Bình luận
0
Cụ Nguyễn Hữu Hào quê gốc huyện Gò Công, nay thuộc tỉnh Đồng Tháp, sinh ra trong một gia đình khá giả. Từ nhỏ cụ đã được cha mẹ nuôi cho ăn học tử tế ở các trường Tây và có bằng tú tài. Cụ được xem là người nhạy bén với thời cuộc, có kiến thức sâu rộng trong lĩnh vực kinh doanh và chí làm giàu. Cuộc đời cụ thực sự đổi thay sau khi lấy vợ. Đến tuổi lập gia đình, Nguyễn Hữu Hào cưới cô Lê Thị Bính về làm vợ.
Gia đình cô Bính thuộc diện giàu nhất đất Nam kỳ, là con gái rượu của đại điền chủ huyện sĩ Lê Phát Đạt. Theo các tài liệu còn lưu lại, chỉ tính riêng quận Long Mỹ, tỉnh Rạch Giá (nay thuộc Cần Thơ) vào năm 1928, gia đình ông Nguyễn Hữu Hào đã có hơn 1.000 mẫu ruộng. Sau khi lập gia đình, được sự hậu thuẫn từ phía nhà vợ, cụ Nguyễn Hữu Hào không ngừng mở rộng đất đai, đồn điền trồng lúa, cao su… ở các tỉnh Tây Nam bộ, Đông Nam bộ và vùng Tây Nguyên, trong đó có Đà Lạt.
Vợ chồng cụ Hào sinh được hai người con gái, là Agnès Nguyễn Hữu Hào và cô em là Mariette Jeannette Nguyễn Hữu Thị Lan. Trưởng nữ Agnès Nguyễn Hữu Hào sau đó được gả cho Nam tước Pierre Didelol, bấy giờ giữ chức Khâm mạng Hoàng triều cương thổ (thuộc các tỉnh Tây Nguyên ngày nay). Thứ nữ Mariette Jeannette Nguyễn Hữu Thị Lan là người nhan sắc tài năng hơn người, có bằng tú tài toàn phần năm 18 tuổi, thuộc diện nữ giới học cao bậc nhất đất Nam kỳ bấy giờ. Trước tài sắc toàn diện của Nguyễn Hữu Thị Lan, một số viên chức người Pháp thân cận với Hoàng đế Bảo Đại đã lựa chọn cô để giới thiệu với Vua Bảo Đại.
Ngay lần gặp gỡ đầu tiên, vị Hoàng đế trẻ tuổi đã "say nắng" trước nhan sắc và trí thông minh của người đẹp Nguyễn Hữu Thị Lan. Thậm chí, trước khi nhận lời cưới Hoàng đế, Nguyễn Hữu Thị Lan còn ra 4 "điều kiện" với Bảo Đại, trong đó có việc phải phong Hoàng hậu cho cô ngay sau lễ cưới. Đây là điều mà chưa có tiền lệ. Thông thường, việc phong Hoàng hậu chỉ được thực hiện sau khi người đó đã qua đời.
Bên cạnh đó, Nguyễn Hữu Thị Lan đề nghị được giữ nguyên đạo Thiên chúa, Bảo Đại vẫn theo đạo Phật và được Tòa thánh La Mã cho phép đặc biệt hai người lấy nhau, giữ hai tôn giáo khác nhau, không ai được bắt buộc ai về tôn giáo. Đây cũng là điều chưa từng có tiền lệ. Ngày 6/2/1934, tại điện Kiến Trung trong Hoàng thành Huế đã diễn ra lễ cưới của Nguyễn Hữu Thị Lan và vua Bảo Đại. Sau khi phong Nguyễn Hữu Thị Lan là Nam phương Hoàng hậu, 3 năm sau, ngày 30/7/1937, Bảo Đại phong tước cho cụ Nguyễn Hữu Hào là Long Mỹ Quận công. Nửa tháng sau cụ Nguyễn Hữu Hào qua đời ở Đà Lạt. Cụ bà Lê Thị Bính cũng được nhà vua phong tước Nhị phẩm phu nhân.
