Bình luận
0
Cụ Nguyễn Hữu Hào quê gốc huyện Gò Công, nay thuộc tỉnh Đồng Tháp, sinh ra trong một gia đình khá giả. Từ nhỏ cụ đã được cha mẹ nuôi cho ăn học tử tế ở các trường Tây và có bằng tú tài. Cụ được xem là người nhạy bén với thời cuộc, có kiến thức sâu rộng trong lĩnh vực kinh doanh và chí làm giàu. Cuộc đời cụ thực sự đổi thay sau khi lấy vợ. Đến tuổi lập gia đình, Nguyễn Hữu Hào cưới cô Lê Thị Bính về làm vợ.
Gia đình cô Bính thuộc diện giàu nhất đất Nam kỳ, là con gái rượu của đại điền chủ huyện sĩ Lê Phát Đạt. Theo các tài liệu còn lưu lại, chỉ tính riêng quận Long Mỹ, tỉnh Rạch Giá (nay thuộc Cần Thơ) vào năm 1928, gia đình ông Nguyễn Hữu Hào đã có hơn 1.000 mẫu ruộng. Sau khi lập gia đình, được sự hậu thuẫn từ phía nhà vợ, cụ Nguyễn Hữu Hào không ngừng mở rộng đất đai, đồn điền trồng lúa, cao su… ở các tỉnh Tây Nam bộ, Đông Nam bộ và vùng Tây Nguyên, trong đó có Đà Lạt.
Vợ chồng cụ Hào sinh được hai người con gái, là Agnès Nguyễn Hữu Hào và cô em là Mariette Jeannette Nguyễn Hữu Thị Lan. Trưởng nữ Agnès Nguyễn Hữu Hào sau đó được gả cho Nam tước Pierre Didelol, bấy giờ giữ chức Khâm mạng Hoàng triều cương thổ (thuộc các tỉnh Tây Nguyên ngày nay). Thứ nữ Mariette Jeannette Nguyễn Hữu Thị Lan là người nhan sắc tài năng hơn người, có bằng tú tài toàn phần năm 18 tuổi, thuộc diện nữ giới học cao bậc nhất đất Nam kỳ bấy giờ. Trước tài sắc toàn diện của Nguyễn Hữu Thị Lan, một số viên chức người Pháp thân cận với Hoàng đế Bảo Đại đã lựa chọn cô để giới thiệu với Vua Bảo Đại.
Ngay lần gặp gỡ đầu tiên, vị Hoàng đế trẻ tuổi đã "say nắng" trước nhan sắc và trí thông minh của người đẹp Nguyễn Hữu Thị Lan. Thậm chí, trước khi nhận lời cưới Hoàng đế, Nguyễn Hữu Thị Lan còn ra 4 "điều kiện" với Bảo Đại, trong đó có việc phải phong Hoàng hậu cho cô ngay sau lễ cưới. Đây là điều mà chưa có tiền lệ. Thông thường, việc phong Hoàng hậu chỉ được thực hiện sau khi người đó đã qua đời.
Bên cạnh đó, Nguyễn Hữu Thị Lan đề nghị được giữ nguyên đạo Thiên chúa, Bảo Đại vẫn theo đạo Phật và được Tòa thánh La Mã cho phép đặc biệt hai người lấy nhau, giữ hai tôn giáo khác nhau, không ai được bắt buộc ai về tôn giáo. Đây cũng là điều chưa từng có tiền lệ. Ngày 6/2/1934, tại điện Kiến Trung trong Hoàng thành Huế đã diễn ra lễ cưới của Nguyễn Hữu Thị Lan và vua Bảo Đại. Sau khi phong Nguyễn Hữu Thị Lan là Nam phương Hoàng hậu, 3 năm sau, ngày 30/7/1937, Bảo Đại phong tước cho cụ Nguyễn Hữu Hào là Long Mỹ Quận công. Nửa tháng sau cụ Nguyễn Hữu Hào qua đời ở Đà Lạt. Cụ bà Lê Thị Bính cũng được nhà vua phong tước Nhị phẩm phu nhân.
Sinh thời, cụ Nguyễn Hữu Hào rất yêu mến vùng đất Đà Lạt, gia đình cụ cũng đã cho người làm khai khẩn hàng trăm hecta đất, lập nên những trang trại cà phê, chè rộng lớn tại vùng Xuân Trường, Trạm Hành và trung tâm Đà Lạt ngày nay. Nhiều dinh thự có vị trí đẹp tại Đà Lạt cũng đã được Bảo Đại mua lại từ các quan chức Pháp, trong đó nổi tiếng nhất là dinh I, II và III (nay trở thành điểm tham quan).
Cụ Nguyễn Hữu Hào thể hiện sự giàu có bằng việc mua lại hoặc cho xây dựng những căn biệt thự tráng lệ tại Đà Lạt. Tiêu biểu nhất phải kể đến căn biệt thự sang trọng, uy nghi trên đỉnh một quả đồi thông hướng về phía hồ Xuân Hương, nay thuộc đường Hùng Vương, Đà Lạt. Sau đó, căn biệt thự này được vợ chồng cụ Nguyễn Hữu Hào tặng con gái Nguyễn Hữu Thị Lan với tên gọi là Cung Nam phương Hoàng hậu. Bây giờ, biệt thự trên thuộc sở hữu của Bảo tàng Lâm Đồng và vẫn còn nhiều đồn đại về một đường hầm thoát hiểm từ căn biệt thự dẫn ra rừng thông phía sau đồi.
