3 thế hệ trí thức: Bà là nữ GS Toán học đầu tiên của Việt Nam, con là Chủ tịch Hội đồng trường, cháu là Hiệu trưởng

Gia đình 3 thế hệ làm trong ngành giáo dục

GS.TSKH.NGND Hoàng Xuân Sính sinh ngày 5/9/1933, quê làng Cót, Từ Liêm, Hà Nội, là biểu tượng của cống hiến trọn đời cho giáo dục. Bà là nữ Giáo sư Toán học đầu tiên của Việt Nam, cũng là người phụ nữ nước ngoài đầu tiên đến Paris (Pháp) bảo vệ thành công luận án tiến sĩ quốc gia về Toán học. GS Hoàng Xuân Sính được phong tặng danh hiệu cao quý Nhà giáo nhân dân, được Chính phủ Pháp tặng Huân chương Cành cọ Hàn lâm vào năm 2003 vì những đóng góp to lớn cho công cuộc phát triển và hợp tác nghiên cứu khoa học Pháp - Việt.

Ngoài việc nghiên cứu và giảng dạy Toán học, GS Hoàng Xuân Sính còn là người góp phần chủ yếu vào việc hình thành Giải thưởng Kovalevskaya trao tặng các nhà khoa học nữ xuất sắc ở Việt Nam.

Trong câu chuyện của mình, GS.TSKH.NGND Hoàng Xuân Sính từng cho biết: "Năm 1951, sau khi tốt nghiệp bằng tú tài 1, ban Sinh ngữ, tiếng Anh và tiếng Pháp tại Trường THPT Chu Văn An (Hà Nội), tôi được cậu ruột đón sang Pháp học tiếp chương trình phổ thông, rồi lên đại học, chuyên ngành Toán học. Lý do chọn khoa Toán, không phải ngành sở trường của mình là theo quyết định của gia đình. Cha mẹ nói rằng nếu sau này muốn quay về xây dựng đất nước thì phải học Toán và tôi đã nghe theo".

Theo GS.TSKH.NGND Hoàng Xuân Sính, mọi người vẫn cho rằng Toán học là ngành khoa học vừa khó, vừa khổ, không phù hợp với phụ nữ, nhưng bà học Toán một cách dễ dàng và tự nhiên, dường như Toán học đã chọn bà. Sau khi tốt nghiệp Đại học Toulouse (Pháp), bà đăng ký học lên Thạc sĩ Toán học, một cấp học khó thời đó. Ở Pháp, chỉ có con cháu hai dòng họ danh giá Marie Curie và Langevin mới dám thi và có cơ may đỗ. Nhưng với sự quyết tâm và bền bỉ, bà đã làm được điều hiếm hoi đó, ở tuổi 26.

"Thật may mắn là tôi đã bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ quốc gia về Toán học, dưới sự hướng dẫn của nhà toán học nổi tiếng người Pháp Alexander Grothendieck. Nhớ tới lời dạy của Bác Hồ đối với anh chị em Việt kiều: "Mỗi người cố học giỏi lấy một nghề, sau này trở về phục vụ Nhân dân". Những lúc Tổ quốc gian khó nhất, là khi nhân dân cần chúng ta nhất. Chọn con đường của nhiều trí thức yêu nước cùng thời, tôi biết, trở về chính là yêu nước", GS.TSKH Hoàng Xuân Sính chia sẻ.

Bà đã hoàn thành luận án tiến sĩ viết tay khoảng 200 trang bằng tiếng Pháp. Đây được ghi nhận là luận án tiến sĩ duy nhất viết tay được bảo vệ ở Pháp trong thời điểm đó. Sau khi về nước năm 1959, bà giảng dạy tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội (hiện là Đại học Giáo dục). Năm 1988, bà sáng lập Trường Đại học Thăng Long - là trường đại học ngoài công lập đầu tiên ở Việt Nam. Ở tuổi cao, bà vẫn miệt mài nghiên cứu, viết sách và duy trì thói quen đọc báo, học ngoại ngữ.

Tiếp nối và phát triển truyền thống, con trai của bà là thầy Trương Ngọc Kim, hiện giữ cương vị là Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Thăng Long, thuộc top những cơ sở giáo dục đại học thiên về ứng dụng của Việt Nam.