Sinh thời, cụ Nguyễn Hữu Hào rất yêu mến vùng đất Đà Lạt, gia đình cụ cũng đã cho người làm khai khẩn hàng trăm hecta đất, lập nên những trang trại cà phê, chè rộng lớn tại vùng Xuân Trường, Trạm Hành và trung tâm Đà Lạt ngày nay. Nhiều dinh thự có vị trí đẹp tại Đà Lạt cũng đã được Bảo Đại mua lại từ các quan chức Pháp, trong đó nổi tiếng nhất là dinh I, II và III (nay trở thành điểm tham quan).
Cụ Nguyễn Hữu Hào thể hiện sự giàu có bằng việc mua lại hoặc cho xây dựng những căn biệt thự tráng lệ tại Đà Lạt. Tiêu biểu nhất phải kể đến căn biệt thự sang trọng, uy nghi trên đỉnh một quả đồi thông hướng về phía hồ Xuân Hương, nay thuộc đường Hùng Vương, Đà Lạt. Sau đó, căn biệt thự này được vợ chồng cụ Nguyễn Hữu Hào tặng con gái Nguyễn Hữu Thị Lan với tên gọi là Cung Nam phương Hoàng hậu. Bây giờ, biệt thự trên thuộc sở hữu của Bảo tàng Lâm Đồng và vẫn còn nhiều đồn đại về một đường hầm thoát hiểm từ căn biệt thự dẫn ra rừng thông phía sau đồi.
Lại nói về Quận công Nguyễn Hữu Hào, những tháng năm cuối đời, vợ chồng cụ hầu như chỉ sinh sống ở Đà Lạt mà ít khi trở về quê nhà Gò Công. Mặc dù quê gốc ở Nam bộ nhưng quốc trượng của vua Bảo Đại lại có nguyện vọng sau khi qua đời sẽ được chôn cất tại Đà Lạt. Bởi vậy, khi cụ Nguyễn Hữu Hào lâm bệnh, biết khó có thể qua khỏi, ngoài việc gấp rút phong tước Long mỹ Quận công, Hoàng đế Bảo Đại và Nam phương Hoàng hậu đã mời nhiều cao nhân phong thủy tìm vị trí đặt lăng mộ cho quốc trượng.
Đỉnh một quả đồi cao phía Tây Nam, đối diện với thác Cam Ly, Đà Lạt, được nhà vua và Hoàng hậu lựa chọn. Ngày 13/9/1937, cụ Nguyễn Hữu Hào qua đời và được vua tổ chức lễ tang nghi thức dành cho tước Quận công. Tổng thể khu lăng mộ được xây dựng liên tục trong 4 năm, đến ngày 10/9/1941 thì hoàn thành. Khu lăng mộ cụ Nguyễn Hữu Hào là công trình kiến trúc tráng lệ, uy nghi, tọa lạc tại một vị trí được coi là đắc địa, cao điểm long mạch, cổng trước hướng về trung tâm Đà Lạt.
Ngày nay, khu lăng mộ cụ Nguyễn Hữu Hào vẫn là điều bí ẩn, thậm chí xa lạ với nhiều người, ngay cả những người đã từng sống lâu năm ở Đà Lạt. Một phần vì khu lăng mộ bị bao phủ, che khuất bởi rừng thông, phần vì địa phương chưa thực sự quan tâm tới khu di tích lịch sử, văn hóa này. Hằng ngày, khu lăng mộ đìu hiu lạnh tanh không người hương hỏa và ngày càng xuống cấp. Chuyện kể rằng, sau năm 1975, nhiều người dân sinh sống trong vùng đã vào gỡ lớp đá lát quanh lăng đem về làm đường.
