Bình luận
1
Cách nay 184 năm, lần đầu tiên danh xưng Điện Biên chính thức xuất hiện trên bản đồ địa giới hành chính nước ta khi vua Thiệu Trị cho lập 1 phủ mới ở tỉnh Hưng Hóa. Sử liệu Châu bản triều Nguyễn và chính sử Đại Nam thực lục cho biết châu Ninh Biên tiếp giáp với nước Nam Chưởng và thường bị người Man nước này và quân Xiêm quấy rối vùng biên.
Năm Thiệu Trị thứ 1 (1841), người Man nước Nam Chưởng lại kéo sang quấy nhiễu châu Ninh Biên. Nội dung bản tấu ngày 15 tháng 3 nhuận năm Thiệu Trị thứ 1 (1841) của Hộ lý Hưng Hóa Tuần phủ quan phòng, Bố chánh sứ Ngụy Khắc Tuần cho biết lần đó người Man đã đốt hủy binh xá đồn bảo Ninh Biên và 139 ngôi nhà dân ở xã Phong Thanh. Vì vậy, Bố chánh sứ Ngụy Khắc Tuần và Thự án sát sứ Đinh Văn Minh đã xin thiết lập 1 phủ mới, đặt phủ lị ở châu Ninh Biên. Nội dung bản tấu đề xuất “đặt một phủ lị là phủ Điện Biên kiêm lý châu Ninh Biên, cùng lấy hai châu Lai Châu, Tuần Giáo ở gần làm thống hạt”[1]. Đồng thời xin đặt 1 viên tri phủ chuyên chú việc dân sự, 1 viên chánh quản cơ, 1 viên phó quản cơ chuyên lo việc binh. Lại xin phái trên dưới 100 lính mộ thuộc tỉnh chi lương theo lệ và khoảng 200 thổ dũng, cấp cho mỗi tên mỗi tháng 1 phương gạo, thời hạn trong 6 tháng thì dừng. Sau đó, trích lấy ruộng hoang nhàn giao cho thổ dũng khai khẩn, gieo trồng. Mặt khác, lấy thành cũ để làm phủ lị.[2]
Việc này, Đại Nam thực lục chép như sau: “Bắt đầu đặt phủ Điện Biên thuộc tỉnh Hưng Hoá. Đem các châu Ninh Biên, Lai Châu, Tuần Giáo lệ thuộc vào phủ ấy.”[3] Như vậy, khi mới thiết lập, phủ Điện Biên gồm 3 châu là Ninh Biên, Lai Châu, Tuần Giáo. Năm Tự Đức thứ 4 (1851) đổi châu Quỳnh Nhai lệ vào phủ Điện Biên và do Lai Châu kiêm nhiếp. Năm Tự Đức thứ 5 (1852), vua cho đổi Luân Châu lệ vào phủ Điện Biên và do châu Tuần Giáo kiêm nhiếp.
Phủ Điện Biên dưới triều Nguyễn nằm ở vùng thượng du Bắc Kỳ, hình thế rộng rãi, đồng nội ít, phần nhiều là thung lũng núi rừng. Phủ chiếm giữ đường giao thông khống chế nước Nam Chưởng ở phía tây, là vùng đất địa đầu quan yếu. Đại Nam nhất thống chí chép: “Phủ Điện Biên cách tỉnh thành 580 dặm về phía tây, đông tây cách nhau 246 dặm, nam bắc cách nhau 513 dặm, phía đông đến địa giới châu Thuận 195 dặm, phía tây đến địa giới nước Nam Chưởng 51 dặm, phía nam đến địa giới huyện Trình Cố tỉnh Thanh Hóa 250 dặm, phía bắc đến địa giới châu Quảng Lăng nước Thanh 263 dặm. Nguyên là đất của 2 phủ Gia Hưng và An Tây. Năm Thiệu Trị thứ 1 (1841) trích lấy đất các châu Ninh Biên, Tuần Giáo và Lai Châu đặt phủ này. Năm Tự Đức thứ 4 (1851), thứ 5 (1852) lại trích lấy 2 châu Quỳnh Nhai và Luân Châu cho lệ vào. Nay lãnh 5 châu.”[4]
Về vị trí địa lý của các châu Ninh Biên, Tuần Giáo, Lai Châu, Luân Châu, Quỳnh Nhai thuộc phủ Điện Biên được Đại Nam nhất thống chí chép như sau:
