Một nữ kỹ sư cùng cộng sự nghiên cứu thành công, sản xuất hàng loạt giống lan quý, hoa đẹp, thơm dễ chịu nhờ nuôi cấy mô

Tạo giống lan quý từ công nghệ nuôi cấy mô

Theo KS Nguyễn Thị Nguyệt, hoa lan là một trong 6 sản phẩm nông nghiệp chủ lực của TPHCM, các loại hoa lan được tiêu thụ mạnh trên thị trường là Dendrobium, Catlleya, Oncidium, lan hồ điệp, lan Vanda, hoa lan Mokara, Cymbidium và một số giống hoa lan rừng.

TPHCM vừa là đầu mối cung cấp hoa lan cho cả nước vừa là thị trường tiêu thụ và xuất khẩu hoa lan lớn nhất nước.

Lan Kiếm là một trong những loài lan được ưa chuộng trên thị trường bởi sự đa dạng về chủng loại, màu sắc hoa phong phú và có mùi thơm nên còn được mệnh danh là “Nữ hoàng của các loài lan”.

Ở Việt Nam, chi lan Kiếm được trồng nhiều ở các tỉnh phía Bắc và Lâm Đồng, một số loài trồng ở các tỉnh phía Nam.

Trong đó, lan Kiếm vàng Củ Chi (Cymbidium finlaysonianum Lindl) là giống bản địa, có sự sinh trưởng khỏe, hoa màu vàng và hương thơm nhẹ dễ chịu.

Giống hoa lan quý này phù hợp sinh trưởng, phát triển ở điều kiện khí hậu nóng ẩm như khu vực TPHCM và vùng phụ cận.

Lan Kiếm được nhân giống theo phương pháp truyền thống là tách giả hành từ cây mẹ nên hệ số nhân giống thấp chưa đáp ứng được nhu cầu giống cho sản xuất. Việc áp dụng thành công công nghệ nuôi cấy mô tế bào thực vật đã tạo ra một số lượng lớn cây cấy mô cung cấp cây giống cho sản xuất.

Nhóm của KS Nguyễn Thị Nguyệt đã nghiên cứu thành công quy trình nhân giống invitro cây lan Kiếm vàng Củ Chi, tuy nhiên quy trình trồng, chăm sóc cây lan Kiếm từ giống nuôi cấy mô ở giai đoạn vườn ươm chưa được hoàn thiện.

Trồng và chăm sóc cây lan Kiếm ở vườn ươm chú trọng việc chọn các giá thể, chế độ phân bón, kỹ thuật chăm sóc là các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng cây hoa lan giống.

Cây giống lan Kiếm cấy mô và sản phẩm mô hình cây lan Kiếm do KS Nguyễn Thị Nguyệt cùng cộng sự ở Trung tâm Ươm tạo Doanh nghiệp Nông nghiệp Công nghệ cao TPHCM nghiên cứu thành công, sản xuất hàng loạt; đáp ứng nhu cầu số lượng lan kiếm giống cho người chơi lan, nhà vườn lan...

Cây lan Kiếm yêu cầu giá thể phải có khả năng giữ ẩm nhưng phải đảm bảo sự thông thoáng, phân bón cho cây phải tùy thuộc vào độ tuổi của cây, từng giai đoạn sinh trưởng mà chọn chế độ bón phân cho hợp lý để cho cây sinh trưởng và phát triển tốt.

Nhóm đã khảo sát công thức giá thể và phân bón thích hợp sự sinh trưởng của lan Kiếm từ giống nuôi cấy mô giai đoạn vườn ươm.

Khảo sát tình hình sản xuất lan Kiếm trên địa bàn TPHCM và một số tỉnh lân cận cho thấy, tại các hộ trồng lan Kiếm thì sử dụng cây giống từ giống tách giả hành và giống cây cấy mô.

Nghiên cứu chọn được giá thể tối ưu

Giá thể sử dụng để trồng lan Kiếm đa dạng và phong phú về loại vật liệu và các công thức phối trộn vật liệu. Nhóm nghiên cứu ảnh hưởng của 7 công thức giá thể khác nhau đến sự sinh trưởng của cây lan Kiếm từ giống nuôi cấy mô ở giai đoạn vườn ươm.

Kết quả cho thấy giá thể phù hợp để trồng cây lan Kiếm từ giống nuôi cấy mô giai đoạn vườn ươm là 50% mụn dừa + 25% rễ dương xỉ + 25% vỏ trấu; hoặc 50% mụn dừa + 25% vỏ trấu + 25% vỏ đậu phộng.

Cây lan Kiếm nuôi cấy mô giai đoạn vườn ươm được trồng trên giá thể này có các chỉ tiêu sinh trưởng như chiều cao cây, số lá trên cây, chiều rộng lá và số chồi/cây tối ưu hơn so với các loại giá thể khác.

Đánh giá ảnh hưởng của NAA (Naphthalene Acetic Acid), kết quả cho thấy, khi phun NAA ở nồng độ 3 ppm, chu kỳ phun 1 lần/tháng, cây lan Kiếm có các chỉ tiêu về sinh trưởng ở giai đoạn vườn ươm tối ưu nhất.

Ở thời điểm 5 tháng sau trồng, chiều cao cây đạt 23,4 cm, số lá/cây (12,9 lá), chiều rộng lá (15,0 mm), số chồi/cây (2,2 chồi), số rễ (13,7 rễ/cây), chiều dài rễ (23,7 cm) và tỉ lệ bệnh thối nhũn và bệnh đốm lá thấp (1,7%).

Từ các kết quả thí nghiệm trên, nhóm nghiên cứu đã xây dựng mô hình sản xuất cây lan Kiếm từ giống nuôi cây mô áp dụng các biện pháp kỹ thuật mới.

Kết quả cho thấy, tỉ lệ sống của cây đạt 96,2%, chiều cao cây là 23,8 cm, số lá 12,4 lá/cây, chiều rộng lá 14,6 mm, 2,1 chồi/cây, tỉ lệ bệnh thối nhũn 1,5%, tỉ lệ bệnh đốm lá 1,7% và tỉ lệ cây đạt tiêu chuẩn xuất vườn là 87,1%.

Kết quả này làm cơ sở ứng dụng vào sản xuất cây giống lan Kiếm giai đoạn vườn ươm với số lượng lớn, phục vụ tốt hơn cho nhu cầu sản xuất cây giống lan, mang lại thu nhập cho đơn vị.

Giống hoa lan Kiếm cấy mô còn giúp người trồng lan, các chủ vườn lan tiết kiệm chi phí đầu tư, góp phần cung cấp cây giống lan Kiếm cho thị trường với giá cạnh tranh, cây sinh trưởng và phát triển tốt.

×