Sáng 23/4, tại Hà Nội, Bộ Ngoại giao đã tổ chức Hội thảo quốc tế với chủ đề “50 năm Thống nhất đất nước: Vai trò kiến tạo của Ngoại giao trong lịch sử và hiện tại”. Chủ tịch nước Lương Cường đã tới dự và phát biểu chỉ đạo.

Tham dự hội thảo có các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Bộ Ngoại giao, lãnh đạo ban, bộ, ngành Trung ương, các đồng chí lão thành cách mạng, nhân chứng lịch sử, bạn bè quốc tế, nhà khoa học trong nước và quốc tế.

Thế lực mới, vai trò mới của Việt Nam

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn cho biết: Cách đây tròn 50 năm, thắng lợi lịch sử của Chiến dịch Hồ Chí Minh đã kết thúc cuộc kháng chiến trường kỳ, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, mở ra một kỷ nguyên mới, kỷ nguyên “độc lập - thống nhất - hòa bình và phát triển” cho dân tộc Việt Nam. Đó là thắng lợi của lòng yêu nước, của tinh thần đại đoàn kết dân tộc và khát vọng cháy bỏng của dân tộc Việt Nam cũng như nhân dân ưa chuộng hòa bình trên toàn thế giới.

Bộ trưởng khẳng định, trong hành trình ấy, ngoại giao đã đóng vai trò hết sức quan trọng: Ngoại giao đã kết hợp với quân sự, chính trị, tạo ra thế trận “vừa đánh vừa đàm”, huy động sức mạnh tổng hợp của dân tộc.

Ngoại giao cũng đã tranh thủ sức mạnh của ba dòng thác cách mạng, huy động được sự ủng hộ của các nước xã hội chủ nghĩa và mặt trận quốc tế rộng rãi ủng hộ sự nghiệp đấu tranh chính nghĩa của nhân dân Việt Nam.

Bộ trưởng nhấn mạnh, với tinh thần hòa hiếu và nhân văn sâu sắc, dù trong chiến tranh, ngoại giao Việt Nam đã không ngừng mở rộng quan hệ đối ngoại, đồng thời đặt những viên gạch đầu tiên cho tiến trình hòa giải, hàn gắn với các quốc gia từng tham chiến tại Việt Nam.

Bộ trưởng tin rằng những bài học này sẽ gợi mở những sáng kiến, đề xuất để Việt Nam có thể tham gia, đóng góp như thế nào cho việc giải quyết hòa bình các xung đột. Với thế và lực mới, Việt Nam có thể phát huy vai trò tích cực, chủ động hơn trong các vấn đề chung của khu vực và toàn cầu, từ việc trung gian hòa giải cho đến tái thiết xây dựng giai đoạn hậu xung đột.

Vai trò kiến tạo hòa bình xuyên suốt lịch sử

Bày tỏ sự vui mừng được dự hội thảo trong một thời điểm lịch sử của đân tộc, Chủ tịch nước Lương Cường khẳng định: Mỗi quốc gia, dân tộc trên thế giới, dù lớn hay nhỏ, đều trải qua những thời khắc mang tính bước ngoặt, những ngã rẽ lịch sử quyết định vận mệnh và con đường phát triển riêng của mình. Đối với Việt Nam, chiến thắng lịch sử 30/4/1975 giải phóng miền Nam thống nhất đất nước là một sự kiện trọng đại như vậy.

Chủ tịch nước nhắc lại vai trò của ngoại giao được xác định suốt chiều dài lịch sử đấu tranh cách mạng của đất nước.

Sau 9 năm kể từ ngày nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được khai sinh (2/9/1945), Việt Nam - một nước nhỏ, lạc hậu và bị tàn phá nặng nề bởi chiến tranh, lại phải bước vào một cuộc đấu tranh đầy gian khổ và khó khăn.

Trong cuộc đấu tranh không cân sức với đối phương mạnh hơn nhiều lần, Đảng và Nhà nước Việt Nam đã sớm xác định rõ, cần kết hợp chặt chẽ các mặt trận quân sự, chính trị và ngoại giao.

Chủ tịch Hồ Chí Minh - lãnh tụ kính yêu của dân tộc Việt Nam, ngay sau khi đất nước giành được độc lập đã gửi nhiều điện, thư đến các vị nguyên thủ, ngoại trưởng của các nước như Mỹ, Trung Quốc, Liên Xô và đến Liên Hợp Quốc, thể hiện rõ tinh thần “Việt Nam sẵn sàng làm bạn với tất cả mọi nước dân chủ và không gây thù oán với một ai”.

Đến năm 1969, Bộ Chính trị Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam ra Nghị quyết xác định rõ: “Ngoại giao đã trở thành một mặt trận quan trọng, có ý nghĩa chiến lược”. Kể từ đây, ngoại giao đã trở thành công cụ quan trọng để phân hóa kẻ địch, lấy yếu thắng mạnh, tranh thủ sự hỗ trợ của quốc tế và lan tỏa tính chính nghĩa của cuộc đấu tranh của Nhân dân Việt Nam tới thế giới.

Chủ tịch nước Lương Cường nhấn mạnh: Vai trò kiến tạo hòa bình của ngoại giao Việt Nam được thể hiện xuyên suốt các giai đoạn lịch sử, từ đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước đến xây dựng và phát triển đất nước trong thời bình.

Trước hết, ngoại giao đã huy động được sự ủng hộ của người dân các nước, tạo nên phong trào quốc tế rộng lớn chưa từng có ủng hộ cuộc đấu tranh chính nghĩa của Nhân dân Việt Nam.

