Dự kiến tăng lương cơ sở năm 2026: ĐBQH thuế thu nhập cá nhân đang biến người lao động thành “triệu phú giả tạo”

Thảo luận ở tổ chiều nay 5/11 về một số vấn đề trong dự thảo Luật Thuế Thu nhập cá nhân sửa đổi đang được trình Quốc hội, nhiều đại biểu Quốc hội đề xuất nâng mức giảm trừ gia cảnh phù hợp với thực tế và dự kiến tăng lương cơ sở thời gian tới.

Cần cân đong theo lương cơ sở dự kiến tăng

Cụ thể, trong dự thảo về Thuế Thu nhập cá nhân sửa đổi vừa trình Quốc hội, Chính phủ đề xuất Luật hoá Nghị quyết của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội về tăng mức giảm trừ gia cảnh cá nhân người nộp thuế, người phụ thuộc.

Cụ thể theo dự thảo Luật, ngày 17/10/2025, UBTVQH đã thông qua Nghị quyết của UBTVQH về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của thuế TNCN.

Theo đó, điều chỉnh mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế từ 11 triệu đồng/tháng lên 15,5 triệu đồng/tháng, điều chỉnh mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc từ 4,4 triệu đồng/tháng lên 6,2 triệu đồng/tháng và mức giảm trừ gia cảnh mới sẽ được thực hiện kể từ khi Nghị quyết có hiệu lực thi hành và áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2026, theo đó, cá nhân sẽ được khấu trừ theo mức giảm trừ gia cảnh mới ngay từ tháng 01/2026.

Với mức giảm trừ gia cảnh mới này, cá nhân nếu có thu nhập 17 triệu đồng/tháng mà không có người phụ thuộc hoặc có thu nhập 31 triệu đồng kèm 2 người phụ thuộc, sau khi hoàn tất các nghĩa vụ về bảo hiểm, các chi phí khác… chưa phải nộp thuế.

Tuy nhiên, thảo luận tại tổ chiều nay 5/11, Đại biểu Hà Phước Thắng (Đoàn ĐBQH TP.HCM) phân tích: Hiện Chính phủ cũng đang dự kiến tăng lương tối thiểu hiện nay từ 2,34 triệu đồng/người/tháng lên 3,45 triệu đồng/người/tháng, có thể áp dụng tháng 7/2026. Vì thế nên đề nghị cơ quan xây dựng dự thảo luật tính đến lương cơ sở tăng để phù hợp với mức tính thuế.

Đại biểu Thắng nói: “Luật Thuế Thu nhập cá nhân dự kiến có hiệu lực từ 1/7/2026, trong khi mức tăng lương tối thiểu cũng dự kiến nâng lên 3,45 triệu đồng cũng từ ngày 1/7/2026”.

Tương tự, Đại biểu Trần Hoàng Ngân (Đoàn ĐBQH TP.HCM) cho biết: Trong báo cáo của Chính phủ gửi Quốc hội, thuế thu nhập cá nhân chiếm một tỉ trọng bình quân khoảng 9% trong tổng thu ngân sách nhà nước. Riêng năm 2025 thì thu thuế thu nhập cá nhân chiếm 10% trong tổng thu nội địa.

Theo đại biểu, năm nay kinh tế dự kiến tăng trưởng khoảng 8% nhưng theo ước tính dự toán năm nay thu thuế thu nhập cá nhân sẽ tăng khoảng 20,5% so với dự toán. Điều đó cũng thể hiện rằng mức đóng của cá nhân hiện nay khá cao.

Do đó, trong nhiều phiên họp trước đây thì các đại biểu Quốc hội đều đề nghị phải xem xét nhanh vấn đề mức giảm trừ gia cảnh. Tại cái phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 17.10 đã thông qua nghị quyết về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh. 

Trong đó điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh từ 11 triệu đồng/tháng lên 15,5 triệu đồng/tháng. Mức giảm trừ cho người phụ thuộc tăng từ 4,4 triệu đồng lên 6,2 triệu đồng/tháng, áp dụng từ tháng 1.2026. 

Dù vậy, đại biểu Trần Hoàng Ngân cho biết, các đại biểu Quốc hội và cơ quan thẩm tra cũng đề nghị xem xét cân nhắc tăng lên 17,3 triệu đồng cho người nộp thuế và 6,9 triệu đồng cho người phụ thuộc. 

