Bình luận
0
Bùi Thị Xuân (1752 – 1802) là một trong Tây Sơn ngũ phụng thư, cuộc đời và sự nghiệp vợ chồng vị nữ tướng này (chồng bà là Trần Quang Diệu) gắn liền với những chiến công hiển hách và thăng trầm của triều đại Tây Sơn. Tuy nhiên, dù có chí khí như bà Trưng bà Triệu, nữ tướng vẫn không ngăn được sự sụp đổ tất yếu của vương triều Tây Sơn. Vậy, vì sao Bùi Thị Xuân lại để mình rơi vào tay quân Nguyễn Ánh (tức vua Gia Long), và Nguyễn Ánh đã “xử lí” bà sau đó như thế nào? Hi vọng bài viết nhỏ này có thể giải đáp phần nào những câu hỏi trên đây. Cần lưu ý, vì tư liệu về nhà Tây Sơn là rất ít ỏi, nên đa phần những chi tiết trong bài viết này, nếu không được ghi chép trong sử Nguyễn (tức Ngụy Tây Liệt Truyện), thì đều là lời kể lại của các giáo sĩ Tây phương, hoặc của nhân dân đương thời.
Nữ tướng Bùi Thị Xuân thà chết chứ không chịu nhục. Ảnh: IT.
Đầu năm Nhâm Tuất (1802), vua Bửu Hưng nhà Tây Sơn (tức Quang Toản) mở một đợt tiến công tổng lực vào Trấn Ninh, Ðâu Mâu, Nhật Lệ, đây là ba căn cứ quân sự rất trọng yếu ở trấn Thuận Hóa, nhưng trước sức mạnh áp đảo đến từ phía Nguyễn Ánh, chiến dịch này đã thất bại nặng nề.
Trần Quang Diệu khi đó đang cố thủ ở Quy Nhơn, được tin quân Tây Sơn bị thua thảm, Nguyễn Phúc Ánh đã hoàn toàn làm chủ đất Thuận Hóa thì thất kinh, ông bèn bàn cùng các tướng rằng:
“Binh mã đã bị hao ở Trấn Ninh và Nhật Lệ quá nhiều, lực lượng ở Bắc Thành nay không còn mấy. Nếu Nguyễn Ánh kéo quân đến đánh thì Bắc Thành không thể trì thủ được lâu. Ta phải đem quân về cứu, kẻo Bắc Thành thất thủ nữa thì Quy Nhơn có giữ vững cũng không ích gì. Vậy nên bỏ thành Quy Nhơn”
Nói xong, Trần Quang Diệu và Võ Văn Dũng cùng các bộ tướng theo đường thượng đạo sang Lào để ra Nghệ An, khi đó là tháng 3 năm Nhâm Tuất (1802). Ðường đi hết sức khó khăn và nguy hiểm, nên đoàn tùy tùng Trần Quang Diệu bị hao hụt dần dần. Khi đến Nghệ An, mười phần chỉ còn lại ba bốn. Tướng sĩ hầu hết đều bị sốt rét rừng. Trần Quang Diệu thì bị phù thũng, đi đứng cũng đã bội phần khó khăn. Trần Quang Diệu kéo quân xuống Hương Sơn. Tướng nhà Nguyễn là Võ Doãn Văn, Lê Ðức Ðịnh dẫn Man binh đến đánh bất thình lình. Trở tay không kịp, quân sĩ bị giết sạch! Trần Quang Diệu cùng các bộ tướng Từ Văn Chiêu, Nguyễn Văn Giáp, Lê Văn Ðiềm, Nguyễn Văn Miên, Võ Văn Dũng đều bị bắt.