“Châu Ninh Biên đông tây cách nhau 128 dặm, nam bắc cách nhau 435 dặm, phía đông đến địa giới châu Tuần Giáo 77 dặm, phía tây đến địa giới nước Nam Chưởng 51 dặm, phía nam đến địa giới huyện Trình Cố tỉnh Thanh Hóa 250 dặm, phía bắc đến địa giới Lai Châu 185 dặm. Châu được đặt từ năm Ất Mùi Lê Cảnh Hưng thứ 36 (1775)”.[5]
“Lai Châu cách phủ 196 dặm về phía bắc, đông tây cách nhau 176 dặm, nam bắc cách nhau 78 dặm, phía đông đến địa giới Luân Châu 116 dặm, phía tây đến địa giới nước Nam Chưởng 60 dặm, phía nam đến địa giới châu Ninh Biên 18 dặm, phía bắc đến địa giới châu Quảng Lăng (nước Thanh) 60 dặm. Đầu thời Lê mới đặt châu”.[6]
“Châu Quỳnh Nhai cách phủ 100 dặm về phía đông, đông tây cách nhau 308 dặm, nam bắc cách nhau 131 dặm, phía đông đến địa giới huyện Văn Chấn 202 dặm, phía tây đến địa giới Luân Châu 77 dặm, phía nam đến địa giới Thuận Châu 94 dặm, phía bắc đến địa giới Luân Châu 37 dặm. Đầu thời Lê mới đặt châu”.[7]
“Châu Tuần Giáo cách phủ 120 dặm về phía đông, đông tây cách nhau 176 dặm, nam bắc cách nhau 64 dặm, phía đông đến địa giới Thuận Châu 83 dặm, phía tây đến địa giới châu Ninh Biên 93 dặm, phía nam đến địa giới Thuận Châu 9 dặm, phía bắc đến địa giới Luân Châu 55 dặm. Nguyên là động Tuần Giáo thuộc Thuận Châu. Đầu thời Lê trích ra đặt làm châu”.[8]
“Luân Châu cách phủ 90 dặm về phía đông bắc, đông tây cách nhau 188 dặm, nam bắc cách nhau 147 dặm, phía đông đến địa giới châu Quỳnh Nhai 77 dặm, phía tây đến địa giới châu Ninh Biên 111 dặm, phía nam đến địa giới châu Tuần Giáo 53 dặm, phía bắc đến địa giới Lai Châu 94 dặm. Thời Lê đặt châu này.”[9]
Đầu triều Nguyễn, các châu này do các thổ ty nối đời cai quản. Năm 1838, vua Minh Mệnh cho đặt chế độ lưu quan[10] nơi đây. Đặc biệt, sau khi thiết lập phủ Điện Biên, triều đình nhà Nguyễn dần hoàn thiện bộ máy hành chính ở các châu và phủ. Đồng thời, cho chiêu mộ dân ngoại tịch lập thành tổng, xã; đặt tên cho các tổng người thổ ở vùng thượng du; lại lấy quân binh và thổ dũng ở các châu để khai khẩn ruộng hoang khiến dân được an sinh, đồng thời bảo vệ vững chắc vùng biên cương của tổ quốc.
Tôi thấy hình bóng gia đình mình trong phim.
Chia sẻ
Khi gặp lại Hoàng hậu Tiền Thị, Chu Kỳ Trấn gần như không nhận ra người vợ năm xưa. Dẫu thân thể nàng đã tàn tật, nhưng tấm lòng hy sinh và tình nghĩa sâu nặng ấy khiến ông vô cùng xúc động và trân trọng.
Chia sẻ
Trần Hữu Lượng tử trận trong trận quyết chiến Hồ Bà Dương trước đại quân của Chu Nguyên Chương. Con trai ông - Trần Thiện, người được phong làm thái tử, bị bắt giết. Người con còn lại là Trần Lý được đưa lên ngôi hoàng đế nhưng sau này phải lưu lạc sang Cao Ly.
Chia sẻ
Đêm hội hòa âm cồng chiêng Đông Nam Á năm 2025 được tổ chức tại tỉnh Lâm Đồng đã tôn vinh các giá trị đặc sắc của di sản văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên và các nước trong khu vực Đông Nam Á có văn hóa cồng chiêng.
