Bị “tố” làm khó doanh nghiệp, Hải quan TP.HCM nói gì?

Sáng nay, Cục Hải quan TP.HCM tổ chức đối thoại với đại diện các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ vận tải hàng quá cảnh, ghi nhận, tháo gỡ những khó khăn liên quan đến việc thực hiện thủ tục hải quan đối với hàng quá cảnh.

4 doanh nghiệp đứng tên tố cáo cán bộ Cục Hải quan TP.HCM

Theo ghi nhận của Dân Việt, 4 công ty gồm: Công ty TNHH MTV Vận tải biển Gemadept, Công ty TNHH Dịch vụ Tiếp vận Toàn Cầu, Công ty Cổ phần Vận tải thủy Tân Cảng, Công ty Cổ phần Tân Cảng Cypress. Đây là 4 doanh nghiệp chuyên vận tải hàng hóa container đường thủy qua biên giới giữa Việt Nam và Campuchia, từ các cảng khu vực TP.HCM và tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đi Phnom Penh và ngược lại.

4 doanh nghiệp này đã có công văn khiếu nại gửi lên Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Văn Nên, Bộ trưởng Bộ Tài Chính Hồ Đức Phớc, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng, Tổng Cục trưởng Tổng Cục Hải quan Nguyễn Văn Cẩn… về việc một số cán bộ hải quan ở Chi cục Hải quan Cửa khẩu Cảng Sài Gòn Khu vực 1 gây khó khăn, phiền hà cho doanh nghiệp làm thủ tục.

Nội dung khiếu nại gồm: Việc kiểm tra 1 container trong một tờ khai nhưng lại giữ lại toàn bộ các container trong tờ khai đó, dẫn đến 30-50 container cùng vận đơn và tờ khai bị giữ lại đến khi hoàn thành kiểm hóa.

Thời gian từ lúc container bị tạm dừng thông quan đến lúc hoàn thành kiểm hóa kéo dài trung bình từ 15 đến 45 ngày.

Việc ra quyết định giữ hàng kiểm hóa phải sau 3 ngày đến 10 ngày mới gửi cho người khai hải quan.

Thậm chí, đơn cũng tố cáo công chức hải quan khi kiểm tra thường xuyên gây khó khăn như yêu cầu dỡ hàng ra khỏi container mặc dù hàng hóa đồng nhất có thể nhìn thấy hàng hóa; không ra ngay biên bản sau khi kiểm hóa xong, kéo dài thời gian hoàn thành giấy tờ hành chính để thông quan cho lô hàng, chưa kể kiểm hóa thành nhiều lần…

Theo đại diện các doanh nghiệp, việc chậm thông quan sẽ gây thất thu cho ngân sách, doanh nghiệp ngưng hoạt động. Đặc biệt, việc này sẽ gây nguy cơ mất giao thương giữa hai bên Việt Nam - Campuchia.

Trước những phản ánh của 4 doanh nghiệp, sáng nay (5/12), Cục Hải quan TP.HCM đã tổ chức buổi đối thoại với đại diện các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ vận tải hàng quá cảnh, ghi nhận, tháo gỡ những khó khăn liên quan đến việc thực hiện thủ tục hải quan đối với hàng quá cảnh.

Tuy nhiên, trong 4 doanh nghiệp phản ánh "bị nhũng nhiễu" được mời, chỉ có duy nhất đại diện Công ty TNHH Dịch vụ Tiếp vận Toàn Cầu tham dự. 3 doanh nghiệp còn lại đều vắng mặt không rõ lý do.

Cục Hải quan TP.HCM nói gì về các nội dung bị "tố"?

Tại buổi đối thoại với các doanh nghiệp sáng nay, phía Cục Hải quan TP.HCM cho hay, chỉ với những lô hàng có nghi vấn, cơ quan Hải quan mới thực hiện dừng thông quan, thực hiện kiểm tra thực tế.

Việc dừng thông quan đối với các lô hàng quá cảnh để kiểm tra thực tế hàng hóa được Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 căn cứ vào các nguồn thông tin, như: Chỉ thị từ Trực ban Tổng cục Hải quan; Cục Quản lý rủi ro - Tổng cục Hải quan; Chỉ thị từ Đội Kiểm soát hải quan; Phòng Quản lý rủi ro Cục Hải quan TPHCM; thông tin soi chiếu hàng hóa; thông tin, hồ sơ quản lý rủi ro đối với hàng hóa, doanh nghiệp trọng điểm.

Ông Nguyễn Thanh Long, Chi Cục phó Chi cục Hải quan Cảng Sài Gòn Khu vực 1 cho hay, trong thời gian qua 4 doanh nghiệp trên thường xuyên vi phạm trong lĩnh vực hải quan khi làm thủ tục hải quan đối với hàng hóa quá cảnh tại Chi cục.