Bia đá được cho là của Nam Phương Hoàng hậu tạc để ghi nhớ công ơn Long mỹ Quận công Nguyễn Hữu Hào cũng bị đào tung. Tuy nhiên, do bia đá quá lớn và nặng nên chỉ bị di chuyển khỏi vị trí ban đầu vài chục mét rồi bỏ đó đến mấy chục năm sau. Thậm chí, có tin đồn có người cậy phá lăng Long mỹ Quận công để trộm cắp châu báu... Khoảng sau năm 1990, một doanh nghiệp du lịch, đơn vị được nhà chức trách giao trông coi, quản lý khu khu di tích này đã tiến hành cải tạo, trùng tu và di chuyển tấm bia đá cố định về chỗ cũ.
Dù vậy, dự án du lịch thuộc khu lăng mộ cụ Nguyễn Hữu Hào sau đó bị bỏ dở, lăng trở nên hiu hắt. Các bậc đá cỏ mọc xanh rì, chen lấn vào từng họa tiết tinh xảo của quần thể khu mộ. Những lớp gạch, bia đá, bậc thềm, mái ngói... ngày càng xuống cấp.
Tổng thể khu lăng mộ cụ Nguyễn Hữu Hào được xây dựng khá bề thế, uy nghi trên đỉnh một đồi thông với diện tích khoảng 4ha. Trước cổng lăng, dưới chân đồi thông được dựng 4 trụ biểu cao, trên đỉnh gắn hình bông sen và hai con chó ngao cách điệu. Lối lên lăng được xây dựng thành đường thẳng, có độ dốc thoai thoải vừa phải, bao gồm 158 bậc.
Trước khi vào chính lăng, nơi đặt mộ Long Mỹ Quận công Nguyễn Hữu Hào và Nhị phẩm phu nhân Lê Thị Bính, phải qua một sân tế, sau đó dẫn lên sân chầu bằng 13 bậc và xuống bằng một lối khác cũng có 13 bậc. Để vào chính lăng phải tiếp tục qua 20 bậc nữa, đây cũng là lối lên xuống duy nhất.
Mộ cụ Nguyễn Hữu Hào và cụ bà Lê Thị Bính được tạc bằng đá xanh nguyên khối với nhiều hoa văn thể hiện sự quyền uy, giàu có. Hai ngôi mộ được đặt song song, cao hơn mặt nền khoảng 30cm trong một tòa lăng được xây dựng theo lối kiến trúc phảng phất dấu ấn cung đình Huế. Chính giữa hai ngôi mộ là một chiếc bàn cũng được tạc bằng đá xanh.
Đáng tiếc, sau năm 1975, một số người đã kéo tới cạy gỡ, lấy mất mặt bàn bằng đá mà chỉ còn lại hai chân. Sau khi trùng tu, đơn vị chủ quản buộc phải đúc một mặt bàn bằng bê tông để thay thế. Trên khu lăng mộ của cụ Nguyễn Hữu Hào hiện còn hai văn bia được tạc trên đá xanh do hai người con gái của cụ tạo lập nhằm truy niệm công đức của song thân.
Bia thứ nhất đặt phía sau lăng, trong nhà bia hình tháp có bốn mái. Bia có chiều cao 2,45m, chiều rộng 1,43m, trán bia dày 26cm, thân bia dày 20cm. Trên văn bia có tất cả 215 chữ. Theo tác giả Hà Đình Nguyên, trên mặt bia này có 5 từ khắc đài là "Hiền khảo", "Tiên nghiêm", "Thiên tử", "Thiên chúa" và "Bảo Đại".
Hai chữ "Thiên tử" được khắc đài cao hơn các chữ khác. Bia thứ hai có chiều cao 2m, trán bia rộng 1m, dày 26cm, thân bia rộng 80cm, dày 20cm. Nội dung cũng giống như văn bia thứ nhất nhưng khắc theo thể Khải thư, có một vài chữ theo thể Lệ thư, được dựng ở trước sân chầu của lăng mộ. Văn bia này cũng có 215 chữ, khắc theo hàng dọc từ phải sang trái nhưng được phân thành 16 hàng, khắc đài bốn chữ "Hiền khảo", "Thiên tử", "Bảo Đại", "Thiên chúa".
