Bộ trưởng Hồ Đức Phớc: Nhà nước sẽ định giá, kiểm soát giá sách giáo khoa

Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV, 14h00 chiều 2/11, Quốc hội đã nghe Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình về dự án Luật Giá (sửa đổi). Một trong những nội dung đáng chú ý là về danh mục hàng hóa, dịch vụ do nhà nước định giá.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, tại nội dung chính sách đã đề xuất giao thẩm quyền cho Chính phủ quy định chi tiết danh mục trên cơ sở các nguyên tắc được quy định tại luật nhằm tăng cường sự linh hoạt trong thực tiễn triển khai.

Vấn đề này cũng còn có nhiều ý kiến khác nhau ngay trong khâu xây dựng chính sách. Khi tiến hành soạn thảo Luật Giá (sửa đổi), trên cơ sở đánh giá kỹ hơn cho thấy để có thể khắc phục được những tồn tại, hạn chế trong thời gian vừa qua thì giải pháp tối ưu là vẫn tiếp tục kế thừa để quy định chi tiết danh mục hàng hóa, dịch vụ do nhà nước định giá tại luật gắn với đó là quy định rõ hình thức, thẩm quyền trách nhiệm định giá của các cấp cơ quan quản lý (tương tự như danh mục tại luật phí, lệ phí). 

Quy định này mặc dù thay đổi so với phương án chính sách đề xuất áp dụng nhưng cũng đã được đánh giá tác động chi tiết tại báo cáo đánh giá tác động chính sách. 

Trên cơ sở đó trường hợp phát sinh phải điều chỉnh danh mục hàng hóa, dịch vụ sẽ do Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định.

Theo Bộ trưởng, Chính phủ đã tiến hành rà soát, cập nhập danh mục hàng hóa, dịch vụ do nhà nước định giá hiện đang được quy định tại Luật Giá và các luật chuyên ngành gồm 52 nhóm hàng hóa, dịch vụ. 

Trong đó, có 17 nhóm hàng hóa, dịch vụ hiện được quy định tại Luật Giá hiện hành; 35 nhóm hàng hóa, dịch vụ hiện được quy định tại luật chuyên ngành (trong đó có 17 hàng hóa, dịch vụ cụ thể được chuyển từ phí sang thực hiện định giá theo quy định tại luật phí, lệ phí 2015; 18 hàng hóa, dịch vụ được quy định tại các luật chuyên ngành).

Qua rà soát, đề xuất đưa ra khỏi danh mục 14 hàng hóa, dịch vụ không phù hợp với 4 tiêu chí xác định hàng hóa, dịch vụ do nhà nước định giá đã đề ra tại luật và thực hiện theo cơ chế giá thị trường gồm:

Một là, dịch vụ hỗ trợ bảo đảm hoạt động bay, dịch vụ soi chiếu an ninh.

Hai là, một số nội dung của thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất. 

Hiện được quy định tại Nghị định 148/2020/NĐ-CP, là phần gia tăng của dịch vụ công của nhà nước, thuộc danh mục phí, lệ phí theo quy định tại luật phí, lệ phí, không cần thiết quy định định giá nhà nước.

Ba là, dịch vụ trong lĩnh vực chứng khoán do các tổ chức cung ứng dịch vụ trong lĩnh vực chứng khoán cung cấp (trừ dịch vụ do nhà nước cung cấp).

Bốn là, thuốc lá điếu sản xuất trong nước: Được quy định tại Luật Giá 2012. Qua rà soát cho thấy việc quyết định giá tối thiểu của thuốc lá điếu sản xuất trong nước là nhằm hạn chế tiêu dùng. Tuy nhiên, thuốc lá điếu cũng là sản phẩm chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, nên việc sử dụng công cụ giá là không còn phù hợp.

Năm là, thù lao dịch vụ đấu giá.