Bày tỏ ủng hộ với đề xuất này, đại biểu cho biết việc nuôi dưỡng nguồn thu, tăng thêm tổng cầu hiện nay vì chi phí sinh hoạt của người lao động ở tại các cái khu đô thị đang rất cao. 

Đại biểu cũng đề nghị chúng ta cần xem xét mở rộng cơ sở thuế, người nộp thuế, nghiên cứu điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh, giảm số bậc thuế, miễn giảm thuế thu nhập cá nhân cho phù hợp yêu cầu.

Đại biểu Hà Phước Thắng (Đoàn TPHCM) cho rằng: Do tăng lương cơ sở từ 1,49 triệu đồng lên 2,34 triệu đồng/người/tháng nên hiện nay Bộ Tài chính dự kiến trình là mức là 17,3 triệu đồng cho người nộp thuế và 6,9 triệu cho người phụ thuộc.

Tuy nhiên, hiện nay Chính phủ cũng đang dự kiến tăng mức lương tối thiểu và được dự kiến áp dụng trong năm 2026, mức lương tối thiểu là 3,45 triệu đồng. Như vậy, đại biểu đề nghị mức này cũng nên xem xét lại cho nó phù hợp với dự kiến mức lương tối thiểu mà chúng ta định điều chỉnh.

“Tại vì luật này dự kiến có hiệu lực từ 1.7.2026, mà mức lương tối thiểu chúng ta cũng dự kiến nâng lên trong 2026 là cũng bắt đầu từ 1.7.2026 là 3,45 triệu đồng”, đại biểu nói.

Cũng liên quan đến Thuế Thu nhập cá nhân, Đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn (Đoàn ĐBQH TP. Hải Phòng) cho biết, ông đồng tình với sự cần thiết phải sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) như Tờ trình của Chính phủ đã nêu.

Tránh tình trạng chuyển dịch “thu nhập giả tạo”

Tuy nhiên, ông cho rằng dự thảo hiện nay vẫn chưa tiếp cận đúng tinh thần, mục tiêu mà Đảng và Nhà nước đặt ra - đó là phải chuyển từ tư duy "điều tiết thu nhập, thu hẹp bất bình đẳng, gắn nghĩa vụ với khả năng đóng góp" sang tư duy "thu công bằng, bền vững và khuyến khích phát triển".

"Nếu không bám sát quan điểm này, các quy định của luật sẽ thiếu tính khả thi, làm mất đi sự bình đẳng giữa thu nhập của doanh nghiệp và thu nhập của cá nhân", ông Sơn nhấn mạnh.

Theo ông này, dự thảo đã giao Chính phủ quy định mức giảm trừ gia cảnh, nhưng cần có nguyên tắc rõ ràng để điều chỉnh linh hoạt theo biến động kinh tế - xã hội.

"Thực tế chứng minh chỉ số giá tiêu dùng (CPI) biến động rất nhiều, nếu không có các nguyên tắc, cơ chế cập nhật kịp thời thì sẽ dẫn đến tình trạng "trượt thuế", khiến hàng triệu người bị coi như giàu lên giả tạo", ông Sơn đề cập.

Vị này cho hay, trong 5 bậc của thuế TNCN, mức cao nhất hiện nay là 35%, thuộc nhóm cao trong khu vực ASEAN, có thể làm giảm sức hấp dẫn của nguồn nhân lực chất lượng cao và gây cảm giác thiếu công bằng giữa người làm công ăn lương và người có thu nhập từ đầu tư.

Ông Sơn đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát lại phạm vi thu nhập chịu thuế để bao quát hơn các nguồn thu mới như từ thương mại điện tử, kinh tế số, tài sản số, nền tảng xuyên biên giới, livestream...

"Trong khi đó, thu nhập từ bất động sản, chứng khoán, lãi tiền gửi lại bị phân biệt và đang áp dụng mức thuế khác biệt. Sự phân biệt này tạo bất bình đẳng giữa các loại thu nhập. Tôi cho rằng cần nghiên cứu kỹ và thiết kế theo nguyên tắc: Đánh thuế theo bản chất thu nhập, không theo hình thức pháp lý, để tránh tình trạng chuyển dịch thu nhập giả tạo", Đại biểu Sơn nói.

×