Tín dụng đen kiểu mới: Vay 8 triệu qua app, sau 3 tháng gánh nợ 200 triệu

Sáng nay (3/11), tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khoá XIV, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Thủy (Bắc Kạn) đã bày tỏ những bức xúc về tình trạng vay nóng qua app (tín dụng đen thời công nghệ) trong thời gian vừa qua.

Bức xúc về tình trạng tín dụng đen kiểu mới

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy đánh giá, tình hình tín dụng đen truyền thống đã được phần nào hạn chế trong thời gian qua. Tuy nhiên, gần đây lại nổi lên tình trạng cho vay qua mạng hay còn gọi cho vay qua các app điện thoại. Trong đó, nhiều app cho vay với lãi suất cắt cổ. Trong khi đó, thủ đoạn đòi nợ thậm chí tàn khốc hơn rất nhiều so với hình thức tín dụng đen truyền thống.

Qua theo dõi tình hình, bà Thủy đã dẫn ra 4 vấn đề cụ thể đối với tình trạng tín dụng đen kiểu mới này.

Thứ nhất, về thủ tục cho vay. Vị đại biểu này cho biết, chỉ cần gõ từ khóa vay trực tuyến hoặc vay qua app lập tức sẽ hiện lên hàng loạt địa chỉ cho vay.

Loại hình cho vay này đơn giản, nhanh chóng, không cần gặp mặt hay thế chấp tài sản. Theo đó, người vay chỉ cần gửi ảnh chụp khuôn mặt, chụp chứng minh thư nhân dân, cung cấp số tài khoản ngân hàng và đặc biệt là phải cho các app này truy cập vào danh bạ điện thoại.

Nếu chấp nhận các điều kiện này, tiền sẽ lập tức được chuyển vào tài khoản người vay chỉ sau 10 phút. Tuy nhiên, cũng kể từ đây, những người đứng ẩn sau các ứng dụng cho vay này sẽ có được toàn bộ số điện thoại, zalo, facebook … của người thân, đồng nghiệp và của bạn bè người vay để sử dụng cho các mục đích sau này.

Thứ hai, đặc điểm của loại hình cho vay này là số tiền cho vay nhỏ và thời gian cho vay ngắn (khoảng 1 tuần). Tuy nhiên, trên thực tế, người vay chỉ nhận được 2/3 số tiền trên hợp đồng vay. 1/3 còn lại sẽ bị giữ để trừ vào các khoản lãi và phí các loại dịch vụ.

Hết 1 tuần, nếu người vay không trả được nợ, nhân viên của các app này tiếp tục lại giới thiệu các app mới để người vay tiếp tục vay của app sau trả cho app trước.

"Hiện đã có hàng chục nghìn người dính bẫy tín dụng đen kiểu mới này. Với số nợ lên tới hàng trăm triệu đồng, mặc dù ban đầu chỉ vay vài triệu để tiêu dùng", bà Thủy nhấn mạnh và dẫn chứng thêm: Có những nạn nhân tâm sự, ban đầu chỉ vay 8 triệu của 2 app. Với việc vay app sau trả app trước, sau 3 tháng, đến nay phải "gánh" khoản nợ hơn 200 triệu của 64 app. Đồng thời, số lãi và phạt tăng theo cấp số nhân hàng ngày.

Có thể thấy, loại hình tín dụng đen kiểu mới đã biến con nợ nhỏ thành con nợ lớn, chất chồng các khoản nợ không có khả năng chi trả.

Thứ 3, cách đòi nợ của các app cho vay, theo nhận xét của đại biểu Nguyễn Thị Thủy là, tàn khốc hơn tín dụng đen ngoài đời. Đòi nợ bằng cách khủng bố tinh thần người vay.

"Ban đầu, các app này cho nhân viên sử dụng lời lẽ thô tục, độc ác liên tục gọi điện cho người vay, gia đình và những người trong danh bạ điện thoại của người vay để gây sức ép trả nợ. Có những nạn nhân tâm sự, chỉ vì chót vay qua app mà bị khủng bố điện thoại suốt ngày đêm, có những người bị khủng bố bởi hơn 200 số điện thoại khác nhau", bà Thủy nêu dẫn chứng.

Khi khủng bố điện thoại không hiệu quả, các đối tượng sử dụng triệt để mạng xã hội bằng việc ghép hình ảnh người vay, gia đình người vay với gái mại dâm hoặc các đối tượng phạm khác để làm nhục họ. Có những người không chịu được áp lực phải tìm đến cái chết như ở Kiên Giang, Tiền Giang và Tây Ninh thời gian qua.

Thứ 4, về thủ đoạn lách luật. Theo quy định tại điều 201 của Bộ luật Hình sự, một trong những yếu tố cấu thành tội cho vay nặng lãi đó là vượt mức trần mà pháp luật quy định. Tuy nhiên, trong thời gian qua các đối tượng này lách luật bằng cách luôn để lãi suất ở mức đúng quy định còn lại dồn vào tiền phạt vi phạm và tiền phí.

Theo quy định hiện hành, pháp luật chỉ khống chế lãi suất trần, không khống chế mức trần với tiền phạt vi phạm. Mức tiền phạt vi phạm là do các bên tự thỏa thuận.

"Vừa qua công an các địa phương truy quyets nhiều vụ cho vay qua app thì cho thấy, số tiền phạt và tiền lãi lên tới hơn 1.000%/năm. Tuy nhiên, theo phản ánh của Công an địa phương, hiện nay việc áp dụng pháp luật để xử lý lại gặp khó khăn vì tình trạng lách luật này", đại biểu Nguyễn Thị Thủy thông tin thêm.

Các kiến nghị

Từ thực tế đó, Đại biểu Nguyễn Thị Thủy kiến nghị, Bộ Công an thông tin đầy đủ các thủ đoạn của loại tội phạm này để người dân chủ động phòng tránh.

Thứ hai, các cơ quan tố tụng trung ương khẩn trương tổng kết những vướng mắc trong việc áp dụng các quy định của pháp luật để xử lý đối với hành vi này và kiến nghị quốc hội sửa các quy định pháp luật có liên quan.

Thứ ba, kiến nghị Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu có các khoản vay nhỏ với thủ tục xét duyệt vay nhanh chóng thuận lợi để giúp người dân có nhu cầu tiếp cận được các khoản tín dụng này. Bởi từ tính chất đặc biệt nghiêm trọng của loại hình tín dụng đen thời công nghệ vừa qua, cho thấy trên thị trường còn thiếu các khoản tín dụng nhỏ với thủ tục đơn giản, thời gian xét duyệt nhanh chóng từ phía các tổ chức tín dụng.