Sáu là, dịch vụ quy hoạch. Được quy định tại luật quy hoạch, qua rà soát cho thấy bản chất của vấn đề là việc phải quy định các yếu tố chi phí của việc lập, xây dựng quy hoạch để tính toán, xây dựng dự toán (có tính chất tương tự đối với một số hoạt động khác có sử dụng ngân sách nhà nước), không thuộc phạm vi điều chỉnh của biện pháp định giá nhà nước.

Bảy là, thù lao môi giới, dịch vụ đưa người lao động đi nước ngoài làm việc. Hiện được quy định tại luật người lao động Việt Nam đi làm việc tại nước ngoài; qua rà soát cho thấy dịch vụ có tính cạnh tranh thị trường cao nên áp dụng cơ chế định giá nhà nước là không phù hợp, theo Bộ trưởng.

Tám là, thù lao công chứng.

Chín là, cho thuê, chuyển nhượng có thời hạn quyền khai thác tài sản nhà nước là công trình kết cấu hạ tầng. Được quy định tại Luật Giá 2012; qua rà soát cho thấy việc xác định giá của dịch vụ này sẽ thực hiện theo phương thức thẩm định giá của nhà nước là phù hợp với bản chất của việc cho thuê, chuyển nhượng quyền khai thác tài sản công.

Mười là, nước ngầm: Được quy định tại Luật Giá 2012; qua rà soát cho thấy hiện mặt hàng được quy định thu tiền sử dụng tại luật tài nguyên nước, tương đồng với các quy định về thu thuế tài nguyên, không thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Giá.

Mười một, dịch vụ sử dụng diện tích bán hàng tại chợ.

Mười hai, nhà ở xã hội do cá nhân, hộ gia đình đầu tư, xây dựng. 

Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết, được quy định tại Luật Nhà ở; qua rà soát cho thấy việc quản lý nhà ở xã hội do cá nhân, hộ gia đình đầu tư, xây dựng cần có sự thống nhất với việc quản lý giá nhà ở xã hội cho doanh nghiệp đầu tư, xây dựng hiện thực hiện theo việc quy định các chi phí, lợi nhuận định mức, phương pháp tính giá là phù hợp; việc quy định khung giá là không phù hợp. Mặt khác mặt hàng này cũng không phù hợp với các tiêu chí xác định hàng hóa, dịch vụ do nhà nước định giá đề ra tại luật.

Mười ba là mặt nước. Mười bốn là dịch vụ sử dụng khu vực biển.

Bên cạnh đó, Chính phủ đề nghị bổ sung 02 mặt hàng gồm: Sách giáo khoa và hàng hóa, dịch vụ phục vụ nhiệm vụ quốc phòng, an ninh thực hiện đặt hàng, giao nhiệm vụ cho các đơn vị, doanh nghiệp quốc phòng, an ninh.

Về sách giáo khoa, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho hay, đây là mặt hàng có thị trường cạnh tranh hạn chế, ảnh hưởng lớn đến đời sống người dân. 

Mặt hàng này được Bộ Giáo dục và Đào tạo đề nghị bổ sung vào danh mục hàng hóa, dịch vụ do nhà nước định giá; tại Nghị quyết kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa XV đã thống nhất, yêu cầu bổ sung sách giáo khoa vào danh mục hàng hóa, dịch vụ do nhà nước định giá khi sửa đổi Luật Giá. Việc định giá mặt hàng này sẽ giao cho Bộ Giáo dục và Đào tạo định giá tối đa, các nhà xuất bản quyết định giá cụ thể.

Như vậy, tổng thể qua rà soát đối với 52 nhóm hàng hóa, dịch vụ, đã đưa ra khỏi danh mục 14 nhóm hàng hóa, dịch vụ và bổ sung thêm 02 hàng hóa, dịch vụ vào danh mục; Ddnh mục cụ thể tại phụ lục ban hành kèm theo luật sẽ gồm 40 nhóm hàng hóa, dịch vụ.