Bình luận
0
Theo con đường làng rợp bóng mát cây xanh, tôi tìm đến Di tích lịch sử văn hóa từ đường dòng họ Nguyễn Hầu (vẫn thường gọi là nhà thờ Nguyễn Hầu) ở thôn Đồng Thịnh, xã Hoằng Lộc (huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa).
Không to lớn, bề thế, di tích khiêm nhường trong không gian làng quê truyền thống vừa yên bình, gần gũi vừa cổ kính, uy nghiêm.
Lý giải về tên gọi của di tích, bác Nguyễn Xuân Cống - hậu duệ của tiến sĩ Nguyễn Nhân Lễ, cũng đồng thời là người có trách nhiệm quản lý di tích, chia sẻ: “Di tích Từ đường dòng họ Nguyễn Hầu là nơi thờ cụ Nguyễn Nhân Lễ và Nguyễn Thanh - hai vị đỗ tiến sĩ, cùng các vị tiền nhân.
Theo truyền lại, sau khi đỗ đạt làm quan trong triều đình, các cụ được vua ban cho tước Hầu, vì thế mà hàng trăm năm qua, nơi đây vẫn chỉ có duy nhất tên gọi từ đường dòng họ Nguyễn Hầu”.
Theo sử liệu và văn bản lưu truyền tại địa phương, Hoằng Lộc thuở xa xưa có tên là Kẻ Vụt, sau đó là trang Đường Bột - tên gọi này đã xuất hiện trong thần phả ghi lại về vị Thần hoàng làng Nguyễn Tuyên, tức tướng Nguyễn Tuyên đã có công giúp vua Lý đánh đuổi giặc ngoại xâm. Về sau lại được chia thành Bột Thượng và Bột Hạ, còn gọi là Lưỡng Bột...
Di tích lịch sử văn hóa từ đường dòng họ Nguyễn Hầu mang dấu ấn kiến trúc thời Nguyễn tại xã Hoằng Lộc, huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa.
Ở Hoằng Lộc, việc học hành được quan tâm, chú trọng từ sớm. Tuy nhiên, phải đến cuối thế kỷ 15, dưới triều vua Lê Thánh tông, vùng đất Hoằng Lộc mới có người đỗ đại khoa là tiến sĩ Nguyễn Nhân Lễ - người “khai khoa” cho truyền thống khoa bảng trên quê hương hiếu học.
Ngưỡng mộ trước sự đỗ đạt của ông, người Hoằng Lộc đến nay còn lưu truyền câu ca: “Lưỡng Bột khai khoa đệ nhất kỳ/ Nhị thập nhất tuế, tiến sĩ bi”, được hiểu là “Mở đầu đại khoa hai làng Bột/ Hăm mốt tuổi bia tiến sĩ ghi”.
Nguyễn Nhân Lễ sinh năm 1461 trong gia đình có truyền thống Nho học. Bấy giờ, đất nước dưới sự trị vì của vua Lê Thánh tông cũng là thời kỳ mà việc thi cử được đề cao nhằm tuyển chọn nhân tài cho đất nước.
Theo sách Danh nhân văn hóa Hoằng Hóa: “Việc học hành thi cử dưới thời Lê Thánh tông bắt đầu đi vào quy củ, nền nếp với 3 năm Nhà nước tổ chức một khoa thi Hội. Năm trước tổ chức thi Hương ở các trấn, năm sau tổ chức thi Hội ở kinh đô. Những người đỗ kỳ thi Hội được tham dự kỳ thi Đình để phân thứ hạng cao thấp... người nào trúng được 4 kỳ là tiến sĩ...
Chính sách tuyển dụng quan lại của Nhà nước, chính sách trọng học của Lê Thánh tông đã tạo điều kiện thuận lợi cho các môn đồ Khổng giáo thi thố tài năng trong việc trị quốc, an dân. Nhiều tài năng xuất chúng trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa, giáo dục và ngoại giao được đào luyện dưới thời Lê Thánh tông”.
Nhờ thông minh, lại chăm chỉ đèn sách, trong kỳ thi khoa Tân Sửu (năm 1481) Nguyễn Nhân Lễ đỗ Đệ tam giáp đồng tiến sĩ xuất thân. Theo sử liệu, ở khoa thi này triều đình nhà Lê lấy đỗ 40 người, chia làm 3 giáp (Đệ nhất giáp; Đệ nhị giáp; Đệ tam giáp) và tên Nguyễn Nhân Lễ xếp thứ 19.
Từ đường dòng họ Nguyễn Hầu là nơi thờ 2 vị đại khoa Nguyễn Nhân Lễ và Nguyễn Thanh cùng các vị tiền nhân ở xã Hoằng Lộc, huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa.