Chia sẻ
Lễ bế mạc SEA Games 33 tại Thái Lan gây chú ý khi video tổng kết những khoảnh khắc đáng nhớ, nhưng tuyệt nhiên chủ nhà lại "quên" chiến thắng đầy cảm xúc của U22 Việt Nam.
Chia sẻ
Song song với hỗ trợ sinh kế, Chương trình “Tiếp sức nhà nông” còn trao học bổng cho con của các hộ tham gia, qua đó nhằm nuôi dưỡng tinh thần hiếu học và tiếp thêm động lực đến trường cho các em.
Chia sẻ
Châu Âu đang đứng trước một trong những lựa chọn quan trọng nhất kể từ khi xung đột Nga-Ukraine bùng nổ, theo Middle East Monitor.
Chia sẻ
Khoảng 15h ngày 18/12/2025, nhận được tin từ quần chúng nhân dân, bằng các biện pháp nghiệp vụ, Phòng Cảnh sát hình sự, Công an tỉnh Thanh Hóa đã nhanh chóng triệt xóa một sới bạc, bắt quả tang 15 đối tượng đang đánh bạc dưới hình thức xóc đĩa.
Chia sẻ
Không lâu sau khi ký hợp đồng chuyên nghiệp với CLB MVV Maastricht, hậu vệ Việt kiều Bỉ Lenn-Minh Trần đã tăng giá khá mạnh.
Chia sẻ
Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP Hà Nội đã ra quyết định truy nã đối tượng Trương Văn Tú (SN 2001; thường trú tại xã Nam Dương, tỉnh Bắc Ninh - trước là xã Nam Dương, huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang).
Chia sẻ
Lễ bế mạc SEA Games vừa diễn ra trên sân vận động Rajamangala (Bangkok Thái Lan) trong không khí đầm ấm, gắn kết, khép lại Đại hội thể thao Đông Nam Á với những dấu ấn đậm nét của đoàn thể thao Việt Nam.
Chia sẻ
Thủ tướng cho rằng, phát triển kinh tế tư nhân không chỉ là trách nhiệm, nghĩa vụ, thẩm quyền mà phải bằng cả trí tuệ, ý chí, khát vọng và tình cảm, để phát triển kinh tế tư nhân thực sự là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia.
Chia sẻ
Ngày 20/12, hàng chục cán bộ Bảo hiểm xã hội (BHXH) và Bưu điện tỉnh Lai Châu đã đồng loạt xuống đường, “gõ cửa” từng hộ dân để tuyên truyền về BHXH tự nguyện và bảo hiểm y tế (BHYT) hộ gia đình. Đây là đợt ra quân cao điểm nhằm đưa chính sách an sinh xã hội lan tỏa sâu rộng trong đời sống đồng bào các dân tộc trên địa bàn.
Chia sẻ
Sau đợt mưa lũ vừa qua, nhiều địa phương tại Khánh Hòa và khu vực Tây Nguyên vẫn còn đối mặt với vô vàn khó khăn. Không chỉ ruộng vườn, tài sản bị hư hại, mà nhiều gia đình còn mất đi mái nhà – chỗ dựa cuối cùng để an tâm sống qua ngày. Trong hoàn cảnh ấy, chương trình “Phân Bón Cà Mau – Cùng nhau san sẻ” đã kịp thời có mặt, đến tận nơi thăm hỏi, động viên và hỗ trợ xây dựng nhà Đại đoàn kết, giúp người dân sớm ổn định cuộc sống, có mái ấm an toàn trước Tết Bính Ngọ 2026.
Chia sẻ
Lực lượng Phòng vệ Ukraine tiếp tục tiến hành các đòn tấn công nhằm vào nhiều tài sản quân sự chiến lược của Nga tại các khu vực khác nhau bao gồm ở Crimea và biển Caspi, với mục tiêu làm suy yếu tiềm lực quân sự và kinh tế của đối phương.
Chia sẻ
Ngày 20/12, Công an tỉnh Bắc Ninh tổ chức Hội nghị tổng kết công tác Công an năm 2025 và triển khai nhiệm vụ năm 2026.
Chia sẻ
Toả sáng ở U22 Việt Nam, Phạm Lý Đức 1m82 trở lại “giải cứu” HAGL?; U23 Việt Nam sắp hội quân trở lại; Ronaldo sở hữu biệt thự đắt nhất Bồ Đào Nha; HLV Klopp sẵn sàng cân nhắc dẫn dắt Real; HLV Arteta muốn gắn bó lâu dài với Arsenal.