Nội dung của hai văn bia này chia làm bốn phần: Phần đầu nói về nơi phát tích của dòng họ cụ Nguyễn Hữu Hào; Phần thứ hai ghi về phẩm chất đạo đức của cụ Nguyễn Hữu Hào và sự vinh hiển vẻ vang của dòng họ Nguyễn; Phần thứ ba nói về sự kiện vua Bảo Đại ban cho cụ Nguyễn Hữu Hào "Công tước", ca ngợi vẻ đẹp núi non - nơi xây dựng lăng mộ, ca ngợi nước Chúa là nơi tìm về của trăm đời con cháu họ Nguyễn và tấm lòng ngậm ngùi tiếc thương của con cháu đối với người quá vãng. Phần cuối của hai văn bia đều có ghi rõ ngày, tháng, năm Âm lịch và năm Dương lịch lấy từ năm Thiên Chúa giáng sinh, người lập bia là hai cô con gái của cụ Nguyễn Hữu Hào.
Thật đáng tiếc thay, quần thể lăng mộ Quận Công Nguyễn Hữu Hào, một di tích lịch sử có giá trị, ngày nay lạnh tanh hương khói, hoang vắng đìu hiu...
Núp bóng dưới 3 doanh nghiệp mua bán nợ và sử dụng sức mạnh kênh TikTok có hàng trăm nghìn lượt theo dõi, Hồ Thành Được xây dựng hình ảnh một "đại ca" chuyên giải quyết nợ khó đòi bằng các thủ đoạn khủng bố.
Chia sẻ
Loại quả cung cấp một lượng chất xơ cao, cùng hơn 15 loại vitamin và khoáng chất cần thiết cho sức khỏe, làm món ăn cực thơm ngọt.
Chia sẻ
Thông tin một tài xế BE đạt doanh thu 1,6 tỷ đồng/năm đã nhanh chóng thu hút sự chú ý của dư luận. Tuy nhiên, nếu nhìn con số 1,6 tỷ đồng một cách đơn giản, rất dễ rơi vào ngộ nhận giữa doanh thu và thu nhập thực tế.
Chia sẻ
Chiến dịch Đương Dương - Trường Bản trong lịch sử hay trong tiểu thuyết đều được mô tả theo cùng một kiểu: Lưu Bị rút chạy, quân Tào truy kích. Lưu Bị thua thê thảm phải bỏ cả vợ con.
Chia sẻ
Luật pháp thời Trần ở nước ta kế thừa pháp luật thời Lý, các hình phạt có phần nặng nề hơn so với thời Lê. Các cơ quan thực thi và giám sát việc thực hiện pháp luật đã được triều đình nhà Trần tăng cường hoàn thiện nhưng việc kiểm pháp lại do hoạn quan nắm giữ để đảm bảo tính khách quan.
Chia sẻ
Không chỉ kể về những phận đời miền Tây sông nước, "Ai thương ai mến" còn tạo ấn tượng mạnh nhờ phần hình ảnh được đầu tư công phu, tái hiện trọn vẹn không gian miền Tây xưa đầy hoài niệm trên màn ảnh rộng.
Chia sẻ
Chỉ đạo dứt khoát của Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình về dự án chống ngập 10.000 tỷ đồng cho thấy quyết tâm của Chính phủ trong việc chấm dứt tình trạng kéo dài, lãng phí nguồn lực và ách tắc trách nhiệm suốt gần một thập kỷ qua tại TP.HCM.
