Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: “Có lúc quyết định đầu tư nhưng không biết tiền ở đâu?”

Chiều 29.10, Quốc hội tiếp tục thảo luận tại hội trường về kết quả thực hiện dự toán ngân sách nhà nước; đánh giá giữa kỳ thực hiện kế hoạch đầu tư công trung hạn.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch & Đầu tư (KHĐT) Nguyễn Chí Dũng

Phát biểu giải trình trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch & Đầu tư (KHĐT) Nguyễn Chí Dũng đã thẳng thắn thừa nhận: “Trước đây đầu tư còn dàn trải, phân tán. Quyết định đầu tư của các dự án hết sức tùy tiện, đầu tư nhưng không biết tiền có tiền hay không? Tiền ở đâu và có bao nhiêu? Cứ quyết định đầu tư rồi sau đó đi xin vốn, xin không đủ vốn thì xin ứng trước, không ứng trước thì kéo dài dự án, nợ đọng, hiệu quả dự án không có. Đây là hệ quả mà giai đoạn 2016 - 2020 chúng ta phải xử lý”.

Luật đầu tư công đã ban hành để khắc phục tình trạng này, giảm thiểu được sự dàn trải phân tán như giai đoạn trước, tuy chưa triệt để nhưng đã cải thiện rất nhiều.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng lấy ví dụ giai đoạn 2011 - 2015 có tới 21.000 dự án đầu tư mới, trong khi giai đoạn 2016-2020 con số chỉ là 9.620, giảm hơn một nửa dự án thực thi.

Trong số hơn 9.000 dự án này cũng có tới hơn 8.000 dự án là của năm 2011-2015 chuyển qua, dự án khởi công mới dùng vốn ngân sách của giai đoạn này chỉ là 412 và chiếm chưa tới 4%.

Hiện tại, Chính phủ đang phải lấy vốn này tập trung vào trả nợ xây dựng cơ bản hơn 9.000 tỷ đồng, trả nợ giai đoạn trước hơn 50.000 tỷ đồng và vốn cho 8.000 dự án chuyển giao sang giai đoạn 2016-2020 chiếm gần 65% số vốn giai đoạn này.

Với số vốn hạn hẹp nhưng nhu cầu của các địa phương rất nhiều nhưng chưa có dư địa để giải quyết trong nhiệm kỳ này.

Về nợ đọng xây dựng cơ bản, Bộ trưởng KHĐT Nguyễn Chí Dũng cho biết, đã chấm dứt tình trạng này từ ngày 31.12.2014.Tất cả số vốn đã bố trí đủ để trả nợ hết số nợ đọng của xây dựng cơ bản giai đoạn trước, những số phát sinh đều là vi phạm pháp luật.

Ông Dũng cho biết sau khi Luật Đầu tư công đi vào thực hiện, ý thức chấp hành của các bộ, ngành địa phương đã cao hơn, không còn tình trạng quyết định dự án tùy tiện không biết vốn ở đâu. Trong Luật Đầu tư công, phê duyệt dự án khi chưa cân đối được nguồn vốn cũng là hành vi vi phạm pháp luật.

Tuy nhiên Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cũng thừa nhận, vẫn tồn tại những hạn chế như giao vốn chậm, giải ngân nhiều lần khiến hiệu quả dự án chậm.

Vấn đề này đã được nhận thức và Chính phủ đã ban hành các Nghị định mới để sửa các Nghị định trước đó về công tác đầu tư công trung hạn với phương hướng phân cấp triệu để cho từng địa phương và Bộ ngành đảm bảo quản lý chặt chẽ theo đúng Luật đầu tư công.

Các quyết định cũng được công khai, minh bạch và gắn với trách nhiệm của các cơ quan tổ chức liên quan các khâu, đoạn phân bổ vốn, đặc biệt là người đứng đầu của các dự án.

Bộ trưởng cho hay trước đây nguồn vốn đầu tư công được xây dựng hàng năm nên xảy ra tình trạng ăn đong, xin cho, vốn ít nhưng dự án thì nhiều, dàn trải dẫn đến nợ đọng. Nhưng hiện nay đã làm theo kế hoạch 5 năm cộng với rà soát hàng năm đã hạn chế rất nhiều tình trạng này. Theo đó, các dự án sẽ được gói gọn trong 5 năm để xem xét có bao nhiêu tiền từ đó chủ động chọn dự án, sắp xếp ưu tiên, đảm bảo làm dự án nào là phải đủ vốn ngay và làm xong đưa vào sử dụng khai thác ngay. Tuy nhiên, 5 năm là kế hoạch còn việc chi tiền thì phải cân đối theo số thu ngân sách thực tế hàng năm.