn đề này do các DN chưa có các hành động cụ thể. Chúng tôi mong muốn thời gian tới cần thay đổi nhận thức này" - ông Hồng nói.

Trở lại với vụ việc cụ thể của Sconnect, đại diện Cục Sở hữu trí tuệ cho rằng trong bối cảnh kinh doanh xuyên quốc gia, phải xác định việc đăng ký ra nước ngoài là vô cùng quan trọng trong việc xây kinh doanh và cần có chiến lược để bảo vệ nhãn hiệu của mình tại các thị trường đó. Khởi nghiệp trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo cần chú trọng đến vấn đề trong việc bảo vệ mình. Các DN starup có nguồn lực hạn chế nhưng nếu không tính đến các yếu tố cạnh tranh nhất là về sở hữu trí tuệ và nhãn hiệu thì chỉ cần 1 vụ việc về pháp lý cũng có thể khiến DN mất hoàn toàn khả năng hoạt động.