Bí ẩn việc lúa chết do làm đường cao tốc: Vùng nước ngọt quanh năm bất ngờ nhiễm mặn (Bài 1)

Vùng nước ngọt bất ngờ nhiễm mặn tự nhiên

Chúng tôi gặp những người dân ở ấp 9, xã Vị Thắng, huyện Vị Thủy, tỉnh Hậu Giang trồng lúa ngay cạnh dự án đường cao tốc Bắc- Nam, tất cả đều đang tỏ ra lo lắng khi nhiều diện tích lúa hè thu trồng cặp công trình đường cao tốc chết bất thường.

Trao đổi với phóng viên Dân Việt, ông Lê Quốc Lĩnh ở ấp 9, xã Vị Thắng cho biết, gia đình ông có tổng cộng 13.000m2 đất lúa, riêng vụ hè thu bị thiệt hại khoảng 2.000 m2. Theo ông Lĩnh, sau khi sạ hơn 10 ngày, cây lúa bắt đầu chết dần, không khắc phục được. Khi nhờ ngành nông nghiệp huyện xuống đo thì phát hiện độ mặn đến 6,6‰.

Ông Nguyễn Trường Sơn cũng ở ấp 9 cho hay, gia đình ông có 2.800m2 diện tích lúa. Vụ đông xuân trước đó, khi lúa bất ngờ bị vàng lá, ông tưởng bị xì phèn từ công trình nên mua phân lân về bón. Tuy nhiên, càng bón, cây lúa càng lụn đi, thiệt hại nặng khoảng 70%.

Sau khi nhờ ngành nông nghiệp địa phương đến kiểm tra thì ông Sơn mới phát hiện nước trong ruộng có độ mặn từ 2,1‰ - 2,8‰ tùy vị trí. Đến vụ hè thu này, sau khi sạ, cây lúa tiếp tục chết, thiệt hại khoảng 1.250m2. Nguyên nhân là độ mặn còn tồn động từ vụ trước đó, thậm chí độ mặn còn cao hơn.

Cũng như 2 hộ dân trên, ông Nguyễn Văn Đẹt ở ấp 9 cho biết, tổng diện tích lúa của ông là 2.600m2, vụ đông xuân vừa qua bị thiệt hại 1.300m2, còn vụ hè thu thiệt hại khoảng 600m2.

Riêng phần lúa non chết cây của vụ hè thu, cũng như các hộ dân khác, ông Đẹt cố gắng kiếm mạ dặm lại, đồng thời xịt thuốc dưỡng và nhờ nước mưa vài tuần qua nên lúa dần xanh trở lại.

"Hai lần viết đơn gửi đến chính quyền địa phương vụ lúa chết"

Do lúa bị thiệt hại nặng qua 2 vụ liên tiếp, người dân ở ấp 9, xã Vị Thắng, huyện Vị Thủy, tỉnh Hậu Giang đã 2 lần gửi đơn đến ngành chức năng địa phương, để mong được làm rõ nguồn nước nhiễm mặn do đâu và có chính sách bồi thường thỏa đáng.

UBND xã Vị Thắng sau đó đã đề nghị UBND huyện Vị Thủy mời các cơ quan, đơn vị liên quan thành lập đoàn kiểm tra thực tế diện tích lúa bị ảnh hưởng. Tham gia cùng đoàn có đại diện của Ban Quản lý dự án Mỹ Thuận (chủ đầu tư), đại diện Công ty Trường Sơn (đơn vị thi công).

Kết quả kiểm tra từ Chi cục Thủy lợi cùng Chi cục Trồng trọt và bảo vệ thực vật cho thấy, diện tích lúa của các hộ dân bị thiệt hại là do nhiễm mặn. Đại diện đơn vị thi công và chủ đầu tư cũng thống nhất kết quả lúa bị ảnh hưởng do nồng độ mặn cao.

Trong khi đó, UBND xã Vị Thắng thì cho biết, địa phương nằm trong khu vực an toàn, từ trước đến nay không bị nhiễm mặn tự nhiên, kể cả các con sông lớn quanh địa bàn xã cũng không có mặn. Đây cũng là lý do phần lớn nông dân ở địa phương trồng lúa là chính. Riêng khu vực sản xuất lúa của 9 hộ dân nói trên từ trước đến nay, trồng lúa đều đạt năng suất khá cao.

Đại diện UBND xã Vị Thắng chia sẻ, người dân địa phương rất vui mừng khi có đường cao tốc đi qua. Tuy nhiên, việc lúa chết do nguồn nước nhiễm mặn khiến người dân vô cùng lo lắng vì bị thiệt hại trong 2 vụ liên tiếp và chưa rõ những vụ tiếp theo có tiếp tục bị ảnh hưởng không.

Trước tình hình trên, ông Nguyễn Văn Kính - Chủ tịch UBND xã Vị Thắng cho biết, địa phương rất mong lãnh đạo huyện cũng như tỉnh quan tâm làm đường thoát nước mặn, để hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại vụ kế tiếp nếu có. Đồng thời, mong muốn đơn vị thi công, chủ đầu tư có hỗ trợ để người dân ổn định cuộc sống (24/5 vừa qua, người dân đã được hỗ trợ thiệt hại đối với vụ lúa đông xuân 2023-2024 nhưng chưa được hỗ trợ vụ hè thu - PV).

Cũng theo UBND xã Vị Thắng, ý kiến từ lãnh đạo UBND tỉnh cho biết, việc lúa chết cặp công trình đường cao tốc Bắc - Nam là do "nhân tai", không phải "thiên tai" nên chưa có chính sách hỗ trợ từ Nhà nước.

Còn nữa