Sau khi thi đỗ tiến sĩ, Nguyễn Nhân Lễ được triều đình nhà Lê bổ nhiệm làm quan. Trải qua hơn 40 năm quan trường với nhiều cương vị, từ Tri huyện đến Hiến sát sứ, có tài liệu viết rằng, ông làm đến chức Hữu Thị lang.
Trong đó, thời vua Lê Thánh tông và Lê Hiến tông đất nước thịnh vượng, trong ngoài thái bình, nhưng đến thời vua Lê Uy Mục, triều đình nhà Lê rơi vào rối loạn, phân chia thành nhiều phe phái, từ đó dẫn đến đất nước loạn lạc, cuộc sống người dân lầm than.
Cuộc đời làm quan trải qua nhiều cương vị, lại chứng kiến sự thay đổi của thời cuộc, biến động chính trị. Tuy nhiên, dù ở cương vị nào, Nguyễn Nhân Lễ vẫn giữ phẩm cách của viên quan thanh liêm, thương yêu dân chúng và đau đáu về vận mệnh đất nước. Năm 1522, ông đột ngột qua đời khi đang còn làm quan.
Đánh giá về sự nghiệp làm quan của Nguyễn Nhân Lễ thời bấy giờ, theo sách Danh nhân văn hóa Hoằng Hóa: “Đóng góp của Nguyễn Nhân Lễ chủ yếu trên lĩnh vực chính trị. Tuy đảm nhiệm chức quan không cao, hoạn lộ ít hanh thông nhưng trong thời gian xuất chính, Nguyễn Nhân Lễ chủ yếu làm quan ở các địa phương, gắn bó mật thiết với quần chúng Nhân dân và có những đóng góp nhất định với các địa phương khi tại nhiệm”.
Kể từ tiến sĩ khai khoa Nguyễn Nhân Lễ đến kỳ thi Nho học cuối cùng, Hoằng Lộc có lịch sử khoa cử 438 năm với 12 người đỗ đại khoa, đề danh bảng vàng, trong đó có 7 người tên tuổi được lưu danh tại Văn miếu Quốc Tử Giám.
Đáng nói, sau Nguyễn Nhân Lễ, cháu ông là tiến sĩ Nguyễn Thanh cũng chính là người thứ 2 ở Hoằng Lộc đỗ đại khoa.
Thắp nén tâm hương tưởng nhớ tiền nhân, ông Nguyễn Xuân Cống tự hào: “Trong lịch sử, dòng họ Nguyễn Hầu có nhiều người theo nghiệp chữ nghĩa, học hành, thi cử đỗ đạt. Tiếp nối truyền thống tiên tổ, ngày nay cháu con trong dòng họ cũng quyết tâm theo đuổi việc học hành. Tiêu biểu có cháu Nguyễn Xuân Ưng đã giành Huy chương Vàng Olympic Vật lý quốc tế năm 2019...
Các cụ xưa làm quan vốn thanh liêm, nên tài sản để lại cho hậu thế là tiếng thơm muôn đời. Hàng năm, vào ngày 14 tháng 8 (âm lịch) con cháu trong dòng họ Nguyễn Hầu từ khắp mọi nơi lại tề tựu về di tích để cùng nhau dâng hương tưởng nhớ tiền nhân. Và đây cũng là dịp để “thắp lửa” khuyến khích việc học hành trong thế hệ trẻ”.
Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng co giật, đau đầu, không hề nghĩ rằng mình bị nhiễm ký sinh trùng nguy hiểm.
Chia sẻ
Triệu Lộ Tư vực dậy sự nghiệp rực rỡ nhờ tác phẩm thành công vang dội trong khi Ngu Thư Hân đối mặt với làn sóng tẩy chay mạnh mẽ vì hàng loạt bê bối đời tư cùng dự án phim thua lỗ nặng nề.
Chia sẻ
Chính phủ quần đảo Marshall bắt đầu giải ngân khoản trợ cấp 200 USD mỗi quý cho mọi công dân cư trú trên lãnh thổ nhằm giảm bớt áp lực tài chính và ngăn chặn làn sóng di cư.
Chia sẻ
Không khí Giáng sinh 2025 đang "bùng nổ" tại khu vực Nhà thờ Lớn. Toạ độ "sống ảo" này đang thu hút hàng ngàn lượt khách đổ về chụp ảnh, check-in.
Chia sẻ
Công an TP Đà Nẵng cho biết đang khẩn trương truy bắt nghi phạm dùng hung khí tấn công một người phụ nữ trên địa bàn phường An Khê, hiện đối tượng vẫn đang bỏ trốn.
