Kiểm toán vào cuộc, giá doanh nghiệp sau cổ phần tăng gần gấp 3 lần

Theo người đứng đầu Bộ Tài chính, kinh nghiệm khi còn đứng đầu ngành Kiểm toán, ông Phớc cho biết sau khi kiểm toán 45 doanh nghiệp hậu cổ phần, kiểm toán xác định bình quân giá trị doanh nghiệp tăng 2,8 lần so với xác định giá trước cổ phần của doanh nghiệp.

Ông Phớc cho rằng, xác định giá doanh nghiệp trước khi cổ phần hoá thường không chính xác, có nhiều quan điểm khác nhau và bản chất thường thấp hơn giá trị thực.

"Khi xác định lại giá trị doanh nghiệp lại cao hơn, điều này được xem là gây thất thoát, lãng phí, nhiều vụ bị xử lý hình sự", Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nói.

"Chúng ta chưa xác định chính xác giá trị quyền sử dụng đất, có nhiều quan điểm. Nếu tiền thuê đất 1 năm thì tính giá trị doanh nghiệp, còn nhiều năm lại không xác định vào giá trị doanh nghiệp, nên gây khó khăn cho công tác xác định giá trước khi cổ phần hoá", Bộ trưởng Bộ Tài chính nêu.

"Việc xác định giá trị quyền sử dụng đất của doanh nghiệp cổ phần, tại Nghị định 44/2014, đưa ra 5 phương pháp xác định giá đất, cả 5 phương pháp này đều cho ra 5 kết quả khác nhau", Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nêu.

Chính vì khó khăn về xác định giá trị doanh nghiệp, xác định giá đất, Bộ trưởng Bộ Tài chính khẳng định kết quả thu từ cổ phần hoá, thoái vốn năm 2021 rất thấp, chỉ chiếm 7,8% kế hoạch đề ra.

"Kế hoạch thu từ cổ phần, thoái vốn doanh nghiệp Nhà nước năm 2021 được Quốc hội là hơn 40.000 tỷ đồng, nhưng hết năm 2021 chỉ đạt 3.000 tỷ đồng", Bộ trưởng Tài chính thông tin.

Người đứng đầu Bộ Tài chính nêu hiện trạng cổ phần hoá, thoái vốn đang bị tắc nghẽn hiện nay do một số khó khăn lớn từ xác định giá trị doanh nghiệp, vai trò của người đứng đầu và đặc biệt là vấn đề xác định giá trị quyền sử dụng đất gắn liền với tài sản doanh nghiệp trước khi cổ phần hoá.

Bộ trưởng Phớc cho rằng, hiện có nhiều vấn đề đặt ra trong cổ phần hoá, như doanh nghiệp Nhà nước đang làm ăn có lãi có nên tiếp tục đặt vấn đề tái cơ cấu, cổ phần hoá hay không? Thậm chí, khi cổ phần hoá Nhà nước, có nên giữ lại vốn nhà nước dưới 55% hay chúng ta bán cả?

"Vấn đề ở đây là nếu chúng ta giữ lại 55% vốn Nhà nước tại doanh nghiệp sau khi cổ phần, sau này muốn bán cũng không bán được hoặc nếu bán được giá cũng rẻ", ông Phớc nêu. 

Vấn đề thứ 3 là có nên tính giá trị quyền sử dụng đất vào giá trị doanh nghiệp trước cổ phần, thoái vốn hay không ? hay là thực hiện thuê đất hằng năm và giữ đúng mục đích sử dụng đất đã được các tỉnh phê chuẩn trước khi cổ phần hoá.  

Bộ trưởng Bộ Tài chính cho rằng, hiện đang có quan điểm đề nghị bỏ việc xác định giá đất để thúc đẩy quá trình cổ phần hoá, thoái vốn đi nhanh hơn, thực chất hơn.

Việc xác định giá trị quyền sử dụng đất, ông Phớc cho rằng: "Ngay cả Nghị định 44/2014 quy định về giá đất, chúng ta đưa ra 5 phương pháp xác định giá đất, thì đều cho ra 5 kết quả khác nhau. Thậm chí phương pháp xác định giá trị thặng dư giá đất của doanh nghiệp cũng cho ra giá trị khác nhau, bởi vì đầu vào khác nhau dù ở cùng một thời điểm".

Ông Phớc cho hay, thời gian tới Bộ Tài chính sẽ phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường để sửa lại Nghị định này.