Qua các hoạt động ngoại giao tài tình của Chủ tịch Hồ Chí Minh và các vị lãnh đạo Việt Nam, Liên Xô, Trung Quốc, các nước xã hội chủ nghĩa và bạn bè quốc tế đã dành cho nhân dân Việt Nam sự ủng hộ, giúp đỡ chí tình, chí nghĩa.

Hàng triệu người từ những nhà lãnh đạo, chính khách như Chủ tịch Cuba Fidel Castro, Thủ tướng Thụy Điển Olof Palme cho đến cả Ngoại trưởng Mỹ John Kerry, Thượng Nghị sỹ Mỹ John McCain và ngay cả người dân ở chính nước Mỹ, đã xuống đường biểu tình phản đối chiến tranh xâm lược ở Việt Nam.

"Trong lịch sử thế kỷ 20, hiếm có cuộc đấu tranh của dân tộc nào quy tụ được sự ủng hộ rộng khắp và mạnh mẽ cả ở trong và ngoài nước đến vậy" - Chủ tịch nước nói.

Chủ tịch nước nhắc lại, ngoại giao đã phối hợp nhuần nhuyễn, chặt chẽ với các mặt trận quân sự và chính trị, mở ra cục diện “vừa đánh, vừa đàm”, qua đó giành thắng lợi từng bước, tạo tiền đề đưa sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc và thống nhất đất nước đi đến toàn thắng.

Những cuộc đấu trí cam go trên bàn đàm phán Hội nghị Geneve năm 1954 và Hội nghị Paris năm 1973 của các nhà chính trị, ngoại giao Việt Nam, tiêu biểu như Phạm Văn Đồng, Lê Đức Thọ, Nguyễn Thị Bình, Nguyễn Duy Trinh, Xuân Thủy… đã đi vào sử sách, khẳng định bản lĩnh, trí tuệ Việt Nam trên vũ đài quốc tế, khiến ngay cả đối phương cũng phải nể phục.

Ngoại giao đã góp phần quan trọng trong tái thiết đất nước, triển khai thắng lợi đường lối đối ngoại thời kỳ Đổi mới, mở ra cục diện đối ngoại thuận lợi cho xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Chủ tịch nước nói: "Ngay từ khi đất nước vẫn chìm trong khói lửa bom đạn, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Chúng tôi sẵn sàng trải thảm đỏ và rắc hoa cho Mỹ rút”. Việc Việt Nam đối xử nhân đạo với các tù binh Mỹ, tiến hành trao đổi tù binh trong quá trình thực hiện Hiệp định Paris, tạo điều kiện thuận lợi để phía Mỹ di tản công dân, nhân viên quân sự trong những ngày cuối tháng 4/1975, và hợp tác tìm kiếm người Mỹ mất tích… là những cử chỉ thiện chí, tạo tiền đề để hai bên nối lại nhịp cầu hợp tác khi có điều kiện".

Chủ tịch nước cho biết: Sau khi chiến tranh kết thúc, ngoại giao tiếp tục làm rõ tính chính nghĩa của nhiệm vụ quốc tế cao cả của Việt Nam giúp nhân dân Campuchia thoát khỏi chế độ diệt chủng Pol Pot; từng bước phá thế bao vây, cấm vận, góp phần đưa đất nước bước ra khỏi khó khăn toàn diện về kinh tế - xã hội.

Trong 40 năm Đổi mới, ngoại giao đã có nhiều đóng góp thiết thực vào những thành tựu có ý nghĩa lịch sử của cả dân tộc. Từ một nền kinh tế lạc hậu, bị tàn phá nặng nề trong chiến tranh, nay Việt Nam nằm trong tốp 35 nền kinh tế hàng đầu về quy mô GDP, tốp 20 nền kinh tế hàng đầu về thương mại quốc tế.

Từ một nước bị bao vây, cô lập, Việt Nam nay đã có quan hệ ngoại giao với 194 nước, thiết lập được mạng lưới 34 nước có quan hệ đối tác toàn diện trở lên, trong đó có đầy đủ các nước Ủy viên Thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, toàn bộ các thành viên G7, 18/20 nền kinh tế G20, tất cả các nước ASEAN.

Chủ tịch nước khẳng định: Nếu như trong thời chiến, nhiệm vụ hàng đầu của công tác đối ngoại là đóng góp hết sức mình vào cuộc đấu tranh chung của toàn dân tộc, thì trong thời bình, đối ngoại tham gia đi đầu trong kiến tạo hòa bình, bảo vệ Tổ quốc “từ sớm, từ xa”, mở rộng không gian phát triển của đất nước và gắn kết quan hệ hữu nghị bền chặt, hợp tác bình đẳng, cùng có lợi giữa Việt Nam và các quốc gia, đối tác quốc tế.

Cho rằng thế giới đang chứng kiến nhiều thay đổi bước ngoặt, có tính lịch sử, Chủ tịch nước lưu ý : "Giữ vững hòa bình, đẩy lùi và ngăn ngừa chiến tranh, xung đột trở thành đòi hỏi cấp bách của thời đại".

Bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, Chủ tịch nước khẳng định: "Việt Nam nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ đối ngoại; nhất quán chính sách quốc phòng “4 không”. Việt Nam luôn sẵn sàng đóng góp tích cực và chủ động vào nền chính trị thế giới, nền kinh tế toàn cầu và nền văn minh nhân loại".

×