Houthi, Hezbollah và các đồng minh của Iran có thể tác động thế nào đến cuộc chiến với Israel?

Trong năm qua, lực lượng Houthi ở Yemen đã thường xuyên tấn công các tàu có liên hệ với Israel ở Biển Đỏ, Vịnh Aden và Eo biển Bab al-Mandeb để thể hiện sự đoàn kết với người Palestine và phản đối cuộc chiến của Israel ở Gaza.

Kể từ khi Israel ám sát thủ lĩnh Hezbollah Hassan Nasrallah trong cuộc không kích lớn vào vùng ngoại ô dân cư của Beirut vào tuần trước, rất nhiều mối đe dọa đã được đưa ra trên khắp khu vực.

Sau vụ ám sát, người phát ngôn của Houthi là Yahya Saree đã cảnh báo trong một bài phát biểu trên truyền hình rằng Houthi sẽ tiếp tục các cuộc tấn công cho đến khi Israel ngừng tấn công Lebanon và Dải Gaza.

Ông cho biết nhóm này đã nhắm mục tiêu vào các địa điểm quân sự của Israel ở Tel Aviv và thành phố cảng Eilat bên Biển Đỏ bằng máy bay không người lái. Và kể từ đó, các nhóm vũ trang Shia ở Iraq và Houthis ở Yemen cũng hành động tương tự. 

Nhưng lực lượng Israel đã nhiều lần tuyên bố rằng hệ thống phòng thủ của họ - với sự hỗ trợ của Mỹ, Jordan và các quốc gia khác - chủ yếu đã chặn được các cuộc tấn công do Iran và các đồng minh của nước này phát động. Họ khẳng định rằng các cuộc tấn công, bao gồm cả tên lửa Iran nhắm vào Israel hôm 1/10, cho đến nay chỉ gây ra thiệt hại tối thiểu.

Sina Toossi, thành viên cấp cao tại Trung tâm nghiên cứu chính sách quốc tế có trụ sở tại Washington, DC, cho biết ông tin rằng Israel đã hạ thấp thiệt hại do các cuộc tấn công của Iran gây ra, nhưng đây vẫn là "một dấu hiệu tích cực" vì nó làm giảm bớt áp lực chính trị đối với Israel và Mỹ trong việc trả đũa và tạo ra một kịch bản mà họ không cần phải tấn công quy mô lớn.

"Nó củng cố nhu cầu ngừng bắn. Nếu chính quyền Biden có thể dừng lại tất cả những điều này từ nhiều tháng trước, chúng ta sẽ không ở đây nhưng chúng ta đang đi theo hướng này, điều đó thật đáng sợ.

"Tôi nghĩ không bên nào muốn cuộc chiến này, nhưng nếu điều đó xảy ra, Iran và các đồng minh đang đe dọa".

Dầu mỏ – một 'điểm đòn bẩy quan trọng'

Toossi cho biết "điểm đòn bẩy quan trọng" đối với Iran và các đồng minh là các cơ sở dầu mỏ trong khu vực.

Toossi nói với Al Jazeera: "Các nhóm vũ trang Iraq đã đe dọa rằng nếu Israel tiến hành một cuộc tấn công lớn ngay lúc này – Israel cũng đã đe dọa sẽ tấn công Iraq – thì họ cũng sẽ đáp trả, bao gồm cả các cơ sở dầu mỏ trong khu vực".

"Nếu hoạt động xuất khẩu năng lượng của Vịnh Ba Tư bị gián đoạn đáng kể, điều này sẽ ảnh hưởng đến thị trường dầu mỏ toàn cầu, nền kinh tế toàn cầu và châu Âu".

Các cơ sở dầu mỏ từ lâu đã là mục tiêu của mọi bên và các cuộc tấn công vào chúng có thể gây ra sự gián đoạn lớn. Vào tháng 9/2019, Houthi đã tuyên bố cá cuộc tấn công bằng drone vào hai cơ sở dầu mỏ lớn thuộc sở hữu của Saudi Aramco, người khổng lồ dầu mỏ nhà nước của Saudi Arabia, một cuộc tấn công mà Mỹ đổ lỗi cho Iran.

Chỉ trong một cuộc tấn công, sản lượng dầu thô mỗi ngày được báo cáo đã bị ảnh hưởng, tương đương khoảng một nửa sản lượng của Saudi Arabia hoặc 5% nguồn cung dầu toàn cầu.