Chia sẻ
Trung ương biểu quyết thông qua với số phiếu tập trung cao nhân sự giới thiệu tham gia Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIV; giới thiệu nhân sự tham gia Bộ Chính trị, Ban Bí thư, lãnh đạo chủ chốt của Đảng và Nhà nước khóa XIV, nhiệm kỳ 2026 - 2031, để trình Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.
Chia sẻ
Với kinh nghiệm 30 năm trồng sầu riêng, ông Nguyễn Hoàng Anh ở ấp 4, xã Đại Hải, TP Cần Thơ giờ có thu nhập hàng tỷ đồng mỗi năm. Khi thị trường ngày càng có nhu cầu cao về sản phẩm sầu riêng sạch, ông Hoàng Anh nhanh chóng chuyển hướng trồng sầu riêng hữu cơ...
Chia sẻ
Sau khi gia nhập Mạng lưới Thành phố học tập toàn cầu của UNESCO, TP.HCM lên kế hoạch số hóa dữ liệu học tập cá nhân và đẩy mạnh phân cấp cho cơ sở sau khi sắp xếp đơn vị hành chính.
Chia sẻ
Đề án sản xuất 1 triệu ha lúa chuyên canh chất lượng cao, phát thải thấp vùng Đồng bằng sông Cửu Long sau 2 năm triển khai đã ghi nhận nhiều kết quả tích cực. Đặc biệt, trong năm 2025, 500 tấn gạo Japonica mang nhãn hiệu “Gạo Việt xanh, phát thải thấp” lần đầu tiên xuất khẩu đến thị trường Nhật Bản, tiếp tục khẳng định vị thế gạo Việt trong phân khúc thị trường cao cấp.
Chia sẻ
Nằm sâu trong những khu rừng ở phía đông nam Siberia, miệng núi lửa Patomisky là một gò đá vôi vỡ vụn bí ẩn nhô ra từ thảm thực vật trên sườn đồi. Cho đến nay, người ta vẫn không thể xác định được nguồn gốc rõ ràng của nó.
Chia sẻ
Từ tháng 7 đến tháng 11/2025, chương trình khai quật khảo cổ hợp tác giữa Ban quản lý Di sản văn hóa Thế giới Mỹ Sơn và Viện Khảo cổ học đã làm xuất lộ dấu tích của một công trình kiến trúc chưa từng được ghi nhận: con đường thiêng-con đường cổ dẫn từ tháp K vào khu trung tâm Thánh địa Mỹ Sơn, xã Thu Bồn, TP Đà Nẵng (địa phận xã Duy Phú, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam trước đây).
Chia sẻ
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết sẽ đưa ra gói trừng phạt mới nhắm vào tổ hợp công nghiệp - quân sự Nga, trong đó có cả các cá nhân đến từ Trung Quốc.
Chia sẻ
Tin không khí lạnh mới nhất, theo Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Quốc gia, một đợt không khí lạnh mới sẽ ảnh hưởng đến miền Bắc vào dịp Noel khiến các tỉnh, thành, trong đó có Hà Nội sẽ mưa rét, có nơi dưới 8 độ C.
Chia sẻ
Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng vừa ký quyết định điều động, bổ nhiệm ông Tăng Thế Cường, Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu giữ chức Cục trưởng Cục Môi trường.
Chia sẻ
Tình trạng các địa phương công bố giá vật liệu không sát thực tế đang khiến các nhà thầu đầu tư công rơi vào cảnh “càng làm càng lỗ”, dẫn đến tâm lý trì hoãn thi công hoặc bỏ luôn hợp đồng, gây ra khó khăn cho đầu tư công tại Việt Nam.
Chia sẻ
Khoảng 8.000 công nhân xây dựng và vệ sinh môi trường tại TP.HCM sẽ được tặng quả Tết từ chương trình "Xây Tết 2026". "Xây Tết 2026" trao tặng khoảng 30.500 phần quà cho công nhân ngành xây dựng, vệ sinh môi trường và thoát nước đô thị trên cả nước.
Chia sẻ
Tại môn bóng đá nam SEA Games 33, tiền vệ cánh trái Nguyễn Phi Hoàng được đánh giá là "người hùng thầm lặng" trong chiến tích giành HCV của U22 Việt Nam.
Chia sẻ
Từ lâu, giới khoa học đã ghi nhận mối liên hệ giữa trầm cảm và nguy cơ phát triển chứng mất trí nhớ (sa sút trí tuệ) khi về già.
