Gian hàng tò he"độc nhất vô nhị" trên phố Hàng Mã ngay sát Rằm Trung thu
Video: Nét Trung thu xưa trên phố cổ Hà Nội.
Khi Trung thu cận kề, là lúc nghệ nhân Đặng Văn Hậu (sinh năm 1985 tại làng Xuân La, xã Phượng Dực, Phú Xuyên, Hà Nội) tất bật chuẩn bị cho ra đời các sản phẩm tò he mang đậm bản sắc truyền thống để phục vụ người chơi.
Nghệ nhân Đặng Văn Hậu chia sẻ: "Tò he (còn được gọi là con giống bột) có thể ăn được, từng là đồ chơi truyền thống của nhiều thế hệ trẻ em Việt Nam, nhưng đang có nguy cơ bị thất truyền".
Anh Hậu còn cho biết, việc gìn giữ và phát triển nghề nặn những con giống bột này đang gặp nhiều khó khăn và thách thức với sự “lên ngôi” của đồ chơi công nghệ trong thời gian gần đây.
Từ nguyên liệu dân dã là bột gạo nếp, kết hợp các màu sắc lấy từ chính các sản vật của thiên nhiên: Màu đỏ của gấc, màu vàng của nghệ, màu xanh của lá cây, màu đen của nhọ nồi... những tác phẩm rất đẹp mắt đã dần hình thành qua bàn tay nghệ nhân.
Nguồn gốc của tò he xuất phát từ huyện Phú Xuyên (Hà Nội). Nguyên liệu xưa để làm là bằng bột gạo tẻ, về sau đã thay đổi sang gạo nếp, ưu điểm là không phải hấp, có thể mang đi các hội làng, làm trực tiếp theo đặt hàng theo yêu cầu.
Nhưng con tò he đầy màu sắc đã gắn liền với ký ức tuổi thơ của nhiều người.
Các sản phẩm tò he được bán tại đây với giá từ 15.000 đồng đến 500.000 đồng, có bộ lên tới vài triệu đồng.
Theo nghệ nhân Đặng Văn Hậu, bộ tò he tạo hình chị Hằng, nghê, đầu lân... phục vụ cho Tết Trung thu năm nay được đặt hàng nhiều, không sản xuất kịp.
Phố cổ có nhiều người nặn tò he, nhưng để đạt đến độ tinh xảo và điêu luyện thì chỉ có tại gian hàng của nghệ nhân Đặng Văn Hậu.
Bộ Ngũ hổ được nghệ nhân Hậu nặn trong năm Nhâm Dần cũng được sử dụng kết hợp kỹ thuật của 3 phong cách dựa trên hình tượng ngũ hổ của tranh dân gian Việt Nam.
Nghệ nhân Đăng Văn Hậu chia sẻ: “Khi đưa con giống bột ra phố Hàng Mã, tôi bất ngờ khi sản phẩm được mọi người đón nhận nhiệt tình. Nhiều người lớn tuổi xúc động, du khách nước ngoài trầm trồ với hình ảnh con giống bột ngộ nghĩnh trên sạp hàng".
Sau nhiều năm nghiên cứu tìm cách nhằm làm tăng “tuổi thọ” của sản phẩm, những con tò he hiện đã được chống mốc và nếu bảo quản tốt, có thể trưng bày lên đến 2 năm.
"Hiện nay, tôi cũng nhận đào tạo học viên hàng năm miễn phí. Tuy nhiên, các bạn ở lại với nghề rất ít bởi nặn một con que chỉ mất 3 đến 5 phút dễ hơn là bỏ cả ngày chỉ để nặn được một con giống bột. Để phù hợp với điều kiện kinh tế và thị hiếu, tôi cũng có cải tiến về nguyên liệu để con giống bột đẹp hơn, tinh xảo hơn và bảo quản được lâu hơn", nghệ nhân Đặng Văn Hậu nói thêm.
