Chuyên gia nói về “ma trận” học thêm và nỗi niềm của phụ huynh, áp lực con trẻ

Chia sẻ với Dân Việt, một phụ huynh có con học lớp 9 tại TP.HCM bày tỏ: “Kỳ thi sắp đến, con tôi chỉ mới ổn định được chỗ học thêm sau khi Thông tư 29 được ban hành. Giờ lại đọc thông tin Sở GDĐT TP.HCM đề xuất cấm dạy thêm sau 20 giờ, tôi thật sự chưa biết phải sắp xếp thời gian sao cho hợp lý”.

Phụ huynh này thông tin thêm, con luôn trong tình trạng căng thẳng, sợ mình không nắm đủ kiến thức để cạnh tranh trong kỳ thi tuyển sinh vào 10 tại TP.HCM.

Còn với một bạn học sinh lớp 12 đang trong giai đoạn nước rút trước kỳ thi Tốt nghiệp THPT, đề xuất cấm dạy thêm học thêm sau 20 giờ khiến em có phần bối rối.

Em cho biết, mặc dù không phải ngày nào cũng học thêm, nhưng những ca học thêm của em thường được sắp xếp vào khoảng thời gian từ 20 giờ đến 22 giờ. Theo em đó là cách sắp xếp hợp lý để em có đủ khoảng thời gian nghỉ ngơi sau khi đã học cả ngày trên trường.

Rất nhiều học sinh, phụ huynh bày tỏ lo lắng trước những thay đổi về dạy thêm, học thêm trong năm học này.

Theo TS Trần Long, giảng viên Trường ĐH Ngoại ngữ - Tin học TP.HCM, nguyên Trưởng Bộ môn Văn hóa Việt Nam, Trường ĐH KHXH&NV, ĐHQG TP.HCM, vấn đề cốt lõi để giải tỏa áp lực về dạy thêm học thêm là không được đánh đồng việc học thêm kiến thức phổ thông vốn có trong chương trình với việc học thêm các bộ môn nghệ thuật, công nghệ mới như AI, kỹ năng sống v.vv.. để nâng tầm trí tuệ, nâng chất lượng sống, để phát triển toàn diện.

Theo ông, không phân định rạch ròi hai vấn đề này sẽ dẫn đến những cách tiếp cận vấn đề khác nhau, cách giải quyết không thỏa đáng, từ đó tạo ra tâm lý hoang mang cho phụ huynh học sinh.

Nỗi lòng cha mẹ: "Đứng trước ngã tư đường"

Theo TS Long, với nhiều bậc phụ huynh, việc cho con đi học thêm không hẳn xuất phát từ mong muốn con trở thành "thần đồng" mà có phần là từ nỗi lo sợ. Họ sợ con không theo kịp chương trình, sợ con không đủ kiến thức để cạnh tranh một suất vào trường công lập vốn ngày càng áp lực.

"Phụ huynh dường như đứng trước ngã tư, ngã năm đường chứ không phải ngã ba đường. Những câu tự hỏi dạng như: cho con học gì, học như thế nào, học ở đâu, học thầy cô nào, học lúc nào… luôn luôn làm họ mệt trí", ông nói.

Sự hoang mang này càng lớn hơn đối với những gia đình có điều kiện kinh tế không mấy khá giả. Bởi theo ông, phần lớn những người đang hoang mang không phải là người giàu. Điều họ sợ là nếu con không thi đỗ vào trường công, phải học ở trường tư thì mức học phí quá cao.

“Họ buộc phải cho con bước vào cuộc đua học thêm, với hy vọng con mình có thể giành được một suất học ở trường công, một trường tốt để con phát triển đồng thời giảm bớt gánh nặng tài chính”, TS Trần Lòng chia sẻ.

Trong vòng xoáy đó, người chịu áp lực trực tiếp chính là các em học sinh. Một ngày của các em không chỉ dừng lại ở 6-8 tiếng học chính khóa mà còn kéo dài với các ca học thêm vào buổi tối, cả ngày nghỉ cuối tuần. Thời gian vui chơi, nghỉ ngơi, khám phá thế giới xung quanh bị thu hẹp.

Thực tế đáng buồn là nhiều em phải học thêm những kiến thức lẽ ra phải được truyền đạt đầy đủ trên lớp. Điều này có thể xuất phát từ một số giáo viên không thực sự yêu nghề, thậm chí xem dạy học là một nghề “dễ có thu nhập”. Đáng buồn hơn ở một vài nơi, những người đứng đầu nhà trường chủ trương dạy thêm để “có thu nhập”, để “có thêm “quỹ hoạt động”.

“Cấm học thêm chỉ là biện pháp bề nổi”

Từ góc độ gia đình, nhiều câu hỏi được đặt ra: Tại sao chương trình học chính khóa lại nặng nề hoặc chưa đủ để các em nắm vững kiến thức? Tại sao áp lực thi cử lại lớn đến mức đẩy cả phụ huynh và học sinh vào cuộc đua học thêm không hồi kết?

TS Trần Long cho rằng: "Nếu học sinh phải học thêm kiến thức phổ thông, tức là chương trình có khiếm khuyết". Phụ huynh và học sinh có quyền mong đợi một môi trường giáo dục mà ở đó, việc học trong nhà trường là chủ đạo, đủ đầy và chất lượng.

Việc học thêm nên trở về đúng nghĩa là sự lựa chọn tự nguyện để bồi dưỡng năng khiếu hoặc tích luỹ những kỹ năng chuyên biệt, chứ không phải là "phao cứu sinh" cho những lỗ hổng kiến thức từ chương trình đào tạo chính thống.

Để gỡ rối "ma trận" học thêm, cần một sự thay đổi từ gốc. TS Trần Long nhấn mạnh, thay vì chỉ tập trung vào các biện pháp quản lý bề nổi như cấm dạy thêm học thêm một cách chung chung. "Nói cấm dạy thêm sau 20 giờ tức là trước 20 giờ vẫn được dạy thêm, vậy cấm cái gì ở đây? Đúng là rối như tơ vò!", ông nói.

Theo ông, cần phải rà soát, tối ưu hóa chương trình. Cụ thể, Bộ GDĐT cần tiếp tục rà soát, giảm tải, thống nhất chương trình học phổ thông, đảm bảo tính khoa học, hiện đại nhưng vừa sức, giúp học sinh có thời gian tiêu hóa kiến thức và phát triển các kỹ năng khác.

Đối với đội ngũ giáo viên, cần nâng cao nhận thức nghề nghiệp, nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng giáo viên, đồng thời có chính sách đãi ngộ xứng đáng để thầy cô yên tâm công tác, cống hiến và không bị áp lực "dạy thêm vì thu nhập thấp”.

Tăng cường cơ sở vật chất, đảm bảo tinh thần phổ cập đúng nghĩa của nó là điều quan trọng. Theo TS Trần Long, Nhà nước cần đầu tư mạnh mẽ hơn nữa vào cơ sở vật chất trường lớp, trang thiết bị dạy học để đảm bảo phổ cập hết PTTH.

Ông nhận định, chỉ khi nào nhà trường thực sự làm tốt vai trò của mình, chương trình học được thiết kế hợp lý, đội ngũ giáo viên tận tâm và áp lực thi cử ở cấp học phổ thông sẽ không còn nữa, khi đó phụ huynh mới hết hoang mang, học sinh mới tìm lại được niềm vui trong học tập.

"Và việc học thêm, nếu có, sẽ thực sự là một lựa chọn để phát triển bản thân, chứ không còn là gánh nặng của các em, của cả gia đình và xã hội", TS Long nói thêm.

×