Cà Mau: Vực dậy ngành tôm sau đại dịch Covid-19

Khó khăn chưa từng có

Với diện tích nuôi đạt khoảng 280.000ha, kim ngạch xuất khẩu đạt gần 1,2 tỷ USD/năm, con tôm được xác định là con nuôi chủ lực, là ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh Cà Mau. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của dịch Covid-19, thời gian qua, cả doanh nghiệp và người nuôi tôm trên địa bàn gặp nhiều khó khăn.

Trên địa bàn tỉnh có 29 doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu thủy sản, với 39 nhà máy, tổng công suất 185.000 tấn/năm. Trong quý I/2020, sản lượng tôm chế biến đạt hơn 26.400 tấn, tăng 11,3% so với cùng kỳ, nhưng sản lượng xuất khẩu thủy sản chỉ đạt 15.590 tấn, giảm 12% so với cùng kỳ, kim ngạch xuất khẩu giảm gần 18% so với cùng kỳ.

Kim ngạch xuất khẩu sang các thị trường chủ yếu của tỉnh giảm; trong đó, lượng hàng xuất khẩu sang thị trường Mỹ giảm hơn 66%, Trung Quốc giảm 58%, Nga giảm 37%... Từ đó, lượng hàng tồn kho và lưu kho của các doanh nghiệp chế biến khoảng 17.000 tấn.

Trước tình hình đó, các doanh nghiệp vẫn duy trì hoạt động sản xuất để tiêu thụ nguồn nguyên liệu cho nông dân và giải quyết việc làm cho công nhân.

Theo ông Ngô Minh Hiển - Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Xuất nhập, khẩu thủy sản Năm Căn, so với cùng kỳ năm 2019, liên tục trong những tháng đầu năm nay, kim ngạch xuất khẩu của công ty đã giảm hơn 20%, bên cạnh đó, các đơn hàng cũng đã giảm hơn 50%.

Tại cuộc họp bàn về giải pháp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp chế biến xuất khẩu thủy sản vừa được UBND tỉnh Cà Mau tổ chức, đại diện các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản lớn trên địa bàn đã nêu ra nhiều khó khăn vướng mắc từ khi xảy ra dịch Covid-19 đến nay. Thực tế số đơn hàng đã giảm trên 50%, lượng hàng tồn kho chiếm rất lớn. Nhiều doanh nghiệp lo ngại, nếu tình trạng này cứ kéo dài thì việc duy trì sản xuất là hết sức khó khăn.

Bên cạnh đó, so với cùng kỳ năm trước, giá tôm năm nay giảm sâu và kéo dài chưa từng có tiền lệ. Mặc dù hiện tại giá có nhích lên nhưng vẫn còn khá thấp. Cụ thể, tôm sú loại 20 con/kg hiện có giá bình quân khoảng 170.000 đồng/kg; loại 30 con/kg có giá bình quân 140.000 đồng/kg. Tôm thẻ chân trắng dao động từ 79.000 - 90.000 đồng/kg, tùy loại hình nuôi.

Nông dân Trần Quang Hiên (ngụ xã Tân Thành, TP.Cà Mau) cho hay: "Khi dịch hoành hành, giá tôm giảm sút nghiêm trọng do ảnh hưởng bởi tình hình xuất khẩu. Còn hiện nay, giá tôm đã nhích lên nhưng vẫn ở mức thấp so với những năm trước. Giá tôm tụt giảm mạnh và kéo dài đã khiến cho việc tái đầu tư của người nuôi tôm gặp khó khăn. Ngoài ra, tình trạng nắng nóng kéo dài có thể sẽ kéo theo tình trạng dịch bệnh trên tôm, năng suất giảm".

Tháo gỡ nhiều nút thắt

Hiện nay, thị trường xuất khẩu tôm đã có những chuyển biến tích cực. Giá tôm nguyên liệu cũng tăng trở lại, tuy chưa được như kỳ vọng nhưng đây là những tín hiệu tích cực để ngành tôm Cà Mau dần ổn định và phát triển thời gian tới.

Thực tế cho thấy, trước tình hình nhiều doanh nghiệp xuất khẩu tôm bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch Covid-19, thời gian qua, các cấp quản lý từ Trung ương đến địa phương dù đã có những chính sách gỡ khó cho doanh nghiệp, nhưng vẫn chưa được như kỳ vọng.

"Đơn cử như việc các ngân hàng thương mại chỉ giảm lãi suất huy động chứ không giảm lãi suất cho vay; hạn mức cho vay mới chưa ban hành; dẫn đến hoạt động của công ty hiện nay chủ yếu là cầm chừng" - ông Ngô Minh Hiển nêu một thực tế.

Nhìn nhận về vấn đề này, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau Lê Văn Sử đề nghị các hội sở ngân hàng cần yêu cầu khẩn trương ban hành quy chế nội bộ từng hệ thống ngân hàng, chỉ đạo các chi nhánh sát cánh với doanh nghiệp để giải quyết đúng vướng mắc của các doanh nghiệp. Bên cạnh đó, ông Lê Văn Sử cũng yêu cầu các doanh nghiệp cần minh bạch thông tin thu mua để nông dân nắm bắt, tránh tình trạng thương lái thu mua ép giá, gây ảnh hưởng đến lợi ích kinh tế của người nông dân, cùng nhau gỡ khó trong điều kiện dịch bệnh.

Thực tế đã qua, ngay khi tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp thì tỉnh Cà Mau đã chủ động gỡ khó khăn cho doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản với những giải pháp cụ thể.

Để kịp thời tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản, UBND tỉnh Cà Mau đã chỉ đạo cơ quan chức năng thực hiện gia hạn nộp thuế, tiền thuê đất đối với hơn 400 doanh nghiệp với tổng số tiền gần 33 tỷ đồng. Ngành ngân hàng đã cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn giảm phí và giữ nguyên nhóm nợ nhằm hỗ trợ khách hàng bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19.

Các ngân hàng thương mại chi nhánh tại Cà Mau đã hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho 1.630 khách hàng (bao gồm các cá nhân, hộ gia đình, hộ kinh doanh, doanh nghiệp...) với tổng số dư nợ được cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi vay và giữ nguyên nhóm nợ hơn 524 tỷ đồng. Dư nợ cho vay đối với các doanh nghiệp thủy sản bị ảnh hưởng dịch Covid-19 là 651 tỷ đồng.

Ngoài ra, tỉnh Cà Mau còn chú trọng đẩy mạnh xúc tiến thương mại, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu khi dịch bệnh được kiểm soát và tận dụng triệt để từ Hiệp định Thương mại tự do và Hiệp định bảo hộ đầu tư giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA và EVIPA) để thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa, gia tăng giá trị kim xuất khẩu của tỉnh.

Song song đó, ngành nông nghiệp tỉnh khuyến cáo người dân không nóng vội thu hoạch những ao chưa đến thời điểm thu hoạch; những ao nuôi dày nên sang thưa tôm; tập trung sản phẩm nông nghiệp theo hướng sản xuất ứng dụng công nghệ cao, sản xuất hàng hóa quy mô lớn, chú trọng hình thành các liên kết theo chuỗi hiệu quả và bền vững, nâng cao giá trị gia tăng, gắn với thị trường…n