Chia sẻ
Vụ ám sát Trung tướng Fanil Sarvarov, người đứng đầu Cục Huấn luyện Tác chiến thuộc Bộ Tổng tham mưu Lực lượng vũ trang Liên bang Nga, đã làm dấy lên cuộc tranh luận mới ở Moscow về việc Nga nên phản ứng như thế nào trước các vụ ám sát có chủ đích nhằm vào các quan chức quân sự cấp cao.
Chia sẻ
Từ việc siết chặt trật tự lòng, lề đường gắn với bảo vệ môi trường tại xã Tân An Hội (TP.HCM) cho thấy cách làm bài bản, quyết liệt ở cơ sở, góp phần nâng cao chất lượng tiêu chí môi trường, hiện thực hóa mục tiêu xây dựng nông thôn mới bền vững.
Chia sẻ
Tại xã Bàu Bàng (TP.HCM), những mô hình nông nghiệp đô thị ứng dụng công nghệ cao đang hình thành rõ nét, tạo sinh kế ổn định, góp phần xây dựng nông thôn mới và nâng chất lượng sống cho người dân.
Chia sẻ
Hội đồng nhân dân tỉnh Hưng Yên đã ra nghị quyết quyết định, hỗ trợ 30% tổng mức đầu tư nhưng không vượt quá 20 tỷ đồng/dự án đối với dự án đầu tư xây dựng mới phòng thí nghiệm, tổ chức khoa học và công nghệ trong lĩnh vực giống cây trồng.
Chia sẻ
Sau 15 ngày bỏ trốn, đối tượng L.Đ.D (SN 1991, trú xã Tiến Thắng, thành phố Hà Nội) đã ra đầu thú và khai nhận hành vi vận chuyển thuốc lá ngoại trái phép ước tính gần 2 tỷ đồng.
Chia sẻ
Đoàn công tác của Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền Cộng hòa Cuba tại Việt Nam Rogelio Polanco Fuentes vừa có chuyến thăm và làm việc tại tỉnh Tây Ninh, địa phương cách đây 37 năm Cuba đã xây tặng một nhà máy đường và đón Chủ tịch Fidel Castro đến thăm cách đây 30 năm.
Chia sẻ
Các tiểu thương bán đồ ăn đường phố ở Trung Quốc đã cùng nhau quyên góp toàn bộ doanh thu trong một ngày để hỗ trợ một chủ cửa hàng mắc ung thư, đang phải đối mặt với chi phí điều trị lớn.
Chia sẻ
Sau "Mưa đỏ", Hứa Vĩ Văn tham gia phim truyền hình "Tận hiến" do Điện ảnh Công an Nhân dân sản xuất. Anh hóa thân một chiến sĩ tình báo, dựa theo chuyên án có thật trong lịch sử tình báo Việt Nam.
Chia sẻ
Một tài khoản mạng xã hội có tên Phạm Thanh Hưng (hay được biết là Shark Hưng) vừa có bài đăng trên trang cá nhân nói rõ về những tin đồn trên mạng xã hội gần đây.
Chia sẻ
Sáng 23/12, tại Trụ sở Trung ương Đảng diễn ra Lễ bế mạc Hội nghị lần thứ 15 Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII. Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu bế mạc Hội nghị. Dân Việt trân trọng giới thiệu toàn văn phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm.
Chia sẻ
Ngày 23/12/2025, Ngân hàng TMCP Lộc Phát Việt Nam (LPBank) đã tổ chức Đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ) bất thường năm 2025 tại Ninh Bình. Đại hội thông qua những quyết sách chiến lược về sở hữu nước ngoài và nhân sự Hội đồng Quản trị với tỷ lệ đồng thuận cao.
Chia sẻ
Dịp cuối năm, Hà Nội bắt đầu cải tạo hạ tầng, xén hè, chặt cây, tổ chức giao thông tại nút Lê Văn Lương - Hoàng Minh Giám - Nguyễn Tuân.