Ở Diễn Châu, Bùi Thị Xuân hay tin chồng đã bị bắt giữ, liền đem đội nữ binh đi giải cứu. Ðến Giáp Sơn thì giải cứu được. Nhưng vừa chạy đến sông Thành Chương thì bị quân nhà Nguyễn chặn đánh. Quân Tây Sơn liều chết giải vây cho chủ tướng. Nhưng quân Nguyễn quá đông, quân Tây Sơn dần dần bị yếu thế. Các tùy tướng lớp bị chết, lớp bị bắt trở lại. Chỉ có Bùi Thị Xuân, Trần Quang Diệu và Võ Văn Dũng thoát khỏi. Song Trần Quang Diệu kiệt sức đi không nổi nữa. Nữ tướng phải lo bảo vệ chồng, không rảnh tay chống cự cùng binh tướng nhà Nguyễn, nên cả hai vợ chồng đều bị bắt. Trần Quang Diệu, Bùi Thị Xuân, Võ Văn Dũng đều bị đóng cũi giải về Nghệ An nộp cho Nguyễn Ánh. Dọc đường Võ Văn Dũng phá cũi thoát thân được, Bùi nữ tướng do không nỡ bỏ chồng, nên chấp nhận ở lại để cùng chết.
Tháng 7 năm Nhâm Tuất (1802), Nguyễn Ánh trở về Phú Xuân, đem vua tôi nhà Tây Sơn ra báo thù. Tất cả các võ tướng đều bị tử hình, Trần Quang Diệu bị lột da, các tướng khác đều bị voi chà, hoặc trảm quyết. Riêng đối với Bùi Thị Xuân, Nguyễn Ánh đã dùng hình phạt khốc liệt nhất cổ kim từng có!
Người ta truyền rằng, do vốn nghe danh nữ kiệt từ lâu, Nguyễn Ánh ra lệnh đem bà đến để xem mặt, và tự đắc hỏi:
“Ta và Nguyễn Huệ, ai hơn?”
Nữ kiệt ung dung đáp:
“Nói về tài ba thì tiên đế ta bách chiến bách thắng, hai bàn tay trắng dựng nên cơ đồ. Còn nhà ngươi bị đánh phải trốn chui trốn nhủi, phải cầu viện ngoại bang, hết Xiêm đến Pháp. Chỗ hơn kém rõ ràng như ao trời nước vũng. Còn nói về đức độ, thì tiên đế ta lấy nhân nghĩa mà đối xử với kẻ trung thần thất thế, như đã đối với Nguyễn Huỳnh Ðức, tôi nhà ngươi vậy. Còn nhà ngươi lại dùng tâm của kẻ tiểu nhân mà đối với những bậc nghĩa liệt, đã hết lòng vì chúa, chẳng nghĩ rằng ai có chúa nấy, ái tích kẻ tôi trung của người tức là khuyến khích tôi mình trung với mình. Chỗ hơn kém cũng rõ ràng như ban ngày và đêm tối. Nếu tiên đế ta đừng mất sớm, thì dễ gì nhà ngươi trở lại đất nước này”
Nguyễn Ánh hỏi gằn:
“Nhà ngươi có tài sao không được giữ ngai vàng cho Cảnh Thịnh (tức Quang Toản)?”
Nữ kiệt đáp:
“Nếu có thêm một nhi nữ như ta nữa thì cửa Nhật Lệ không dễ gì mà lạnh. Cửa Nhật Lệ không để lạnh, thì nhà ngươi cũng khó mà đặt chân lên đất Bắc Hà này”
Nguyễn Phúc Ánh hỏi có muốn xin ân xá không? Nữ kiệt đáp:
“Ta đâu có sợ chết mà phải chịu nhục, hạ mình trước một kẻ tiểu nhân đắc thế như ngươi?”
Nguyễn Ánh căm gan, dằn từng tiếng:
“Không chịu nhục? Ta sẽ làm cho mi biết nhục”
Liền truyền lệnh: Ðem Bùi Thị Xuân về Bình Ðịnh, cởi bỏ hết quần áo, cột đứng trên tù xa đẩy đi khắp các nơi thị tứ. Sau đó nữ kiệt lại bị giải về Phú Xuân, Nguyễn Ánh hỏi:
“Ðã biết nhục chưa?”