Chia sẻ
Sau thành công của "Nụ hôn bạc tỷ" dịp Tết 2025, Thu Trang xác nhận không tham gia đường đua phim Tết 2026 để tập trung toàn lực cho dự án điện ảnh "Ai thương ai mến". Nữ đạo diễn cho biết đây là lựa chọn chiến lược nhằm đảm bảo chất lượng cho dự án được xem là lớn nhất sự nghiệp của cô.
Chia sẻ
Những ngày gần đây, giá sầu riêng ngịch vụ (quả sầu riêng trồng nghịch vụ) trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp mới (chủ yếu trên địa bàn tỉnh Tiền Giang trước đây) giảm mạnh khiến nhà vườn trồng sầu riêng “đứng ngồi không yên”.
Chia sẻ
Sau quyết định của EU về việc cấp cho Kiev một khoản vay được bảo đảm bằng ngân sách của Liên minh, thay vì tài sản của Nga, Thủ tướng Hungary Viktor Orbán tuyên bố rằng nếu Nga kiện về việc tịch thu các khoản tiền bị đóng băng của mình, EU sẽ phải hoàn trả gấp đôi số đó.
Chia sẻ
Trên những triền núi ở xã Vân Canh, tỉnh Gia Lai (địa phận huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định trước đây), đồng bào dân tộc Chăm H’roi và Bahnar vẫn gieo trồng lúa nương, trong đó có giống lúa Đá Đỏ. Với họ, đây không chỉ là vụ mùa mà quan trọng hơn là cách gìn giữ ký ức của cha ông, hương vị thiêng quý của núi rừng.
Chia sẻ
Bí thư Tỉnh ủy Hưng Yên Nguyễn Hữu Nghĩa cho biết, Hưng Yên thống nhất quan điểm triển khai dự án phục dựng, tái hiện, hồi sinh Phố Hiến không nhằm lợi nhuận kinh tế trước mắt mà hướng tới mục tiêu lâu dài, bền vững, kết nối giá trị văn hóa của quá khứ - hiện tại - tương lai.
Chia sẻ
Nghệ sĩ Ưu tú từng tham gia "Biệt động Sài Gòn", từng là chủ hãng phim, từng được nhiều Nghệ sĩ Nhân dân tài danh cộng tác.
Chia sẻ
Theo tử vi ngày mai, bắt đầu từ cuối năm nay, 3 con giáp sẽ trải qua một thời kỳ thịnh vượng hiếm có trong cả thập kỷ, không còn phải chịu cảnh nghèo đói.
Chia sẻ
Đại gia Trần Đăng Khoa, hay được gọi là Khoa “khàn” bất ngờ tái xuất với vai trò Chủ tịch HĐQT CTCP Đầu tư Địa ốc Đại Quang Minh. Trước đó, vị đại gia này là người đứng sau hàng loạt dự án bất động sản lớn đình đám.
Chia sẻ
Truyền thông Hàn Quốc không tiếc lời ca ngợi chiến tích của U22 Việt Nam và HLV Kim Sang-sik trước U22 Thái Lan ở chung kết SEA Games 33.
Chia sẻ
KS Nguyễn Thị Nguyệt và cộng sự, Trung tâm Ươm tạo Doanh nghiệp Nông nghiệp Công nghệ cao TPHCM vừa thực hiện thành công đề tài nghiên cứu sản xuất hàng loạt lan Kiếm từ giống nuôi cấy mô. Lan Kiếm là một trong những loài lan được ưa chuộng trên thị trường bởi sự đa dạng về chủng loại, màu sắc hoa phong phú và có mùi thơm…
Chia sẻ
Thông qua buổi thảo luận sẽ giúp người dân Khánh Hòa có thêm nguồn lực để sớm phục hồi sản xuất, giảm thiểu rủi ro và ổn định sinh kế sau mưa lũ.
Chia sẻ
Bình luận bị cho là kém duyên của tỷ phú Elon Musk về hình thể nữ diễn viên Sydney Sweeney đã thổi bùng làn sóng phản đối mạnh mẽ trên mạng xã hội.
Chia sẻ
Người dân xung quanh hoảng loạn khi chứng kiến cảnh con vật trồi lên mặt nước với thi thể đứa trẻ bị kẹp chặt trong hàm.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Nguyễn Hường (Theo Trung tâm lưu trữ quốc gia I)
