Khó khăn trong triển khai dịch vụ công: "Nút thắt" chính liên quan tới lĩnh vực đất đai (Bài 2)

LTS: Mô hình chính quyền 2 cấp đi vào vận hành chính thức đem lại nhiều ưu điểm từ 1/7 như bộ máy được tinh gọn, hiệu lực, hiệu trong quản lý, phục vụ người dân và doanh nghiệp tốt hơn. Điều này là một thực tế không thể phủ nhận ở hầu hết các địa phương trên toàn quốc.

Tuy vậy, ở đâu đó, sau hơn ba tháng triển khai, bên cạnh những mặt đạt được, tại nhiều xã, phường mô hình này đang bộc lộ những bất cập, đặc biệt trong lĩnh vực dịch vụ công và chuyển đổi số.

Loạt bài "Khó khăn trong triển khai dịch vụ công và lời giải cho những 'điểm nghẽn'" sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ thêm thực tế những khó khăn vướng mắc gặp phải trong công tác triển khai dịch vụ công một số địa phương cũng như cùng các chuyên gia đi lời giải cho những "điểm nghẽn" ngày.

Những nút thắt cần sớm tháo gỡ

Tại tỉnh Quảng Ngãi, sau hơn 3 tháng thực hiện chính quyền 2 cấp, hoạt động của bộ máy chính quyền mới ở Quảng Ngãi đã dần ổn định, trong đó đáng chú ý là việc giải quyết thủ tục hành chính của Trung tâm hành chính công tại các xã.

Trò chuyện với PV Dân Việt, Chủ tịch UBND xã Kon Braih Lê Quang Chính cho biết, Kon Braih được thành lập trên cơ sở 3 xã Đăk Ruồng, Đăk Tờ Re và Tân Lập (tỉnh Kon Tum cũ).

So với nhiều xã khác ở khu vực phía Tây của tỉnh Quảng Ngãi mới, cơ sở vật chất và hạ tầng… khi hợp nhất thành xã mới có nhiều thuận lợi hơn.

Vì vậy sau khi chính thức đi vào thực hiện chính quyền 2 cấp, cùng với các nhiệm vụ khác, việc giải quyết thủ tục hành chính cho người dân của Trung tâm hành chính công Kon Braih bắt nhịp khá nhanh và vận hành tương đối ổn.

Đến thời điểm này trừ 1 số thủ tục hành chính liên quan về đất đai còn vướng do nguyên nhân chung, việc giải quyết các thủ tục hành chính còn lại ở Trung tâm hành chính công đều thực hiện tốt.

Theo báo cáo của Văn phòng UBND tỉnh đến nay, tổng số hồ sơ tiếp nhận mới của các sở, ban, ngành và 16 Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai là 59.862 hồ sơ, đã giải quyết 49.102 hồ sơ.

Trong số này hồ sơ giải quyết trước và đúng hạn 48.488 hồ sơ, chiếm tỷ lệ 98,7%; đang giải quyết (tính cả hồ sơ kỳ trước) 17.848 hồ sơ; hồ sơ trực tuyến của sở ngành chiếm tỷ lệ cao 96,03%. Đối với cấp xã, tổng số hồ sơ tiếp nhận mới của 96 UBND xã, phường, đặc khu là 157.749 hồ sơ và đã giải quyết 148.452 hồ sơ.

Trong số này hồ sơ giải quyết trước hạn và đúng hạn 146.800 hồ sơ, chiếm tỷ lệ 98,89%; đang giải quyết 7.892 hồ sơ và hồ sơ phát sinh trực tuyến 113.057 hồ sơ, chiếm tỷ lệ 71,67%.

Anh Nguyễn Hải, người dân ở phường Cẩm Thành chia sẻ, khi đến thực hiện các thủ tục hồ sơ đều được cán bộ hỗ trợ hướng dẫn tận tình và khá kỹ; nhiều thủ tục giấy tờ được giải quyết nhanh hơn so với trước.

Bên cạnh những kết quả nêu trên, qua tìm hiểu của PV Dân Việt và thông tin được cung cấp từ chính quyền 1 số xã, phường, việc giải quyết thủ tục hành tại các Trung tâm hành chính chính công cấp xã, hiện còn không ít tồn tại hạn chế.

Theo Chủ tịch UBND xã Kon Braih Lê Quang Chính, vấn đề khó khăn lớn nhất trong thực hiện nhiệm vụ giải quyết thủ tục hành chính của địa phương hiện nay đó là trang thiết bị, như máy tính quá cũ.

Hầu hết thiết bị máy tính đang sử dụng hiện nay là được chuyển qua từ huyện và xã cũ, vì vậy trong quá trình nhập dữ liệu khá chậm, trong khi số lượng hồ sơ nhiều thời điểm khá nhiều.

