Gia đình đáng kính: Bố là Thiếu tướng, Giáo sư, nguyên Phó giám đốc Học viện Quân y, các con cháu thành danh, giỏi giang

Gia đình đáng kính: Bố là Thiếu tướng, Giáo sư, nguyên Phó giám đốc Học viện Quân y, các con cháu thành danh

Thiếu tướng, GS.TS Nguyễn Tụ sinh năm 1928 tại xóm Mai, thôn Ngoại, xã Lâu Thượng, huyện Hạc Trì, tỉnh Phú Thọ (cũ), nay là Khu 3, phường Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. Trải qua gần một thế kỷ, cuộc đời và sự nghiệp của ông gắn liền với những chặng đường lịch sử quan trọng của đất nước, từ phong trào cách mạng, kháng chiến chống thực dân, đế quốc cho đến quá trình xây dựng nền y học quân sự Việt Nam. Ông từng đảm nhiệm các chức vụ: Hiệu trưởng Trường Quân y Quân khu Tây Bắc; Chủ nhiệm Quân y Mặt trận B3 (Tây Nguyên); Chủ nhiệm Quân y Quân đoàn 3; Bí thư Đảng ủy, Phó giám đốc Học viện Quân y... Con cháu ông tiếp nối truyền thống gia đình và đều thành đạt trong sự nghiệp.

Từ thanh niên yêu nước đến Anh hùng LLVT nhân dân

Sinh ra và lớn lên trên mảnh đất giàu truyền thống cách mạng, ngay từ thời niên thiếu, Nguyễn Tụ đã tích cực tham gia các hoạt động ở địa phương như phong trào hướng đạo, thành lập các lớp bình dân học vụ để hưởng ứng lời kêu gọi của Bác Hồ về diệt giặc dốt; tham gia vào đội Thanh niên tuyên truyền xung phong, cùng các anh lớn tuổi tuyên truyền vận động bà con tham gia các phong trào do cách mạng khởi xướng. Ngay sau khi nhập ngũ, ông đã được kết nạp vào Đảng ở độ tuổi 20.

Sớm có cảm tình với nghề y nên khi có cơ hội, ông đã dự thi và trúng tuyển lớp quân y sĩ khóa 3 của Trường Quân y sĩ Việt Nam (tiền thân của Học viện Quân y ngày nay). Đây là khởi đầu của sự nghiệp theo ngành y quân đội và cũng từ đây, ông dành cả cuộc đời của mình cống hiến cho ngành.

Dạy ông lúc đó có các thầy: Nguyễn Thế Khánh, Vũ Kim Vinh, sau có thêm thầy Đặng Văn Ngữ ở Nhật Bản về. Thời gian lên lớp không nhiều, ông chủ yếu tự học và sang bệnh viện thực hành. Tài liệu tham khảo chỉ có một bộ sách y khoa tiếng Pháp, học viên thay nhau đọc, chép để có tư liệu riêng.

Năm 1947, vừa tốt nghiệp trường y sĩ, Nguyễn Tụ được điều về Ban Quân y, Phòng Hậu cần, Đại đoàn 316, phụ trách công tác y chính-kế hoạch tổng hợp, đảm nhiệm việc tổ chức, bố trí cứu chữa thương binh, bệnh binh rồi trực tiếp đi chiến dịch. Theo sát bước tiến của các cánh quân, từ Chiến dịch Việt Bắc-Thu Đông (1947), Chiến dịch Tây Bắc (1952) đến Chiến cuộc Thu Đông 1953-1954 mà đỉnh cao là Chiến dịch Điện Biên Phủ, ông cùng đồng đội hành quân bộ với các trang thiết bị y tế trên vai. Nhiều lần, trong điều kiện thiếu thốn, ông phải cõng thương binh băng rừng, vượt đèo suốt nhiều ngày đêm để đưa về tuyến sau.

Cuối năm 1965, bác sĩ Nguyễn Tụ nhận quyết định vào chiến trường Tây Nguyên.

Những năm tháng ở Mặt trận Tây Nguyên, GS Nguyễn Tụ chứng kiến bộ đội ta bị suy dinh dưỡng và sốt rét, thậm chí thương vong mà phần lớn là do hai bệnh trên. Trăn trở tìm cách nâng cao sức khỏe bộ đội, trong một chuyến công tác dọc sông Pô Kô và Sa Thầy, ông thấy giun đất đùn lên nhiều sau mưa. Ông cho xưởng dược thu gom, thủy phân thành cao rồi trộn với bột sắn làm viên – loại “cao đạm”, sau này mang tên “Bê-ba-min”, giúp thương, bệnh binh nhanh phục hồi. Ông và đồng đội còn nghĩ ra cách nấu xương voi bị bom đạn giết hại để tăng cường dinh dưỡng cho người bệnh. Nhờ đó, tỷ lệ sốt rét và suy dinh dưỡng ở bộ đội Tây Nguyên giảm mạnh.

Người thầy đáng kính, người cha mẫu mực cho con cháu noi theo

Hòa bình lập lại, ông ra Bắc, công tác tại Cục Quân y. Sau đó ông được cử sang Liên Xô học về công tác tổ chức chiến thuật quân y và về nhận nhiệm vụ ở Học viện Quân y đến chức vụ Phó Giám đốc.

Với khát vọng đổi mới và kinh nghiệm gần 20 năm chiến trường cùng kiến thức từ nước ngoài, ông nhanh chóng đề xuất điều chỉnh chương trình đào tạo, biên soạn sách giáo khoa, xây dựng phòng giảng chuyên dụng, ứng dụng các phương tiện giảng dạy như sa bàn, chiến lệ, overhead… Ông cũng là người đề xuất tăng thời lượng sinh viên tiếp xúc thực tế: từ năm thứ nhất làm hộ lý, năm thứ hai vào viện trực và thực tập.