“Nhục nào có vương vào thân ta, mà chính đang đổ lên đầu nhà ngươi đấy, con người tánh độc hơn sài lang, lòng nhớp hơn cẩu trệ”
Nguyễn Ánh tức giận, truyền bắt mấy người con của nữ kiệt đem ra giết trước mặt nữ kiệt: Mấy người con nhỏ thì sai lực sĩ bỏ vào bao vải, đánh nát thây. Còn người con gái lớn thì cho voi xé xác. Thấy voi đến, người con gái hoảng sợ. Nữ kiệt hét lớn:
“Con nhà tướng không được khiếp nhược”
Người con gái nghe vậy liền nhắm mắt thọ hình, không một tiếng rên rĩ. Ðến lượt nữ kiệt. Chúng trói nữ kiệt để nằm ngửa trên cỏ. Ba hồi trống dứt, một con voi to lớn hung hăng chạy đến, giơ chân toan chà. Nữ kiệt trợn mắt hét một tiếng như sấm nổ. Con voi thất kinh thối lui. Bị nài giục, voi bước tới một lần nữa, nhưng vừa bước tới liền dừng bước ngay, thúc mấy cũng không dám tiến. Lính lấy giáo đâm, voi thét lên một tiếng rồi bỏ chạy. Nguyễn Ánh tức mình, sai dùng hình phạt điểm thiên đăng. Chúng lấy vải nhúng sáp nóng đem quấn khắp mình nữ kiệt, rồi đem cột nữ kiệt nơi trụ sắt dựng giữa trời. Ðoạn châm lửa đốt. Nữ kiệt bình tĩnh, nét mặt không chút thay đổi. Lửa cháy phừng phực từ dưới lên trên, sáng chói thấu mây. Lửa cháy hồi lâu. Bốn bề im phăng phắc. Bỗng một tiếng nổ... sọ nữ kiệt vỡ, chấm dứt cuộc đời một bậc hào kiệt trong nữ giới!
Ngày 22/12/1944, tại khu rừng Trần Hưng Đạo (tỉnh Cao Bằng), thực hiện chỉ thị của lãnh tụ Hồ Chí Minh, đồng chí Võ Nguyên Giáp chủ trì lễ thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân (tiền thân của Quân đội nhân dân (QĐND) Việt Nam). Đồng chí Trần Văn Kỳ (bí danh Hoàng Sâm) là Đội trưởng và đồng chí Dương Mạc Thạch (bí danh Xích Thắng) là Chính trị viên của Đội.
Trong Tây du ký, Viên Thủ Thành là một phàm nhân nhưng tài năng của ông khiến cả Long Vương cũng phải khiếp sợ.
Chia sẻ
Từ những khung cửi nằm bên nếp nhà sàn hay bí quyết nấu rượu gia truyền, người dân xã Mai Hạ (tỉnh Phú Thọ) đã biết cách “thổi hồn” vào sản phẩm, gắn kết với du lịch và xuất khẩu. Hướng đi này không chỉ giúp bảo tồn văn hóa dân tộc Thái mà còn mang lại thu nhập ổn định cho lao động nông thôn.
Chia sẻ
Nữ diễn viên, ca sĩ Nhật Kim Anh khiến người hâm mộ không khỏi xuýt xoa với những khoảnh khắc ngọt ngào bên mẹ cùng 2 con.
Chia sẻ
Theo dự thảo nghị quyết quy định bảng giá đất lần đầu để công bố và áp dụng từ năm 2026 ở Huế, nhiều tuyến đường trung tâm có giá vị trí 1 gần 100 triệu đồng/m²
Chia sẻ
Đông người dân đã đến viếng tài xế N.V.Th (phường Ba Đồn, Quảng Trị) sau khi thi thể ông được tìm thấy cách nơi bị lũ cuốn trôi 32km và được đưa về gia đình để tổ chức mai táng.
