Giảm kháng sinh – Nâng cao năng suất chăn nuôi heo Việt

Thách thức dịch bệnh – Nỗi lo của người chăn nuôi

Việt Nam nằm trong số 10 quốc gia chăn nuôi heo lớn nhất thế giới với quy mô đàn khoảng 26,52 triệu con. Tuy nhiên, nước ta cũng thuộc nhóm các quốc gia có tỷ lệ sử dụng kháng sinh trong chăn nuôi heo cao, ước tính khoảng gần 1.600 tấn/năm và đang phải đối mặt với tình trạng kháng thuốc ở mức đáng báo động.

Tình trạng sử dụng kháng sinh tràn lan và thiếu kiểm soát trong chăn nuôi vẫn phổ biến tại Việt Nam. Dù là thuốc kê đơn, nhưng kháng sinh vẫn được mua bán tự do, dẫn đến thói quen tự chẩn đoán, tự kê đơn, dùng nhiều loại thuốc cùng lúc mà không tuân thủ hướng dẫn hay phác đồ của chuyên gia y tế. Việc lạm dụng kháng sinh để điều trị, phòng bệnh, kích thích tăng trưởng, thậm chí sử dụng bất hợp pháp trong chăn nuôi, đang làm gia tăng nguy cơ đề kháng kháng sinh trên diện rộng.

Bên cạnh đó, việc lạm dụng kháng sinh trong việc tự điều trị, sử dụng kháng sinh quá mức trong môi trường bệnh viện, chăn nuôi và nông nghiệp đã làm tăng tải lượng kháng sinh trong hệ sinh thái, thúc đẩy sự lan truyền nhanh chóng của vi khuẩn kháng thuốc. Đáng chú ý, người dân chăn nuôi heo được ghi nhận mang nhiều gen kháng kháng sinh nguy cơ cao, cho thấy sự lan truyền giữa vật nuôi, con người và môi trường, trở thành mối đe dọa đáng lo ngại đối với an toàn thực phẩm và sức khỏe cộng đồng.

TS. Vũ Thị Thu Trà, Khoa Thú y, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, nhấn mạnh: “Tình trạng đề kháng kháng sinh trong chăn nuôi gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng. Việc giảm hiệu quả điều trị khiến các bệnh thường gặp như tiêu chảy, viêm đường hô hấp, nhiễm trùng… khó kiểm soát, buộc người chăn nuôi phải dùng kháng sinh thế hệ mới với chi phí cao hơn. Tỷ lệ chết và loại thải tăng, đặc biệt ở heo con, trong khi năng suất và khả năng tăng trưởng giảm. Đề kháng kháng sinh còn gây thiệt hại lớn về kinh tế, khi chi phí thuốc thú y tăng gấp 2–3 lần”.

Trước nguy cơ này, Chính phủ Việt Nam đã ban hành “Chiến lược quốc gia về phòng, chống kháng thuốc giai đoạn 2023–2030, tầm nhìn 2045”, nhấn mạnh việc quản lý chặt chẽ sử dụng thuốc thú y, giám sát dư lượng và khuyến khích các giải pháp thay thế. Theo lộ trình, từ ngày 01/01/2026, kháng sinh sẽ không còn được phép sử dụng để phòng bệnh trong chăn nuôi 4. Việc dùng kháng sinh chỉ được thực hiện khi vật nuôi đã được chẩn đoán mắc bệnh và phải có kê đơn của bác sỹ thú y có thẩm quyền4.

Hướng đi mới cho chăn nuôi bền vững

TS. Vũ Thị Thu Trà cho rằng, để phòng ngừa, kiểm soát tình trạng đề kháng kháng sinh trong chăn nuôi cần thực hiện tốt an toàn sinh học, sử dụng kháng sinh đúng và có trách nhiệm, sử dụng các chế phẩm thay thế kháng sinh, và phòng bệnh hiệu quả cho vật nuôi bằng vaccine.

“Phòng bệnh bằng vaccine là biện pháp quan trọng và hiệu quả, giúp tạo miễn dịch chủ động, đặc hiệu cho đàn vật nuôi. Đây cũng là quy định bắt buộc theo Thông tư số 07/2016/TT-BNNPTNT. Phòng bệnh bằng vaccine có ưu điểm là bảo vệ lâu dài, có tính đặc hiệu cao, giảm nguy cơ kháng thuốc, an toàn cho người tiêu dùng, không gây tồn dư và được khuyến khích trong chương trình kiểm soát dịch bệnh toàn cầu” - TS. Vũ Thị Thu Trà nhấn mạnh.

Nói về hiệu quả thực tiễn của vaccine trong chăn nuôi, ông Nguyễn Công Huy, Giám đốc kỹ thuật, Công ty Thuốc Thú y Boehringer Ingelheim Việt Nam cho biết: “Vaccine Enterisol® đường uống bảo vệ sức khỏe đường ruột, giúp heo khỏe mạnh, hấp thu dinh dưỡng tốt hơn, giảm stress và tránh lây truyền mầm bệnh qua kim tiêm khi làm vaccine giúp nâng cao an toàn sinh học – đây chính là nền tảng của sức khỏe và năng suất đàn heo”.

Theo ông Huy, Enterisol® là giải pháp vaccine sống dạng uống hiệu quả, không gây stress khi làm vaccine, đem lại miễn dịch hai tầng bảo vệ vững chắc thông qua miễn dịch niêm mạc và miễn dịch trung gian tế bào. Đây là một trong 5 mục tiêu chiến lược của Boehringer Ingelheim trong việc giảm sử dụng kháng sinh bao gồm: củng cố an toàn sinh học, nâng cao miễn dịch đàn, cung cấp thức thức ăn và nước uống chất lượng, sử dụng các sản phẩm thay thế kháng sinh, cải thiện khả năng chẩn đoán sớm.”

Khẳng định cam kết đồng hành lâu dài cùng ngành chăn nuôi Việt Nam, ông Niklas Birkner, Tổng Giám đốc Công ty Thuốc Thú y Boehringer Ingelheim Việt Nam, chia sẻ: “Chúng tôi tin rằng ‘Khi động vật khỏe mạnh, con người cũng khỏe mạnh hơn’. Chính vì thế, Boehringer Ingelheim luôn đặt sức khỏe vật nuôi làm trọng tâm trong mọi hoạt động nghiên cứu, phát triển và ứng dụng giải pháp khoa học. Chúng tôi sẽ không ngừng đổi mới để mang đến những sản phẩm và dịch vụ dựa trên nghiên cứu và bằng chứng thực tiễn, giúp người chăn nuôi chủ động phòng bệnh, tối ưu năng suất và giảm thiểu phụ thuộc vào kháng sinh. Chúng tôi tin rằng, mỗi bước tiến trong chăm sóc sức khỏe vật nuôi không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng, hướng tới một tương lai phát triển hài hòa giữa con người, động vật và môi trường”.

Đã đến lúc ngành chăn nuôi heo Việt cần phải có bước chuyển mình mạnh mẽ, ưu tiên các giải pháp bền vững như chủ động phòng bệnh bằng vaccine và tăng cường an toàn sinh học. Đây là chìa khóa chiến lược không chỉ giúp nâng cao năng suất và phát triển chăn nuôi theo hướng hiện đại, bền vững, mà còn mang lại lợi ích lâu dài cho sức khỏe người nuôi, người tiêu dùng, góp phần bảo đảm an toàn thực phẩm và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

×