Chia sẻ
VKSND Tối cao truy tố ông Nguyễn Ngọc Thủy (“Shark” Thủy) cùng 28 bị can trong vụ án lừa đảo chiếm đoạt hơn 7.677 tỷ đồng của hơn 10.000 người thông qua việc bán cổ phần “ảo” tại hệ sinh thái Egroup.
Chia sẻ
Ít nhất 3 người đã thiệt mạng và 12 người khác bị thương trong đợt tấn công quy mô lớn bằng tên lửa và máy bay không người lái (UAV) của Nga nhằm vào nhiều tỉnh của Ukraine vào rạng sáng 23/12, tờ Kyiv Independent cho biết.
Chia sẻ
"Cách đây mấy năm, khi tổ chức các diễn đàn, câu hỏi thường xuyên chúng tôi nhận được là hãy giúp nông dân mua sản phẩm đi, đừng để nông sản phải dội chợ, đừng để được mùa rồi lại mất giá. Nhưng năm nay, toàn bộ các câu hỏi đều tập trung vào làm sao để sản xuất, bán giá tốt hơn, hướng đến phân khúc cao hơn...", Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) Nguyễn Thị Thu Hương chia sẻ.
Chia sẻ
Quá trình đi chơi, nhóm thanh niên tại phường Bắc Gia Nghĩa (tỉnh Lâm Đồng) đã phát hiện con tê tê nặng 6kg và bắt về, trình báo cơ quan chức năng để thả vào rừng tự nhiên.
Chia sẻ
Nhằm phục vụ nhu cầu về quê đón Tết và kế hoạch du xuân đầu năm của người dân trong những ngày nghỉ Tết Nguyên đán 2026, ngành đường sắt sẽ tổ chức chạy thêm nhiều chuyến tàu khu vực phía Nam.
Chia sẻ
Trường THPT Nguyễn Thái Bình (đường Lý Thường Kiệt, phường Tân Hòa, TP.HCM) sẽ được tháo dỡ hoàn toàn để xây mới khối nhà 5 tầng với đầy đủ phòng chức năng hiện đại, tổng vốn đầu tư từ ngân sách.
Chia sẻ
Theo chuyên gia từ công ty nghiên cứu thị trường, giai đoạn cuối năm, trước tác động của nhiều vấn đề tiêu cực, nhiều khả năng sẽ ảnh hưởng đến khả năng chi tiêu của người dân trong dịp Tết Nguyên đán 2026.
Chia sẻ
Sở hữu bằng AFC Pro – chứng chỉ huấn luyện cao nhất của châu Á, HLV Văn Thị Thanh hiện là HLV nữ duy nhất của bóng đá Việt Nam đủ điều kiện dẫn dắt đội tuyển quốc gia. Vậy Văn Thị Thanh là ai và hành trình nào đã đưa bà trở thành ứng viên đáng chú ý thay HLV Mai Đức Chung?
Chia sẻ
Chiều 23/12, Lễ công bố Nhà tài trợ chính và Bốc thăm xếp lịch thi đấu Giải bóng đá Nữ Vô địch U19 quốc gia – Cúp ACECOOK 2026 đã diễn ra tại Trụ sở LĐBĐ Việt Nam.
Chia sẻ
Sau 5 năm triển khai, Chương trình phòng, chống mại dâm trên phạm vi cả nước đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần giữ gìn trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ sức khỏe nhân dân, bảo đảm quyền con người và thúc đẩy phát triển bền vững.
Chia sẻ
Vùng đất Nam Định vốn nổi tiếng với truyền thống hâm mộ và phát triển thể thao, đặc biệt là bóng đá. Đội bóng đá chuyên nghiệp Nam Định có lịch sử phát triển gần 100 năm, gặt hái nhiều thành tích đáng kể. Đã từng 02 lần vô địch Đông Dương với tên gọi đội bóng Cotonkin, vô địch giải quốc gia A1 (tương đương V.League) năm 1985 với tên gọi Công Nghiệp Hà Nam Ninh, vô địch Cup Quốc Gia năm 2007... Trong thời kỳ bóng đá hiện đại, CLB Thép Xanh Nam Định đã có 2 chức vô địch V.League liên tiếp - mùa giải 2023/2024 và 2024/2025.
Chia sẻ
Khi Ukraine bước vào mùa đông thứ tư của cuộc chiến với Nga, nước này phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng ngày càng nghiêm trọng - nhưng không liên quan nhiều đến vũ khí phương Tây hay hỏa lực của Nga: Kiev đang cạn dần nguồn nam giới trong độ tuổi và đủ sức khỏe để chiến đấu, tờ Washington Times viết.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Khánh Lộc
