Chương trình MTQG phát triển KTXH vùng đồng bào dân tộc thiểu số lĩnh vực giáo dục: Rút ngắn “khoảng cách vùng miền”

Sáng nay 6/10, tại Phú Thọ, Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức Hội nghị tổng kết Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021–2025, định hướng giai đoạn 2026–2030 trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo.

Quang cảnh hội nghị.

Những con số biết nói trong giáo dục vùng dân tộc thiểu số

Từ các nghị quyết của Quốc hội, đến các quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030 đã được triển khai, chia làm 2 giai đoạn.

Bộ Giáo dục và Đào tạo được giao chủ trì ba tiểu dự án trọng điểm gồm đầu tư cơ sở vật chất (Tiểu dự án 4.2), phát triển trường PTDT nội trú, bán trú và xóa mù chữ (Tiểu dự án 5.1), phát triển giáo dục nghề nghiệp gắn với việc làm (Tiểu dự án 5.3).

Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Lê Tấn Dũng phát biểu tại hội nghị. Ảnh: HH

Kết thúc giai đoạn 2021-2025, Chương trình giáo dục vùng dân tộc thiểu số đã mang lại những kết quả rõ nét, mở cánh cửa tương lai cho thế hệ trẻ vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, góp phần viết tiếp hành trình phát triển bền vững cho đất nước trong bối cảnh mới.

Kết quả nổi bật nhất thực hiện Tiểu dự án 5.1, đã có hơn 5.500 phòng học, gần 5.700 phòng ở cho học sinh, 1.100 phòng công vụ cho giáo viên, cùng gần 500 nhà ăn, hàng trăm công trình phụ trợ và gần 1 triệu thiết bị dạy học đã được xây dựng, cung cấp. Những con số này phản ánh sự thay đổi căn bản về điều kiện dạy và học ở các vùng khó khăn, mở rộng cơ hội tiếp cận tri thức cho hàng vạn học sinh DTTS.

Công tác xóa mù chữ được triển khai mạnh mẽ với gần 4.800 lớp học mở ngay tại các thôn, bản. Hơn 95.000 người dân đã được học đọc, học viết, góp phần nâng cao dân trí và cải thiện chất lượng đời sống.

Cùng với đó, hơn 100 lớp tập huấn cho gần 5.000 cán bộ, giáo viên; hàng chục tài liệu giảng dạy và sản phẩm truyền thông cũng được đưa vào sử dụng, tạo nền tảng vững chắc cho việc duy trì hiệu quả công tác xóa mù chữ.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ Nguyễn Khắc Hiếu phát biểu tại hội nghị. Ảnh: HH

Đối với giáo dục nghề nghiệp, Chương trình đã mở rộng cơ hội cho thanh niên DTTS được tiếp cận với các nghề phù hợp với nhu cầu lao động địa phương. Gần 400 chương trình, tài liệu đào tạo được biên soạn, gần 1.800 cán bộ quản lý được bồi dưỡng, hơn 3.500 thiết bị máy móc được bổ sung, hàng trăm nhà xưởng và ký túc xá được nâng cấp.

Bên cạnh đó, gần 140.000 lượt người được tư vấn, giới thiệu việc làm; hơn 19.000 lao động ký hợp đồng làm việc trong nước; và gần 77.000 người được tư vấn xuất khẩu lao động. Đây là những kết quả cho thấy chương trình đã và đang đóng vai trò cầu nối quan trọng giữa đào tạo và việc làm cho lao động trẻ DTTS.

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Lê Tấn Dũng khẳng định, việc triển khai Chương trình Mục tiêu quốc gia trong lĩnh vực giáo dục tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi không chỉ là trách nhiệm, nghĩa vụ mà còn là sự quan tâm sâu sắc, mang tính nhân văn cao cả từ Đảng, Nhà nước và toàn xã hội.

Theo Thứ trưởng, các tiểu dự án giáo dục đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận: Củng cố hệ thống trường phổ thông dân tộc nội trú và bán trú; tăng cường chất lượng đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý; đẩy mạnh công tác xóa mù chữ; và đặc biệt là mở rộng hiệu quả giáo dục nghề nghiệp gắn với thị trường lao động. Đáng chú ý, tỷ lệ lao động trong độ tuổi được đào tạo nghề phù hợp đạt 54,8%, vượt mục tiêu chương trình (50%).

Tuy vậy, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Lê Tấn Dũng cũng thẳng thắn chỉ ra một số hạn chế còn tắc nghẽn, như việc xây dựng trường lớp kiên cố mới đạt 94,6%, chưa đạt chỉ tiêu đề ra, tiến độ một số hạng mục còn chậm do khối lượng công việc lớn, thời gian ngắn, địa hình khó khăn.

“Hội nghị tổng kết hôm nay là bước đệm quan trọng cho những hoạch định chiến lược trong 5 năm tới. Với tinh thần đổi mới, quyết liệt và thực chất, ngành Giáo dục đặt mục tiêu xây dựng một nền giáo dục bền vững, công bằng và bao trùm, nơi học sinh vùng khó khăn được phát triển toàn diện, góp phần vào sự phát triển chung của đất nước”, Thứ trưởng Lê Tấn Dũng nhấn mạnh.

Lớp học xóa mù chữ tại bản Đề Tinh 1, xã Phìn Hồ, tỉnh Lai Châu.