Cụ thể, các vi phạm mà 4 doanh nghiệp nêu trên thường xuyên bị xử phạt vi phạm hành chính, gồm: Khai sai tên hàng, số lượng, chủng loại, xuất xứ, quá cảnh hàng hóa thuộc diện kiểm dịch mà không có giấy phép kiểm dịch. Tỷ lệ vi phạm trong năm 2022 của các doanh nghiệp là 47% -56%.

"Chúng tôi dừng thông quan để kiểm tra thực tế theo đúng quy định của các văn bản pháp luật. Hơn nữa, giải đoạn cao điểm cuối năm hàng lậu rất nhiều nên việc này là cần thiết", ông Long nói.

Liên quan đến nội dung doanh nghiệp phản ánh: Chi cục Hải quan cảng Sài Gòn khu vực 1 ban hành các công văn không cho doanh nghiệp gom trả hàng tại nhiều cảng, khai thác tuyến vận tải theo thực tế vi phạm nghiêm trọng Điều ước quốc tế (Hiệp định vận tải thủy) và gây thiệt hại to lớn cho các doanh nghiệp vận tải trong thời gian từ tháng 9/2020 đến tháng 11/2020.

Về nội dung này, ông Nguyễn Thanh Long, Chi Cục phó Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 cho biết, đã có nhiều văn bản trả lời cho doanh nghiệp và báo cáo Tổng cục Hải quan.

Theo đó, hàng hóa quá cảnh được thực hiện thủ tục vận chuyển độc lập từ cửa khẩu nhập đầu tiên (cảng Cát Lái) đến cảng đích cuối cùng (Thường Phước, Vĩnh Xương, Mộc Bài, Xa Mát… và hàng hóa phải được niêm phong hải quan.

"Trường hợp doanh nghiệp có nhu cầu đi đến các cảng khác để xếp thêm hàng hoặc dỡ hàng, doanh nghiệp phải thông báo bằng văn bản theo mẫu quy định tại Nghị định 59/2018/NĐ-CP ngày 20/4/2018 và được chi cục hải quan nơi đi/ chi cục hải quan đi đồng ý, để phối hợp thực hiện công tác giám sát. Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 không có thẩm quyền không cho doanh nghiệp gom trả hàng tại nhiều cảng như doanh nghiệp phản ánh", ông Long nói.

Về phản ánh, việc kiểm tra thực tế 1 container trong 1 tờ khai hải quan lại giữ lại toàn bộ các container trong tờ khai đó, dẫn đến mỗi container bị kiểm hóa kéo theo từ 30-50 container khác cùng vận đơn và tờ khai bị giữ lại đến khi hoàn thành kiểm hóa.

Qua rà soát dữ liệu tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 trong năm 2021 và 2022, đơn vị chưa thực hiện dừng thông quan tờ khai nào có số lượng container vượt quá 30 container như nội dung phản ánh. Việc các container không thuộc diện kiểm tra thực tế không thể thông quan trước do thuộc cùng tờ khai có container bị kiểm tra.

Hiện tại, chưa có quy định đối với việc thông quan từng phần trong cùng 1 tờ khai hải quan.

Bên cạnh đó, thống kê trong năm 2022 cho thấy trung bình thời gian từ lúc Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 có thông báo dừng đến lúc doanh nghiệp đề nghị kiểm tra khoảng 9,5 ngày (không phải từ 15 đến 45 ngày như phản ánh của doanh nghiệp).

Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ quản lý Hải quan, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 cũng đã nhiều lần gửi công văn, giấy mời đến các công ty đề nghị sớm xuất trình hàng hóa để kiểm tra thực tế cũng như xuất trình tiếp tục hàng hóa đang kiểm dở để nhanh chóng kết thúc quá trình kiểm hoá.

Về nội dung "Công chức Hải quan khi kiểm tra thường xuyên gây khó khăn như yêu cầu dỡ hàng ra khỏi container mặc dù hàng hóa đồng nhất có thể nhìn thấy hàng hoá...".

Dữ liệu kiểm tra thực tế của cơ quan hải quan cho thấy đến 90% hàng hóa dừng kiểm không phải là container chỉ có 1 mặt hàng mà gồm nhiều mặt hàng với đa dạng quy cách đóng gói; 10% các container theo khai báo là một mặt hàng thì được đóng đầy container, không có đủ không gian để kiểm tra đối chiếu hàng hóa nếu không lấy hàng ra khỏi container.

Sau khi kiểm tra thực tế hàng hóa thì việc lập Biên bản chứng nhận, Biên bản vi phạm, Quyết định xử phạt nếu có đều được đảm bảo đúng thời hạn quy định.

Việc kéo dài trong một số trường hợp do đại diện doanh nghiệp không cung cấp kịp thời các tài liệu liên quan đến hàng hóa (chủ yếu là catalogue đối với hàng hóa tháo rời, giấy Uỷ quyền của người đại diện theo pháp luật để cơ quan Hải quan lập Biên bản xử phạt).