Sáng 11/4, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam tổ chức Diễn đàn Hợp tác xã quốc gia 2025 với chủ đề “Chuyển đổi sản xuất xanh cho phát triển bền vững”. Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng chủ trì Diễn đàn.

Đồng chủ trì có các đồng chí: Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Cao Xuân Thu Vân; Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Võ Văn Hưng, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Tâm.

Tham dự Diễn đàn có đại diện các bộ, ban ngành Trung ương, Liên minh HTX các tỉnh, thành phố, các liên hiệp HTX và các HTX tiêu biểu, điển hình trên cả nước.

Đây là sự kiện quy tụ các nhà hoạch định chính sách, chuyên gia kinh tế, doanh nghiệp và đại diện khu vực kinh tế tập thể (KTTT) nhằm thảo luận, kiến nghị các giải pháp phát triển HTX gắn với xu thế kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và kinh tế tri thức.

HTX trong xu thế chuyển đổi số, sản xuất xanh

Tính đến hết tháng 12/2024, cả nước có 23.556 HTX nông nghiệp, chiếm 67,8% tổng số HTX cả nước. Trong đó, 22.078 HTX đang hoạt động, số còn lại ngừng hoạt động hoặc đang chờ giải thể.

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, bà Cao Xuân Thu Vân, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam khẳng định HTX không chỉ là mô hình kinh tế mà còn là biểu tượng của sự đoàn kết, hợp tác, tự lực và sáng tạo.

Trong bối cảnh Việt Nam chịu áp lực từ biến đổi khí hậu, suy giảm tài nguyên và yêu cầu hội nhập xanh, việc HTX chuyển đổi theo hướng sản xuất sạch, ứng dụng công nghệ, truy xuất nguồn gốc và tham gia thị trường tín chỉ carbon trở thành yêu cầu tất yếu.

Đặc biệt, Đề án phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp tại ĐBSCL đặt ra yêu cầu chuyển đổi mạnh mẽ cho hơn 20.000 HTX nông nghiệp tại khu vực này.

Liên minh HTX Việt Nam kỳ vọng năm 2045, sẽ có ít nhất 3 HTX của Việt Nam lọt top 300 HTX lớn nhất toàn cầu. Để đạt được mục tiêu đó, điều tiên quyết là phải phát triển các HTX mạnh về chất và lượng, gắn hoạt động với chuyển đổi số, kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn.

“Khi HTX được nhìn nhận đúng tầm, hỗ trợ đúng cách, Việt Nam sẽ xây dựng được một nền kinh tế công bằng, thịnh vượng, toàn diện – nơi không ai bị bỏ lại phía sau”, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Cao Xuân Thu Vân nhấn mạnh.

Dẫn chứng về sự thành công, chủ động của mô hình HTX, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Cao Xuân Thu Vân cho rằng, HTX cá thát lát ở Hậu Giang, thông qua doanh nghiệp đã xuất khẩu cá thát lát qua Mỹ thành công. HTX này cũng phấn đấu 2 năm tới sẽ tự xuất khẩu mà không phụ thuộc vào doanh nghiệp. Đây là minh chứng cho khả năng phát triển của HTX; cống hiến, đóng góp vào phát triển nền kinh tế xanh, bền vững. Những HTX đã thành công có thể trở thành “con chim đầu đàn” dẫn dắt các HTX khác cùng phát triển, theo mô hình thế giới phải thừa nhận.

Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam khẳng định: “HTX tham gia chuyển đổi số và tham gia sản xuất xanh đã có trong hiện thực. Chúng ta phải khiến các mô hình này trở nên phổ biến chứ không còn là trường hợp cá biệt cá biệt.”

Cần khơi thông những nút thắt còn hạn chế để chuyển đổi

Tại Diễn đàn, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Cao Xuân Thu Vân chỉ ra những nút thắt cần khơi thông để HTX nông nghiệp Việt Nam phát triển về thị trường tiêu thụ, vốn, về vùng nguyên liệu, tiếp cận đất đai, mặt bằng sản xuất…

Nhiều tham luận đã được trình bày tại Diễn đàn về cơ sở xây dựng và phát triển bền vững chuỗi sản xuất xanh trong khu vực KTTT, HTX; giải quyết các vướng mắc của các HTX tại các địa phương nhằm tìm ra các phương thức hỗ trợ HTX phát triển hiệu quả mô hình sản xuất xanh vì sự phát triển bền vững.

Về khung chính sách hỗ trợ, ông Bùi Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp tư nhân và KTTT (Bộ Tài chính) cho biết, Việt Nam đang có nhiều nỗ lực chuyển đổi xanh và phát triển kinh tế tuần hoàn như một định hướng ưu tiên và giải pháp quan trọng để phát triển nhanh, bền vững đất nước theo mục tiêu Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030 mà Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII đề ra.

Đảng và Nhà nước đã rất quan tâm đến khu vực KTTT, như Quốc hội đã thông qua Luật HTX năm 2023. Đến nay, hệ thống các văn bản pháp luật hướng dẫn theo yêu cầu của Luật HTX năm 2023 đã được ban hành đúng quy định, góp phần đưa các chính sách hỗ trợ của Luật đi vào cuộc sống, thúc đẩy các tổ chức KTTT phát triển.

Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp tư nhân và KTTT đề xuất nhiều giải pháp với các bộ ban ngành, địa phương, tổ chức để thúc đẩy chuyển đổi xanh trong khu vực KTTT. Trong đó, đối với các tổ chức KTTT, HTX, cần chủ động nghiên cứu Luật HTX năm 2023 và các văn bản hướng dẫn để thực hiện đúng quy định; đề xuất nhu cầu hỗ trợ (đặc biệt chính sách hỗ trợ đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng, trang thiết bị từ nguồn vốn đầu tư công…)

Chia sẻ kinh nghiệm quốc tế về phát triển HTX bền vững, bà Ingrid Christensen – Giám đốc Văn phòng Tổ chức lao động quốc tế ILO tại Việt Nam cho biết: Trên toàn cầu, các HTX cũng đi đầu về bảo vệ môi trường, sản xuất năng lượng sạch với giá cả phải chăng; tạo ra việc làm có giá trị tại địa phương.

Điển hình như tại Đan Mạch và Thuỵ Điển có các trang trại điện gió ngoài khơi lớn nhất thế giới do các HTX làm chủ. Tại Đức có các HTX vận hành tua bin gió, đáp ứng nhu cầu xã hội sang chuyển đổi năng lượng tái tạo.

Bà Ingrid Christensen cho biết, trong thời gian tới, Việt Nam cần đẩy mạnh phát triển khu vực HTX, trong đó có các chính sách bảo hiểm. Việc Việt Nam sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội đã có tác động tích cực đến các HTX, đó là các HTX được đóng bảo hiểm cho xã viên. Tuy nhiên, vẫn có những trường hợp người lao động trong HTX chưa phải thành viên HTX.

Trong tương lai, cần phải có những sự bảo vệ tốt hơn nữa, chẳng hạn khi xảy ra thiên tai, HTX sẽ được bảo vệ tốt hơn nữa về tài sản, con người. Và bảo vệ phúc lợi xã hội cho các thành viên HTX. Vì vậy, Liên minh HTX Việt Nam cần có động thái tích cực hơn nữa.

Tại Diễn đàn, ông Lê Đức Thịnh, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn Bộ Nông nghiệp và Môi trường chia sẻ: Theo thống kê của WTO, hơn 80% các rào cản kỹ thuật đối với nông sản nhập khẩu hiện nay liên quan đến yếu tố môi trường, an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc.

Trong bối cảnh toàn cầu chuyển dịch mạnh mẽ sang nền kinh tế xanh – tuần hoàn - phát thải thấp, HTX nông nghiệp không còn là mô hình hỗ trợ thuần túy, mà là thiết chế kinh tế - xã hội đóng vai trò trung tâm tổ chức lại sản xuất nông nghiệp. Muốn đưa sản phẩm nông nghiệp Việt ra thế giới, HTX phải "xanh hóa từ bên trong", đổi mới tư duy và hành động thực chất, chuyển từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp, từ nhỏ lẻ sang quy mô, từ tự phát sang tổ chức chuỗi.

Phát triển hợp tác xã mạnh về chất và lượng là nhiệm vụ cấp thiết

Phát biểu chỉ đạo tại Diễn đàn, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng,nhấn mạnh phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn đang trở thành xu thế chung của các quốc gia. Trong xu thế đó, Việt Nam đã chủ động, nỗ lực, ban hành nhiều nghị quyết, chiến lược, kế hoạch hành động, chương trình cụ thể, cam kết quốc tế phát triển bền vững quốc gia

Trong đó, từ các HTX, liên hiệp HTX, liên minh HTX đến các thành viên, hộ gia đình đã tham giá tích cực, góp phần hiện thực hóa các mục tiêu, nhiệm vụ về giảm cường độ phát thải khí nhà kính, xanh hóa các ngành kinh tế, xanh hóa lối sống và thúc đẩy tiêu dùng bền vững.

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng đánh giá cao hiệu quả Diễn đàn, đã đưa ra nhiều quan điểm, giải pháp có ý nghĩa, giá trị, tạo được sự đồng thuận chung.

Thúc đẩy chuyển đổi sản xuất xanh cho phát triển bền vững, Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Tài chính, với vai trò là cơ quan quản lý nhà nước về kinh tế tập thể, hợp tác xã, tiếp tục nghiên cứu mô hình đang áp dụng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa để mở rộng áp dụng cho cả các mô hình kinh tế tập thể, hợp tác xã.

Tăng cường thúc đẩy tài chính xanh, thu hút vốn đầu tư quốc tế. Thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong khu vực KTTT, HTX, xây dựng đề án chuyển đổi số cho HTX. Nhanh chóng ban hành các quy định, quy trình, chính sách liên quan đến vốn, đất đai, tín chỉ carbon. Liên minh HTX Việt Nam phát huy vai trò đại diện, nòng cốt, hỗ trợ các tổ chức KTTT.

Tiếp thu chỉ đạo, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Cao Xuân Thu Vân khẳng định các HTX không thể trì hoãn hơn nữa mà phải hành động, chủ động chuyển đổi kép, xem đây là sự sống còn. Trong lúc hoàn thiện chính sách, các HTX cần tự hoàn thiện mình để "hấp thụ" những chính sách mới, tự lực tự cường để phát triển trong giai đoạn giao thời...

×