Phú Thọ hướng đến trung tâm kết nối, trụ cột giáo dục vùng trung du và miền núi phía Bắc

Sau sáp nhập, tỉnh Phú Thọ giữ vai trò “trục giữa” kết nối vùng Trung du và miền núi phía Bắc với Thủ đô Hà Nội, có diện tích 9.361 km² (xếp thứ 15 toàn quốc), giáp 7 tỉnh, thành phố và dân số trên 4 triệu người (đứng thứ 11 toàn quốc). Với 148 xã, phường và 34 dân tộc anh em cùng sinh sống, Phú Thọ trở thành vùng đất giàu tiềm năng, mở rộng không gian phát triển kinh tế, xã hội.

Trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo, giai đoạn 2021–2025, tỉnh xác định đây là trụ cột trong thực hiện Chương trình MTQG vùng đồng bào DTTS và miền núi. Tỉnh đã hoàn thiện quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục theo hướng tinh gọn, hiệu quả; củng cố hệ thống trường nội trú, bán trú, mở rộng mô hình bán trú dân nuôi phù hợp địa bàn.

Công tác phổ cập được duy trì vững chắc, tỷ lệ học sinh DTTS đi học đúng độ tuổi tăng ổn định, giáo dục hòa nhập có nhiều chuyển biến thực chất, gắn với gìn giữ tiếng nói, chữ viết và di sản văn hóa dân tộc trong nhà trường.

Thầy và trò Trường PTDTBT tiểu học làng Mô, xã Tủa Sín Chải (tỉnh Lai Châu) gìn giữ văn hóa dân tộc trong trường học.

Các chính sách hỗ trợ học sinh vùng khó tiếp cận giáo dục được triển khai đúng nơi, đúng đối tượng, bảo đảm công bằng. Đồng thời, tỉnh huy động hiệu quả nguồn lực xã hội, ưu tiên đầu tư tại vùng khó khăn.

Phát biểu tại hội nghị, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ Nguyễn Khắc Hiếu chia sẻ: “Giáo dục và đào tạo luôn được xác định là trụ cột trong chiến lược phát triển bền vững vùng DTTS&MN của tỉnh. Chúng tôi đã tập trung quy hoạch lại mạng lưới trường lớp, mở rộng mô hình bán trú dân nuôi, giữ gìn tiếng nói, chữ viết và bản sắc dân tộc trong giáo dục, đồng thời ưu tiên nguồn lực cho vùng khó khăn. Trong giai đoạn 2021-2025, tỉnh Phú Thọ là địa phương tiêu biểu trong cả nước triển khai CTMTQG trong lĩnh vực giáo dục".

Hiện nay, Phú Thọ có gần 2.000 cơ sở giáo dục với hơn 1 triệu học sinh. Tỷ lệ trường chuẩn quốc gia đạt 83%, phổ cập giáo dục các cấp đều ở mức cao. Tuy nhiên, địa phương cũng đối mặt với những khó khăn như thiếu giáo viên, cơ sở vật chất chưa đồng đều và khó khăn trong thu hút nhân lực chất lượng cao về vùng sâu, vùng xa.

Bước sang giai đoạn 2026–2030, Phú Thọ sẽ tập trung vào các nhiệm vụ như: quy hoạch lại hệ thống giáo dục theo dân cư, đẩy mạnh chuyển đổi số, chuẩn hóa mô hình bán trú – nội trú và tăng cường liên kết với doanh nghiệp để mở rộng cơ hội việc làm cho học sinh sau đào tạo.

Đối với giáo dục nghề nghiệp, chương trình đã mở rộng cơ hội cho thanh niên DTTS được tiếp cận với các nghề phù hợp với nhu cầu phát triển địa phương, từng bước vươn lên ổn định sinh kế, làm giàu.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ Nguyễn Khắc Hiếu kỳ vọng, tỉnh sẽ từng bước trở thành trung tâm giáo dục, đào tạo chất lượng cao của khu vực trung du và miền núi phía Bắc; không ngừng nâng cao năng lực cạnh tranh nguồn nhân lực trong giai đoạn mới.

Tại hội nghị, các đại biểu đã thảo luận, thống nhất trong giai đoạn tiếp theo, chương trình sẽ tiếp tục ưu tiên đầu tư cho các địa bàn đặc biệt khó khăn và vùng biên giới. Ba tiểu dự án do Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì tiếp tục là trụ cột với những mục tiêu cụ thể. Tiểu dự án 4.2: Hoàn thiện đầu tư cơ sở vật chất hiện đại, hỗ trợ chuyển đổi số trong giáo dục; Tiểu dự án 5.1: Phấn đấu trên 90% người dân từ 15 tuổi trở lên biết chữ; Tiểu dự án 5.3: Phát triển giáo dục nghề nghiệp gắn với thị trường lao động, đẩy mạnh "đào tạo tại chỗ – làm tại chỗ”.

Ngoài ra, ngành Giáo dục sẽ tăng cường hợp tác với doanh nghiệp, hợp tác xã để mở rộng cơ hội việc làm; hỗ trợ khởi nghiệp cho thanh niên DTTS; đồng thời đẩy mạnh truyền thông nhằm nâng cao nhận thức và huy động sự tham gia của toàn xã hội.

×