Kỳ vọng lớn, thực tế phũ phàng

Dự án cung cấp điện năng lượng mặt trời cho các xã vùng sâu, vùng xa tại tỉnh Quảng Bình có tổng vốn đầu tư gần 14 triệu USD, trong đó 12 triệu USD vay vốn ODA của Chính phủ Hàn Quốc và 1,7 triệu USD là vốn đối ứng của Việt Nam.

Khởi công từ năm 2015 và dự kiến hoàn thành vào năm 2019, dự án từng được kỳ vọng sẽ mang ánh sáng cho hơn 1.300 hộ dân và hàng chục trụ sở công tại các xã thuộc 4 huyện: Lệ Thủy, Quảng Ninh, Bố Trạch và Minh Hóa. Tuy nhiên, chỉ sau một thời gian ngắn đưa vào sử dụng, nhiều hạng mục của dự án đã bị hư hỏng, xuống cấp nghiêm trọng, gây lãng phí lớn.

Phóng viên Báo Dân Việt đã trực tiếp ghi nhận tại bản Ploang, xã miền núi Trường Sơn (huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình). Tại đây, nhiều trạm cấp điện mặt trời đã hư hỏng, không còn sử dụng được, một số tấm pin năng lượng mặt trời bị tháo ra và vứt ngổn ngang.

Dẫn phóng viên Báo Dân Việt đi một vòng quanh bản, bà Hồ Thị Thi, Trưởng bản Ploang, xã Trường Sơn (huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình), cho biết: "Vào năm 2017, dự án được triển khai tại bản với 9 trạm cấp điện lẻ cho 9 hộ dân và 1 trạm tập trung phục vụ cho 14 hộ dân. Sau vài tháng, việc lắp đặt hoàn thành và điện được đưa vào sử dụng.

Năm đầu tiên, điện mặt trời cung cấp đủ để thắp sáng 3 bóng đèn và 1 tivi đen trắng. Tuy nhiên, sang năm thứ hai, điện yếu dần, chỉ đủ thắp sáng một vài bóng đèn. Đến năm thứ ba, điện tắt hẳn, không còn sử dụng được nữa.

Bà Thi cho hay: 'Từ năm 2019 đến nay, các trạm cấp điện ở bản không còn sử dụng được nữa. Người dân phải đấu trực tiếp điện vào tấm pin để tận dụng sạc điện thoại vào những ngày nắng. Tôi thấy đầu tư như vậy thật lãng phí, mới dùng được một thời gian ngắn đã hỏng.

Anh Nguyễn Văn Nhát (ở bản Ploang, xã Trường Sơn, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình) bức xúc nói: "Trạm điện chỉ sử dụng được 2 năm đã hỏng, người dân phải đi mua ắc quy về để thắp sáng bóng đèn trong nhà. Nhiều đơn vị đã đến kiểm tra nhưng vẫn chưa có kết quả và chưa khắc phục lại các trạm cấp điện".

Tại xã miền núi Thượng Trạch (huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình), 18 bản đã triển khai lắp đặt hệ thống điện năng lượng mặt trời. Tuy nhiên, hiện nay nhiều trạm điện đã hư hỏng, không còn phát điện. Các tấm pin năng lượng không được bảo dưỡng, phủ đầy bụi, còn tủ đựng bình ắc quy thì bị cây cối phủ lấp.

Dự án trị giá tới 14 triệu USD, nhưng các thiết bị lại không được bảo dưỡng và sửa chữa định kỳ

Thời điểm bắt đầu dự án, tỉnh Quảng Bình thành lập Ban quản lý dự án cấp điện bằng năng lượng mặt trời, trực thuộc UBND tỉnh Quảng Bình.

Trao đổi với phóng viên Báo Dân Việt, ông Nguyễn Việt Hà - Phó Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Quảng Bình, kiêm Giám đốc Ban Quản lý Dự án cấp điện bằng năng lượng mặt trời, cho biết: 'Dự án đã hoàn thành từ lâu, bàn giao vào năm 2018 cho các tổ vận hành. Ban đầu, dự án có hiệu quả, nhưng do không được sửa chữa và thay thế trong thời gian dài, các trạm đã xuống cấp và hư hỏng.'

'Hiện tại, một số xã miền núi đã có điện lưới, nên ưu tiên sử dụng điện lưới. Điện mặt trời chỉ cung cấp đủ cho 1 đến 2 bóng đèn nhỏ và nồi cơm điện, không phục vụ được cho sản xuất.''

Tỉnh đã giao Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại thuộc Sở Công Thương thống kê các điểm hư hỏng, lập phương án thay thế, sửa chữa và đề xuất phương án chấm dứt dự án,' ông Nguyễn Việt Hà cho hay.

Ông Lê Mậu Khánh, Giám đốc Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại thuộc Sở Công Thương tỉnh Quảng Bình, cho biết: "Vừa qua, lãnh đạo tỉnh đã có thông báo kết luận. Tôi đã gửi văn bản yêu cầu các đơn vị sử dụng điện năng lượng mặt trời thống kê lại tình trạng, nhưng đến nay chỉ mới có 2 đến 3 đơn vị gửi báo cáo về."

Được biết, vào cuối năm 2022, UBND tỉnh Quảng Bình đã đầu tư hơn 110 tỷ đồng từ ngân sách địa phương để kéo điện lưới lên hai xã Tân Trạch và Thượng Trạch (huyện Bố Trạch). Sau đó, tỉnh tiếp tục đầu tư dự án điện lưới kéo về vùng Lòm, xã Trọng Hóa (huyện Minh Hóa), nơi cũng được hưởng lợi từ dự án điện mặt trời. Việc đầu tư chồng chéo này đã gây lãng phí lớn, không tận dụng được hạ tầng sẵn có;

Mới đây, Cơ quan điều tra, Bộ Công an đã yêu cầu UBND tỉnh Quảng Bình cung cấp đầy đủ thông tin và tài liệu về tất cả các dự án nhà máy điện mặt trời tại địa phương để phục vụ công tác kiểm tra, xác minh. Bộ Công an cũng yêu cầu báo cáo kết quả giải quyết các khó khăn, vướng mắc trong quá trình xử lý các dự án điện mặt trời tại tỉnh Quảng Bình.

×