GS.TS Nguyễn Tụ cũng vô cùng trăn trở, dốc lòng với các học viên. Những năm đó, cơ sở vật chất của Học viện vô cùng thiếu thốn, ông trực tiếp đi vận động mượn nhà dân, nhà chùa để có chỗ học cho sinh viên; xin giấy dầu để chống dột những căn nhà cấp bốn đã xuống cấp.

Trở về với đời thường sau khi được nghỉ hưu theo chế độ năm 1997, Thiếu tướng, GS.TS Nguyễn Tụ vẫn miệt mài nghiên cứu, giảng dạy, đóng góp cho y học bằng việc tham gia vào các đề tài khoa học, các hội đồng đánh giá, nghiệm thu, tham gia công tác đào tạo sau đại học, hướng dẫn, giúp đỡ các thế hệ đi sau. Ở đó, luôn thấy một nhà khoa học nghiêm túc, độ lượng, rất tận tâm, chân thành và đầy trí tuệ. Hằng ngày, ông vẫn đọc báo, nghe đài, trăn trở trước những vấn đề của nền y học hiện đại. Với ông, dù y học có phát triển đến đâu thì quan điểm phục vụ hết lòng vì người bệnh, tấm lòng “Lương y kiêm từ mẫu” luôn là bài học đầu tiên, được thế hệ ông thực hành nhuần nhuyễn phải được duy trì và phát huy.

Suốt cuộc đời phấn đấu, gắn bó với ngành Quân y, dù trên cương vị hay hoàn cảnh nào, Thiếu tướng, GS.TS Nguyễn Tụ cũng thể hiện bản lĩnh của người cán bộ, chỉ huy quân y, đạo đức, y đức trong sáng của người Thầy giáo, Thầy thuốc. Với những thành tích, cống hiến xuất sắc trong sự nghiệp cách mạng, Thiếu tướng, GS. TS Nguyễn Tụ được Đảng, Nhà nước và Quân đội đã trao tặng nhiều danh hiệu và phần thưởng cao quý, tiêu biểu như: Danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang nhân dân (2018); Huân chương Chiến thắng hạng Ba (1959), Huân chương Kháng chiến hạng Nhất (1984), 02 Huân chương Quân công hạng Nhì (1984) và hạng Ba (2021), 03 Huân chương Chiến công giải phóng hạng Nhất, Nhì, Ba (1973, 1976, 1977), 03 Huân chương Chiến sĩ giải phóng hạng Nhất, Nhì, Ba (1969, 1973, 1974), 03 Huân chương Chiến sĩ vẻ vang hạng Nhất, Nhì, Ba, Huy chương Quân kỳ Quyết thắng; Giải thưởng Nhà nước về Khoa học & Công nghệ (2000); Huy hiệu 75 năm tuổi Đảng (2022) cùng nhiều phần thưởng cao quý khác.

Được biết, Thiếu tướng, GS.TS Nguyễn Tụ có 4 người con, ai cũng trưởng thành và thành đạt. Nhiều người trong gia đình tiếp tục gắn bó với ngành y và giáo dục, tạo nên truyền thống đáng tự hào.

Con cả là Nguyễn Thị Minh Hạnh, sinh năm 1955, tốt nghiệp Trường Đại học Sư phạm Ngoại ngữ, chuyên ngành Pháp văn (nay thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội), từng là giảng viên Khoa Ngoại ngữ, Học viện Quân y. Chồng bà là Thái Khắc Châu - Phó giáo sư, Tiến sĩ, từng là Chủ nhiệm Bộ môn Chẩn đoán hình ảnh, Học viện Quân y.

Con trai thứ 2 là Nguyễn Quốc Trung (1956-1984), là công nhân Viện Kỹ thuật Quân sự. Con gái thứ 3 là Nguyễn Thị Minh Thảo, sinh năm 1958, tốt nghiệp Đại học Sư phạm, nguyên là Hiệu trưởng Trường THCS Văn Yên, Hà Đông, Hà Nội. Chồng bà là Nguyễn Quang Ngọc, tốt nghiệp Trường Sĩ quan An ninh (nay là Học viện An ninh nhân dân), từng là chuyên viên cao cấp Văn phòng Chính phủ.

Con út là Nguyễn Quốc Tuấn, sinh năm 1960, tốt nghiệp bác sĩ Học viện Quân y, Chủ nhiệm Khoa Ngoại tổng hợp, Bệnh viện Quân y 354. Vợ ông là Hoàng Kim Ngân, bác sĩ chuyên khoa II về nội tiêu hoá công tác tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108. Các cháu của ông cũng noi theo truyền thống gia đình học hành giỏi giang, thành đạt.

Chia sẻ về Thiếu tướng, GS.TS Nguyễn Tụ, Trung tướng, GS.TS Phạm Gia Khánh, Nguyên Giám đốc Học Viện Quân y cho biết: "Cuộc đời hoạt động của ông đã để lại cho tôi những ấn tượng sâu sắc: Đó là người bác sĩ quân y hết lòng hết sức vì thương binh bệnh binh và vì sự phát triển của ngành Quân y. Một người bác sĩ ham học không chỉ trên ghế nhà trường mà ngay cả trên chiến trường ác liệt, học tập không chỉ ở các thầy, các bậc đàn anh, đồng nghiệp, bạn bè mà ngay cả học trò của mình, học tập không chỉ khi còn tại chức mà ngay cả khi đã nghỉ hưu. Tôi cũng rất ấn tượng về tư duy nghiên cứu khoa học của GS Nguyễn Tụ: Nghiên cứu khoa học không chỉ là những công trình to lớn mà còn là tìm ra các giải pháp để giải quyết các nhiệm vụ được giao".

×