Chia sẻ
Luật sư Hoàng Anh Sơn – Đoàn Luật sư TP.Hồ Chí Minh cho biết: Người dân cần lưu ý, nếu phần đất chuyển nhượng vượt hạn mức, phần diện tích vượt có thể không được công nhận quyền sử dụng.
Chia sẻ
Thủ môn Quan Văn Chuẩn hoàn tất gia hạn hợp đồng với Hà Nội FC, kéo dài hành trình cùng đội bóng Thủ đô đến năm 2030.
Chia sẻ
Trận đấu giữa CLB Công an TP.HCM và CLB TP.HCM trên sân Thống Nhất ở vòng 1/8 Cúp quốc gia là trận derby lệch kèo giữa hai đội bóng cùng thành phố.
Chia sẻ
Hàm lượng dinh dưỡng loại thực phẩm thanh đạm này cao, siêu giàu vitamin, có thể thay thế được thịt trong mỗi bữa ăn mà giá thành vô cùng rẻ.
Chia sẻ
Cơn lũ lịch sử chưa từng có ở Khánh Hòa đã cướp đi nhiều sinh mạng, hàng ngàn ngôi nhà bị nhấn chìm và nhiều tài sản của người dân trôi theo dòng nước dữ.
Chia sẻ
Sáng 23/11, TP.HCM ra mắt Cẩm nang “Điểm đến sản xuất phim”, hỗ trợ đoàn phim quốc tế tiếp cận bối cảnh, dịch vụ, hạ tầng và thủ tục quay phim.
Chia sẻ
Vào sáng sớm nay (23/11), khu vực đỉnh Fansipan, phường Sa Pa, tỉnh Lào Cai, nhiệt độ xuống rất thấp, xuất hiện lớp băng mỏng.
Chia sẻ
Hai lần đánh đề đều trúng theo số do đối tượng lừa đảo cung cấp, một người đàn ông ở Đà Nẵng sau đó bị lừa chuyển 1,4 tỷ đồng.
Chia sẻ
Cầu Bình Triệu 1 đã chính thức thông xe sau hơn 9 tháng thi công nâng tĩnh không. Công trình trị giá hàng chục nghìn tỷ đồng này không chỉ giải quyết điểm nghẽn giao thông đường thủy mà còn mở ra hướng đi mới cho việc cải tạo các cây cầu cũ tại Việt Nam bằng giải pháp kỹ thuật cao.
Chia sẻ
Những người ủng hộ Kiev tại EU đang tìm cách viết lại phần lớn kế hoạch hòa bình của Tổng thống Mỹ Donald Trump dành cho Ukraine, Bloomberg đưa tin, trích dẫn nguồn tin thân cận.
Chia sẻ
Thủ tướng quyết định hỗ trợ 1.100 tỷ đồng cho 4 địa phương: Khánh Hòa, Lâm Đồng, Gia Lai, Đắk Lắk để khắc phục thiệt hại do mưa lũ gây ra.
Chia sẻ
Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ cho biết, người phụ nữ mang thai 36 tuần ở xã Phong Điền, TP.Cần Thơ bị người đàn ông dùng dao đâm thủng bụng hiện sức khỏe đã ổn định. Trước đó, nữ bệnh nhân đã bị đâm thủng ruột non, thủng tử cung.
Chia sẻ
Dự án điện gió Hòn Trâu giai đoạn 1 vừa được Gia Lai phê duyệt chủ trương đầu tư, mở đường cho tổ hợp 750 MW chuẩn bị triển khai.
Chia sẻ
Căn biệt thự được “bọc” kín bằng mảng tường nâu, những hệ lam và cây xanh bao quanh. Với thiết kế phá cách, độc đáo, không gian nghỉ dưỡng phóng khoáng mang đến những điều bất ngờ khi đặt chân vào ngôi nhà.