Toossi cho biết: "Chúng tôi đã chứng kiến quân Houthi trước khi họ ngừng bắn với Saudi Arabia – họ đã tấn công khá sâu vào Saudi Arabia".

Các nhóm vũ trang Iraq đã cảnh báo hôm 1/10 rằng các căn cứ của Mỹ tại Iraq và khu vực sẽ là mục tiêu nếu Mỹ tham gia vào bất kỳ hành động trả đũa nào chống lại Iran hoặc nếu Israel sử dụng không phận Iraq chống lại Tehran.

Tương tự như vậy, khi nói đến các căn cứ của Mỹ trong khu vực, bao gồm ở Saudi Arabia, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất UAE, Qatar, Bahrain và việc sử dụng không phận Iran, Iran đã cảnh báo rằng những quốc gia đó sẽ bị coi là đồng lõa trong một cuộc tấn công chống lại Iran và cơ sở hạ tầng quan trọng của họ cũng sẽ là mục tiêu, Toossi cho biết.

Các nhóm vũ trang có thể tấn công vào Israel không?

Andreas Krieg, nhà phân tích rủi ro địa chính trị và phó giáo sư tại Trường Nghiên cứu An ninh thuộc Đại học King's College London, cho biết các nhóm vũ trang Iraq không có khả năng tấn công Israel từ xa và không có kho vũ khí như các nhóm khác như Hezbollah và Houthi.

Được thiết kế chủ yếu để phá vỡ lực lượng liên quân Mỹ trong chiến tranh Iraq, "họ chủ yếu ở trong không gian chiến tranh du kích, bất đối xứng và không thể tạo ra sự khác biệt lớn đối với Israel", Krieg nói với Al Jazeera.

Mặt khác, Hezbollah có một mạng lưới toàn cầu hoạt động với các căn cứ phụ trên khắp thế giới, bao gồm cả ở Saudi Arabia và Tây Phi, khiến họ "nguy hiểm hơn nhiều đối với Israel vì họ có thể tấn công các mục tiêu của Israel ở nước ngoài", Krieg cho biết.

Krieg nói thêm rằng các tên lửa hoặc máy bay không người lái được bắn từ Iraq có thể do người Iran ở Iraq vận hành, chứ không phải lực lượng dân quân Iraq.

"Dễ hơn là tấn công Israel từ Iraq, thay vì tấn công Israel từ Yemen hoặc từ Lebanon. Bạn có thể sử dụng Iraq làm nơi tập kết, nhưng cần phải xây dựng cơ sở hạ tầng", ông nói.

Tháng trước, Houthi đã tiến hành cuộc tấn công tên lửa sâu nhất, vươn tới Tel Aviv và miền trung Israel, khi họ nhắm vào một vị trí quân sự ở Jaffa.

Người Houthi cho biết hệ thống phòng thủ của Israel không thể đánh chặn tên lửa siêu thanh của họ, tên lửa này đã bay tới miền trung Israel trong 11 phút từ khoảng cách 2.000km và gây ra hỏa hoạn tại một khu vực trống cách sân bay Ben Gurion khoảng 11km.

Nasreddin Amer, phó chủ tịch cơ quan truyền thông Houthi, phát biểu trên X rằng "20 tên lửa đã không đánh chặn được" tên lửa này.

Israel tuyên bố tên lửa bị hư hại nhưng không bị phá hủy bởi tên lửa đánh chặn của Israel.

Theo một quan chức Israel, có chín người bị thương nhẹ.

Sự gián đoạn ở Biển Đỏ

Krieg cho biết ông tin rằng việc Houthis đóng eo biển Bab al-Mandeb vẫn là "tác động trực tiếp nhất" mà họ gây ra cho đến nay, vì tên lửa của họ nhắm vào Israel đã bị đánh chặn.

Betul Dogan, phó giáo sư về quan hệ quốc tế tại Đại học Ankara, nói với Al Jazeera rằng hoạt động buôn bán hàng hải của Houthis không tạo ra tác động lớn trong việc ngăn chặn cuộc chiến của Israel ở Gaza, nhưng nó đã tạo ra "một sự bất an nhất định".

"Họ khiến Israel cảm thấy bất an - Tôi nghĩ đây là mục tiêu cuối cùng và thành công của họ vào lúc này" - bà nói.

"Chúng tôi biết Iran có thể phóng tên lửa nhưng khi họ sử dụng Houthi, thì giống như họ có thêm một lớp bảo vệ cho năng lực của mình vậy".