Nữ nông dân Thái Nguyên “đánh thức” đất đồi bằng măng lục trúc và cây dược liệu quý

Từ đất đồi thoái hóa đến mô hình canh tác đa tầng

Năm 2014, chị Hương quyết định mua lại hơn 2ha đất đồi tại xóm Suối Cạn (xã Nam Hòa, tỉnh Thái Nguyên) khu vực từng được người dân trồng chè và keo nhưng đã bị thoái hóa sau nhiều năm khai thác. Thay vì tiếp tục canh tác theo lối cũ, chị lựa chọn một hướng đi mới: cải tạo toàn bộ diện tích để phát triển mô hình nông nghiệp hữu cơ, tận dụng tối đa điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của vùng trung du Thái Nguyên.

Sau quá trình tìm hiểu, học hỏi kinh nghiệm trong và ngoài tỉnh, chị Hương quyết định đưa cây măng lục trúc trắng vào trồng làm cây chủ lực. Đây là loại cây có khả năng thích nghi tốt với đất đồi, ít sâu bệnh, không đòi hỏi nhiều phân bón hóa học, đặc biệt cho thu hoạch sớm và giá trị kinh tế cao.

Không dừng lại ở canh tác đơn thuần, chị Hương mạnh dạn xây dựng mô hình trồng xen, kết hợp măng lục trúc với nhiều loại cây dược liệu quý dưới tán như chè hoa vàng, sâm nam, sâm đen, sâm đá… Qua đó hình thành hệ sinh thái canh tác đa tầng, tận dụng không gian sinh trưởng, vừa nâng cao hiệu quả sử dụng đất, vừa đảm bảo yếu tố bền vững lâu dài.

“Lấy ngắn nuôi dài” – bài toán kinh tế được tính toán kỹ lưỡng

Chia sẻ với PV Dân Việt, chị Hương cho biết: Trồng măng lục trúc là bước đi chiến lược nhằm tạo dòng tiền sớm cho mô hình. “Măng lục trúc chỉ sau khoảng 12 tháng là có thể cho thu hoạch, trong khi các loại cây dược liệu phải từ 3 – 5 năm mới bắt đầu cho sản phẩm. Vì vậy, tôi lựa chọn cách làm “lấy ngắn nuôi dài” để giảm áp lực vốn, đồng thời đảm bảo hiệu quả đầu tư lâu dài,” chị Hương nói.

Theo chị Hương, măng lục trúc được trồng với mật độ hợp lý, áp dụng kỹ thuật chăm sóc hữu cơ, chủ yếu sử dụng phân chuồng hoai mục, chế phẩm sinh học và giữ ẩm tự nhiên bằng thảm thực vật. Nhờ đó, cây sinh trưởng ổn định, cho măng đều, chất lượng cao, đảm bảo tiêu chuẩn an toàn thực phẩm.

Hiệu quả kinh tế rõ nét ngay từ năm đầu tiên

Sau gần một năm chăm sóc, đến nay khoảng 500 gốc măng lục trúc trắng trên diện tích 2ha của gia đình chị Hương đã bắt đầu cho thu hoạch ổn định. Trung bình mỗi ngày, vườn măng cho thu từ 1 – 2 tạ măng tươi.

Với giá bán măng tươi dao động từ 60.000 – 80.000 đồng/kg, còn măng đã qua sơ chế có thể đạt mức 120.000 đồng/kg, mô hình mang lại doanh thu hàng chục triệu đồng mỗi tháng. Đây được đánh giá là mức thu nhập khá cao so với nhiều loại cây trồng truyền thống trên đất đồi.

“Đây mới chỉ là năm đầu tiên nên sản lượng chưa đạt đỉnh. Từ năm thứ hai trở đi, măng sẽ cho thu nhiều hơn, dự kiến mỗi lần có thể đạt khoảng 1 tấn, thu hoạch 3 lần mỗi tháng. Khi đó, hiệu quả kinh tế sẽ tăng lên rõ rệt,” chị Hương chia sẻ thêm.

Nhận thấy tiềm năng phát triển, chị Hương đang lên kế hoạch đầu tư thêm máy móc phục vụ khâu bảo quản, sơ chế nhằm kéo dài thời gian bảo quản sản phẩm, hạn chế phụ thuộc vào thị trường tươi sống.

Liên kết sản xuất, từng bước hình thành vùng nguyên liệu

Không chỉ dừng lại ở quy mô hộ gia đình, chị Hương còn chủ động liên kết với 2 – 3 hợp tác xã trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên để cung cấp giống măng lục trúc, chuyển giao kỹ thuật trồng, chăm sóc và thu hoạch cho người dân.

Thông qua hình thức liên kết chuỗi, chị Hương cam kết bao tiêu sản phẩm đầu ra, giúp bà con yên tâm sản xuất. Đây được xem là bước đi quan trọng nhằm hình thành vùng nguyên liệu măng lục trúc tập trung, tạo nền tảng cho phát triển sản xuất hàng hóa quy mô lớn trong tương lai.

Giá trị kép từ bảo tồn dược liệu bản địa

Bên cạnh hiệu quả kinh tế, mô hình trồng măng lục trúc kết hợp dược liệu của chị Hương còn mang ý nghĩa lớn trong việc bảo tồn nguồn gen cây thuốc Nam quý hiếm.

Theo chị Hương, nhiều loại cây dược liệu như sâm nam, sâm đá đang bị khai thác quá mức trong tự nhiên, đứng trước nguy cơ cạn kiệt. Việc đưa các loại cây này vào trồng bảo tồn dưới tán măng không chỉ giúp duy trì nguồn gen mà còn tạo ra giá trị kinh tế lâu dài.

“Măng lục trúc tạo bóng mát, giữ độ ẩm cho đất, rất phù hợp với sinh trưởng của cây dược liệu. Tôi mong muốn xây dựng một khu vườn thuốc Nam bền vững, vừa phục vụ sản xuất, vừa góp phần gìn giữ những giá trị bản địa,” chị Hương bày tỏ.

Hướng tới chế biến sâu, mở rộng thị trường

Thời gian tới, chị Hương dự kiến cho ra mắt sản phẩm cao sâm nam – chế phẩm được sản xuất từ nguồn sâm bản địa trồng theo hướng hữu cơ. Hiện hợp tác xã đang hoàn thiện các thủ tục liên quan đến bao bì, nhãn hiệu, truy xuất nguồn gốc để đưa sản phẩm ra thị trường.

Song song với đó, gia đình chị cũng xây dựng chiến lược đưa măng lục trúc vào hệ thống siêu thị, cửa hàng nông sản sạch, tiến tới xuất khẩu khi đủ điều kiện.

×