Chia sẻ
Ngày 22/12 tại Hà Nội, trong khuôn khổ Diễn đàn ESG Việt Nam 2025 với chủ đề “Khoa học công nghệ và động lực cho phát triển bền vững” do Báo Dân trí tổ chức tại khách sạn Pullman Hà Nội, Tập đoàn Mavin đã được vinh danh tại Lễ trao giải Vietnam ESG Awards 2025.
Chia sẻ
Sau phản ánh của Báo Dân Việt về tình trạng giết mổ tự phát trong khu dân cư, chính quyền xã Mỹ Đức (Hà Nội) đã tổ chức kiểm tra, xử phạt 3 cơ sở vi phạm. Đồng thời, lực lượng chức năng tiếp tục tăng cường kiểm tra các “lò mổ” tự phát trong khu dân cư, yêu cầu khắc phục những tồn tại về môi trường.
Chia sẻ
Truyền thông, quảng bá các sản phẩm nông nghiệp, sản phẩm OCOP trên nền tảng số đang là xu hướng đang được nhiều địa phương, các hội đoàn thể, trong đó có Hội Nông dân triển khai, giúp nông dân tiếp cận với xu hướng bán hàng mới.
Chia sẻ
Bộ Ngoại giao Nga tại Moscow đã tuyên bố tái khẳng định sự ủng hộ và đoàn kết hoàn toàn với Venezuela khi nước này phải đối mặt với lệnh phong tỏa quân sự của Mỹ ở vùng biển Caribe.
Chia sẻ
Cao thủ không cần tự cung vẫn vô địch thiên hạ với Quỳ Hoa Bảo Điển trong kiếm hiệp Kim Dung là ai?
Chia sẻ
Những ngày này, trên khắp các cánh đồng của TP.Hải Phòng bà con nông dân đang tập trung cao độ cho công tác cày lật đất, làm ải, tạo nền tảng quan trọng để bước vào gieo cấy lúa vụ xuân 2026 đạt kết quả tốt nhất.
Chia sẻ
Đây là lần thứ 2 dự án đường tránh phía Đông, thành phố Đông Hà (cũ), tỉnh Quảng Trị chậm tiến độ và được gia hạn thời gian hoàn thành. Có nhiều nguyên nhân dân dẫn đến dự án chậm tiến độ, trong đó đặc biệt nhất là vướng mắc giải phóng mặt bằng (GPMB).
Chia sẻ
Tòa đã ra quyết định xét xử vụ án hối lộ, lừa đảo tại Công ty Dược LanQ và Dược Sơn Lâm trong 5 ngày nhưng do thẩm phán gặp vấn đề sức khỏe, phải nhập viện điều trị nên tòa quyết định hoãn.
Chia sẻ
Cầu Bình Phước 1, đã chính thức thông xe, giúp khơi thông nút thắt giao thông thủy cửa ngõ TP.HCM. Trung tâm Quản lý hạ tầng giao thông đường bộ đánh giá cao tính hiệu quả của phương pháp nâng kích cầu, kiến nghị Sở Xây dựng xem xét nhân rộng giải pháp này đối với các cây cầu khác trên địa bàn TP.HCM chưa đủ tĩnh không theo quy định.
Chia sẻ
Phòng Cảnh sát kinh tế Công an tỉnh Thanh Hóa đã phối hợp với Phòng Cảnh sát giao thông và Đội Quản lý thị trường số 9 kiểm tra, phát hiện và bắt giữ một xe ô tô đầu kéo đang vận chuyển cá khoai có sử dụng chất cấm formol để bảo quản.
Chia sẻ
Sau khi trở thành đặc khu trực thuộc TP.HCM, Côn Đảo đạt nhiều kết quả tích cực về kinh tế – xã hội, hạ tầng và quản lý nhà nước. Tuy nhiên, những hạn chế về giao thông, cơ chế đầu tư và bảo tồn vẫn là nút thắt cần sớm tháo gỡ bằng chính sách đặc thù.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Khắc Lịch (Theo Báo Công an Nhân dân)