Chánh Văn phòng UBND tỉnh Quảng Ngãi Nguyễn Quốc Việt cho biết, qua theo dõi và báo cáo từ các địa phương, “nút thắt” đáng chú ý nhất trong quá trình giải quyết thủ tục hồ sơ cho người dân tại Trung tâm hành chính công ở các xã, phường chủ yếu liên quan đến lĩnh vực đất đai; nhân sự được giao phụ trách giải quyết…

Cụ thể nhiều UBND cấp xã tiếp nhận khối lượng hồ sơ TTHC đất đai rất lớn, bao gồm cả hồ sơ chuyển tiếp từ UBND cấp huyện và hồ sơ đăng ký phát sinh mới (phổ biến là thủ tục cấp mới, chuyển mục đích).

Tuy nhiên số công chức phụ trách giải quyết hồ sơ còn hạn chế về trình độ chuyên môn, dẫn đến việc phân công và xử lý hồ sơ (đất đai) nhiều nơi bị chậm trễ, làm ảnh hưởng đến chất lượng phục vụ và quyền lợi của người dân, tổ chức.

Hiện trạng số hóa hồ sơ và dữ liệu điện tử còn nhiều hạn chế

Một số UBND cấp xã (Trà Giang, Long Phụng...) đang lúng túng trong việc xác định thẩm quyền ban hành quyết định cho phép miễn, giảm tiền sử dụng đất đối với người có công với cách mạng, để có cơ sở chuyển thông tin đến cơ quan thuế tính số tiền sử dụng đất phải nộp cho người dân theo quy định (trường hợp hộ gia đình, cá nhân có công với cách mạng).

Theo quyết định đã ban hành trước đó (số 15/2023/QĐ-UBND), UBND tỉnh đã phân cấp cho UBND các huyện, thị xã, thành phố ban hành quyết định cho phép miễn, giảm tiền sử dụng đất đối với người có công với cách mạng.

Thế nhưng từ khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp đến nay, các cơ quan chuyên môn và thuế chưa tham mưu UBND tỉnh sửa đổi, để phân cấp cho UBND cấp xã (mới) thực hiện ký ban hành quyết định cho phép miễn, giảm tiền sử dụng đất đối với người có công với cách mạng, làm ảnh hưởng đến việc giải quyết TTHC chuyển mục đích cho người có công với cách mạng.

Một số TTHC trong lĩnh vực chứng thực bản sao theo quy định của Bộ Tư pháp chỉ nộp hồ sơ trực tiếp, không nộp trực tuyến và trên thực tế, số lượng hồ sơ chứng thực phát sinh chiếm tỷ lệ rất lớn, đặc biệt là chứng thực bản sao từ bản chính (bản giấy) và chứng thực chữ ký tại các xã, phường đồng bằng, có mật độ dân số lớn, phần lớn người dân có nhu cầu nhận kết quả bản giấy, không có nhu cầu chứng thực bản sao điện tử.

Trong khi đó, theo quy định Bộ chỉ số kèm Quyết định số 766/QĐ-TTg, ngày 23 tháng 6 năm 2022 của Thủ tướng Chính phủ, tỷ lệ hồ sơ trực tuyến được tính trên tổng số hồ sơ tiếp nhận trong kỳ.

Việc này dẫn đến tỷ lệ hồ sơ trực tuyến ở nhiều UBND cấp xã chỉ ở mức trung bình, chưa phản ánh đúng thực chất kết quả triển khai dịch vụ công trực tuyến ở địa phương, đồng thời tạo áp lực lớn cho nhiều địa phương trong việc phấn đấu nâng cao điểm số, thứ hạng trên Cổng dịch vụ công quốc gia.

Một vấn đề khác, theo Chánh Văn phòng UBND tỉnh Nguyễn Quốc Việt, là hiện trạng số hóa hồ sơ và dữ liệu điện tử trên địa bàn tỉnh hiện còn nhiều hạn chế; chưa có hướng dẫn cụ thể về các TTHC thuộc trường hợp bắt buộc phải số hóa thành phần hồ sơ, dẫn đến nhiều nơi còn lúng túng khi thực hiện.

Việc tái sử dụng dữ liệu số hóa cũng gặp nhiều khó khăn, hồ sơ đã số hóa lưu kho điện tử nhưng chưa được khai thác để tái sử dụng, làm giảm chất lượng cung cấp dịch vụ công cho người dân và tổ chức.

Bên cạnh đó, việc triển khai tiếp nhận, giải quyết TTHC không phụ thuộc vào địa giới hành chính là nội dung mới (theo Nghị định số 118/2025/NĐ-CP ngày 09/6/2025 của Chính phủ) và trong thời gian đến, sẽ là nhiệm vụ lớn đối với Trung tâm Phục vụ hành chính công cấp xã.

Theo đó khối lượng công việc và phạm vi tiếp nhận, giải quyết hồ sơ của cấp xã sẽ mở rộng hơn so với hiện nay (cấp xã tiếp nhận hồ sơ TTHC cho cấp tỉnh), trong khi việc vận hành mô hình Trung tâm Phục vụ hành chính công cấp xã tại nhiều nơi, vẫn đang khó khăn về trụ sở, trang thiết bị; số lượng nhân sự chưa được bố trí đồng bộ…nên việc triển khai trong thời gian tới sẽ tiếp tục gặp những khó khăn.

(Còn nữa)

×