Hiệp hội Điều Việt Nam: Khó hy vọng giá điều tăng cuối năm

Giao dịch chậm, giá thấp

Khoảng thời gian đầu tháng 12.2018, mua bán nguyên liệu điều thô tại thị trường trong nước khá trầm lắng. Nguyên nhân do giá điều nhân sụt giảm, mức giá điều thô hiện kém hấp dẫn và đối mặt với sự thờ ơ từ phía các nhà máy chế biến. 

Nông dân Bình Phước thu hoạch điều tươi. Ảnh: I.T

Thông tin từ Vinacas, trong khoảng 1 tháng qua, hầu hết các nhà xuất và nhập khẩu đã ký đủ hợp đồng cho những tháng đầu năm 2019. Các hoạt động giao dịch đang chuẩn bị cho sự yên tĩnh của mùa lễ tết truyền thống ở khắp nơi.

Theo đó, hạt điều nhân loại W320 đang được giao dịch ở mức 3,7 - 3,75USD/lb. Mức giá này được bán bởi các nhà đóng gói trung bình. Còn các nhà đóng gói hàng đầu thì không có mặt tại thị trường vì họ đã bán một số lượng nhất định  các lô hàng đến tháng 1.2019.

Tại thị trường Âu - Mỹ, mã hàng tiêu chuẩn W320 đang được giao dịch ở mức 3,5 - 3,6USD/lb cho thời gian giao hàng từ tháng 3 đến tháng 6.2019. Một số ít giao dịch cho thời gian giao hàng nhanh có giá cao hơn, ở mức 3,65 - 3,7USD/lb.

Thị trường trầm lắng và chậm chạp, không có nhiều giao dịch thành công cho thấy lượng điều dự trữ cho mùa tiêu thụ đông xuân đã có đủ. Nhu cầu mua thêm cho giao hàng nhanh không nhiều; không có giao dịch thành công cho mua xa.

Diễn biến trên cũng cho thấy có tâm lý dè dặt của người mua khi đang chờ đợi và kỳ vọng vào chính vụ thu hoạch rộ. Lúc đó giá nhân sẽ còn tụt xuống thấp hơn.

Theo ông Vũ Thái Sơn - Giám đốc Công ty Chế biến điều xuất khẩu Long Sơn, hạt điều của Việt Nam sẽ không còn lợi thế cạnh tranh như trước. Việc này cũng ảnh hưởng lớn đến sức mua và tiêu thụ nhân điều Việt Nam tại Trung Quốc. Giá bán điều nhân và điều rang muối cho Trung Quốc cũng có sự khác biệt tùy theo sự đánh giá về nhà cung cấp của khách mua ở Trung Quốc.

Vinacas cho biết, giá điều loại W320 giao ngay cho Trung Quốc hiện ở mức 8,8-9,3USD/kg (FOB) tùy nhà cung cấp. Giá điều rang muối còn vỏ lụa trong tầm 8,8-9USD/kg. Các giao dịch chủ yếu diễn ra ở các nhà máy có nhu cầu vì thiếu nguyên liệu hoặc do đã ký được hợp đồng xuất khẩu nhân điều lúc giá nhân lên cao vào tháng 11.2018.

Trước mắt, các hợp đồng cho tháng 12.2018 và tháng 1.2019 đã được thực hiện ở khâu sản xuất, do đó nhu cầu dự kiến sẽ yếu trong thời gian tới. Các nhà nhập khẩu sẽ giao dịch chậm lại, không tham gia vào hoạt động kinh doanh mới trừ khi nhu cầu đột xuất.

Lo dịch bệnh bùng phát, năng suất giảm

Trong nước, diện tích điều từ năm 2007 - 2015 giảm liên tục từ 440.000ha xuống còn 290.000ha. Dự kiến năm 2018, diện tích cho thu hoạch 283.800ha; sản lượng đạt 354.800 tấn.

Tuy nhiên, theo ông Trần Văn Khởi – quyền Giám đốc Trung tâm Khuyến nông quốc gia, nguyên liệu đầu vào cho chế biến điều luôn thiếu hụt do diện tích trồng lâu năm cây già cỗi chiếm 60%. Diện tích điều già, bị sâu bệnh, sinh trưởng kém chiếm khoảng 80.000ha ở khu vực Đông Nam Bộ. Thời tiết không thuận lợi, dịch bệnh bùng phát liên tục cũng khiến năng suất và chất lượng hạt điều ảnh hưởng.

Ở châu Phi, nguồn cung lớn như Tanzania vẫn chưa đem đến thông tin chắn chắn cho thị trường điều thô. Lãnh đạo Vinacas cho biết, nhà nước Tanzania đã điều chỉnh tăng dự báo về sản phẩm, từ 220.000 tấn lên 275.000 tấn. Tuy nhiên, Tanzania chưa thể hiện rõ động thái trong việc xuất khẩu hạt điều thô, dù đây là mặt hàng nông sản chính được xuất khẩu từ nước này.

Đánh giá tình hình chung, ông Phạm Văn Công - Chủ tịch Vinacas cho rằng thị trường trong nước đang bước vào giai đoạn ổn định kéo dài đến cuối năm. Năm 2018 sắp kết thúc và Tết Nguyên đán đang cận kề, thực tế ghi nhận đã có nhiều lò chẻ vỏ điều nghỉ sản xuất. Nhu cầu nguyên liệu không còn cao nên giá điều thô trong nước khó tăng đột biến từ giờ đến sau Tết âm lịch.

Vụ thu hoạch 2019 tại Việt Nam, Campuchia lại trùng thời điểm rộ vụ thu hoạch tại Tây Phi. Bất luận Tanzania có xả hàng hay không đều không thể tạo ra xu thế đi lên của điều thô trong thời gian này. Ngược lại, nếu Tanzania xả hàng, không loại trừ khả năng giá điều thô của Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng khi xu hướng giá giảm xuống vào chính vụ.

Theo ông Phạm Văn Công, thị trường năm nay đã cho thấy các nhà rang chiên và tiêu thụ Âu - Mỹ đã áp dụng chiến thuật không mua xa như các năm trước. Điều này đặt ra tình thế khó khăn cho nhà chế biến xuất khẩu Việt Nam; đòi hỏi nhà sản xuất phải thật năng động, tích cực tìm thị trường tiêu thụ điều nhân. Đồng thời cần có một giải pháp đồng bộ, từ nâng cao năng lực cạnh tranh, đáp ứng chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm, giao hàng đúng hạn, hoàn thiện chứng từ xuất khẩu nhanh…

Đại diện Vinacas cho biết, dự báo giá điều nhân sẽ còn tiếp tục trầm lắng cho đến tháng 3 – 4.2019 khi các nhà rang chiên bắt đầu hợp đồng mua hàng cho năm 2019.