Chia sẻ
Tuyến đường nối quốc lộ 9 vào 2 bản (thôn) Cát, Trỉa, xã Hướng Phùng, tỉnh Quảng Trị nhiều năm qua bị lũ lụt tàn phá gây chia cắt, trở thành nỗi ám ảnh của người dân. Người dân nơi đây gặp khó khăn trăm bề, nhất là mỗi khi có người ốm đau, trở dạ cần đến bệnh viện.
Chia sẻ
Arsenal vs Tottenham là trận đấu thuộc vòng 12 Premier League 2025/2026 và đây là dịp tốt để thầy trò HLV Mikel Arteta củng cố vững chắc hơn nữa ngôi đầu bảng.
Chia sẻ
Cố Hiệu trưởng Trường Đại học Nguyễn Tất Thành, PGS.TS Nguyễn Mạnh Hùng, người đặt nền móng và dẫn dắt ngôi trường từ một trung tâm dạy nghề lên đại học, đã từ trần ở tuổi 74.
Chia sẻ
Hàng chục người dân chờ cán bộ trả kết quả hồ sơ tại Trung tâm Phục vụ hành chính công dùng thức ăn nhẹ, dùng cà phê miễn phí với mô hình người dân tự phục vụ. Phần đa người dân hài lòng cải cách hành chính của TP.HCM với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đánh dấu bước chuyển mạnh mẽ.
Chia sẻ
HLV Kim Sang-sik gọi Trần Thành Trung vì lý do đặc biệt; Karim Adeyemi muốn đầu quân cho Arsenal; Robert Lewandowski từ chối Fenerbahce.
Chia sẻ
Thừa lệnh Chủ tịch UBND tỉnh, Chánh Văn phòng UBND tỉnh Quảng Ngãi Nguyễn Quốc Việt đã thông báo điều chỉnh phân công nhiệm vụ 3 Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi, nhiệm kỳ 2021 – 2026.
Chia sẻ
“Gương mặt sáng nụ cười hiền hậu/ Mà kiên trung, dũng cảm, kiên cường”. Đó là ký ức của các chiến sĩ biệt động Sài Gòn-Gia Định và người dân liên quận 2-4 trước đây (TP.Hồ Chí Minh) về Sáu Xuân (tức Lê Thị Bạch Cát)-người Bí thư Quận đoàn, một nữ biệt động kiên cường, dũng cảm, từng gây bao nỗi khiếp sợ cho quân thù, đã hy sinh anh dũng trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968.
Chia sẻ
Phạm Thoại lên tiếng cho rằng, dù hành trình của Hương Giang tại Miss Universe 2025 đã dừng với kết quả không như mong đợi nhưng cô đã làm rất tốt.
Chia sẻ
Vị thế của Tổng thống Ukraine Zelensky, giữa cuộc khủng hoảng chính trị và bê bối tham nhũng, chưa bao giờ bấp bênh hơn lúc này, tờ The Washington Post đưa tin.
Chia sẻ
Thời gian qua, các mô hình phát triển sinh kế dựa vào tài nguyên rừng ở nhiều vườn quốc gia như: Ba Vì, Cúc Phương, Phong Nha-Kẻ Bàng, Pù Mát, Bạch Mã, Cát Tiên… đang mang lại hiệu quả tích cực. Trong đó, mô hình nông-lâm kết hợp bền vững cho thấy độ che phủ cây xanh được duy trì ổn định, lượng phát thải khí nhà kính giảm, thu nhập tăng từ 20 đến 40% so với sản xuất đơn thuần.
Chia sẻ
Hàng loạt ô tô dừng, đỗ sai quy định trên tuyến đường thuộc phường Bình Hòa, TP.HCM đã bị lực lượng chức năng xử lý nghiêm theo quy định.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Văn Sơn 