Con dâu bà - PGS.TS Trần Thị Ngọc Lan (sinh 1958) - là người có nhiều đóng góp nổi bật trong ngành thanh nhạc Việt Nam. Bà tốt nghiệp xuất sắc Nhạc viện Hà Nội (năm 1986), sau đó tiếp tục giành bằng Thạc sĩ thanh nhạc biểu diễn, Tiến sĩ Lý luận âm nhạc và trở thành PGS tại Học viện Âm nhạc Quốc gia. Không chỉ là người tiên phong trong ngành, bà còn mang trong mình nhiệt huyết giảng dạy, truyền cảm hứng âm nhạc cho nhiều thế hệ. Bà cũng là nữ PGS.TS đầu tiên trong ngành thanh nhạc. Hiện bà là Trưởng khoa Âm nhạc ứng dụng, Trường Đại học Thăng Long.

Thế hệ tiếp theo là TS Trương Nhật Hoa (sinh 1991), cháu nội của GS Hoàng Xuân Sính. Cô hiện giữ vai trò Hiệu trưởng của Trường Đại học Thăng Long. TS Nhật Hoa được đánh giá là một nhà quản lý trẻ, đầy sáng tạo, đặc biệt về chuyển đổi số trong giáo dục.

Hành trình học tập của cô cũng rất nổi bật: Cử nhân Kinh tế tại Học viện Quản lý Singapore, Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh của Đại học Côte d’Azur, Pháp và Tiến sĩ Kinh tế Phát triển tại Đại học Kinh tế Quốc dân.

"Mọi người nhìn bà mà ngưỡng mộ và tự hào, rồi biến điều đó thành động lực để tiếp tục phấn đấu vươn lên"

PGS.TS NSƯT Ngọc Lan từng chia sẻ về mẹ - nữ Giáo sư Toán học đầu tiên của Việt Nam: “Mặc dù chuyên ngành của mẹ chồng tôi là Toán học, nổi tiếng khô khan và trái ngược hẳn với Âm nhạc, nhưng bà luôn đánh giá cao Âm nhạc. Khi tôi quyết định sẽ làm nghiên cứu sinh, bà sẽ hỏi xem hướng đề tài như thế nào, giải quyết ra làm sao, tiến độ đến đâu rồi. Đó chính là sự quan tâm và đồng hành của bà dành cho con cháu.

‏Không phải vì bà là bậc Giáo sư nên yêu cầu con cháu cũng phải phấn đấu như thế. Bà càng không đặt nặng quan niệm xưa về việc phụ nữ phải chăm lo cho chồng con là chính. Thay vào đó, bà động viên và ghi nhận những nỗ lực tự học, tự nghiên cứu của mỗi thành viên trong nhà. Còn các con phát triển theo hướng nào, bà đều vui. ‏

Ở tuổi ngoài 90 nhưng bà vẫn thành thạo tiếng Pháp, còn đang học tiếng Anh mỗi ngày. Mọi người nhìn bà mà ngưỡng mộ và tự hào, rồi biến điều đó thành động lực để tiếp tục phấn đấu vươn lên".

Nhắc về chồng, PGS Ngọc Lan bày tỏ: "Chồng tôi là chỗ dựa rất vững vàng, có như vậy tôi mới yên tâm học tập và nghiên cứu".

Là thế hệ nối tiếp và phát triển sự nghiệp giáo dục của GS Hoàng Xuân Sính, TS Nhật Hoa cho biết, với cương vị là hiệu trưởng, cô tiếp tục duy trì triết lý “học thật, thi thật” từ nền tảng khoa học vững chắc của nhà sáng lập, cũng là bà nội cô và quan điểm giáo dục tuân theo “giá trị tự nhiên” mà bố cô, ông Trương Ngọc Kim - Chủ tịch Hội đồng trường, tâm đắc.

Là con một, quen làm mọi việc một mình và đi một mình một con đường, TS Nhật Hoa kể, điều cô nhận thấy rõ rệt trong gia đình mình là không ai, kể cả bà nội và bố mẹ, định hướng cô phải làm gì.

Ở vai trò là Hiệu trưởng, TS Trương Nhật Hoa đang vận dụng những tiến bộ công nghệ mới vào quản trị và giảng dạy, tái cơ cấu... “Tôi sẽ giữ vững nền tảng giáo dục là gốc rễ và ứng dụng những cách làm mới trong quá trình vận hành ngôi trường này", TS Trương Nhật Hoa cho hay.

‏Nữ PGS trẻ nhất Việt Nam ngành Y cũng là PGS trẻ nhất Đại học Y Hà Nội 2025, Phó trưởng khoa tại bệnh viện danh tiếng

PGS trẻ nhất Việt Nam sinh năm 1992, từng đạt giải Nhì HSG quốc gia, sau 1 năm có thêm số bài báo khoa học "khủng"

×