Lại nói về Quận công Nguyễn Hữu Hào, những tháng năm cuối đời, vợ chồng cụ hầu như chỉ sinh sống ở Đà Lạt mà ít khi trở về quê nhà Gò Công. Mặc dù quê gốc ở Nam bộ nhưng quốc trượng của vua Bảo Đại lại có nguyện vọng sau khi qua đời sẽ được chôn cất tại Đà Lạt. Bởi vậy, khi cụ Nguyễn Hữu Hào lâm bệnh, biết khó có thể qua khỏi, ngoài việc gấp rút phong tước Long mỹ Quận công, Hoàng đế Bảo Đại và Nam phương Hoàng hậu đã mời nhiều cao nhân phong thủy tìm vị trí đặt lăng mộ cho quốc trượng.
Đỉnh một quả đồi cao phía Tây Nam, đối diện với thác Cam Ly, Đà Lạt, được nhà vua và Hoàng hậu lựa chọn. Ngày 13/9/1937, cụ Nguyễn Hữu Hào qua đời và được vua tổ chức lễ tang nghi thức dành cho tước Quận công. Tổng thể khu lăng mộ được xây dựng liên tục trong 4 năm, đến ngày 10/9/1941 thì hoàn thành. Khu lăng mộ cụ Nguyễn Hữu Hào là công trình kiến trúc tráng lệ, uy nghi, tọa lạc tại một vị trí được coi là đắc địa, cao điểm long mạch, cổng trước hướng về trung tâm Đà Lạt.
Ngày nay, khu lăng mộ cụ Nguyễn Hữu Hào vẫn là điều bí ẩn, thậm chí xa lạ với nhiều người, ngay cả những người đã từng sống lâu năm ở Đà Lạt. Một phần vì khu lăng mộ bị bao phủ, che khuất bởi rừng thông, phần vì địa phương chưa thực sự quan tâm tới khu di tích lịch sử, văn hóa này. Hằng ngày, khu lăng mộ đìu hiu lạnh tanh không người hương hỏa và ngày càng xuống cấp. Chuyện kể rằng, sau năm 1975, nhiều người dân sinh sống trong vùng đã vào gỡ lớp đá lát quanh lăng đem về làm đường.
Bia đá được cho là của Nam Phương Hoàng hậu tạc để ghi nhớ công ơn Long mỹ Quận công Nguyễn Hữu Hào cũng bị đào tung. Tuy nhiên, do bia đá quá lớn và nặng nên chỉ bị di chuyển khỏi vị trí ban đầu vài chục mét rồi bỏ đó đến mấy chục năm sau. Thậm chí, có tin đồn có người cậy phá lăng Long mỹ Quận công để trộm cắp châu báu... Khoảng sau năm 1990, một doanh nghiệp du lịch, đơn vị được nhà chức trách giao trông coi, quản lý khu khu di tích này đã tiến hành cải tạo, trùng tu và di chuyển tấm bia đá cố định về chỗ cũ.
Dù vậy, dự án du lịch thuộc khu lăng mộ cụ Nguyễn Hữu Hào sau đó bị bỏ dở, lăng trở nên hiu hắt. Các bậc đá cỏ mọc xanh rì, chen lấn vào từng họa tiết tinh xảo của quần thể khu mộ. Những lớp gạch, bia đá, bậc thềm, mái ngói... ngày càng xuống cấp.
Tổng thể khu lăng mộ cụ Nguyễn Hữu Hào được xây dựng khá bề thế, uy nghi trên đỉnh một đồi thông với diện tích khoảng 4ha. Trước cổng lăng, dưới chân đồi thông được dựng 4 trụ biểu cao, trên đỉnh gắn hình bông sen và hai con chó ngao cách điệu. Lối lên lăng được xây dựng thành đường thẳng, có độ dốc thoai thoải vừa phải, bao gồm 158 bậc.
Trước khi vào chính lăng, nơi đặt mộ Long Mỹ Quận công Nguyễn Hữu Hào và Nhị phẩm phu nhân Lê Thị Bính, phải qua một sân tế, sau đó dẫn lên sân chầu bằng 13 bậc và xuống bằng một lối khác cũng có 13 bậc. Để vào chính lăng phải tiếp tục qua 20 bậc nữa, đây cũng là lối lên xuống duy nhất.
Mộ cụ Nguyễn Hữu Hào và cụ bà Lê Thị Bính được tạc bằng đá xanh nguyên khối với nhiều hoa văn thể hiện sự quyền uy, giàu có. Hai ngôi mộ được đặt song song, cao hơn mặt nền khoảng 30cm trong một tòa lăng được xây dựng theo lối kiến trúc phảng phất dấu ấn cung đình Huế. Chính giữa hai ngôi mộ là một chiếc bàn cũng được tạc bằng đá xanh.
Đáng tiếc, sau năm 1975, một số người đã kéo tới cạy gỡ, lấy mất mặt bàn bằng đá mà chỉ còn lại hai chân. Sau khi trùng tu, đơn vị chủ quản buộc phải đúc một mặt bàn bằng bê tông để thay thế. Trên khu lăng mộ của cụ Nguyễn Hữu Hào hiện còn hai văn bia được tạc trên đá xanh do hai người con gái của cụ tạo lập nhằm truy niệm công đức của song thân.
Bia thứ nhất đặt phía sau lăng, trong nhà bia hình tháp có bốn mái. Bia có chiều cao 2,45m, chiều rộng 1,43m, trán bia dày 26cm, thân bia dày 20cm. Trên văn bia có tất cả 215 chữ. Theo tác giả Hà Đình Nguyên, trên mặt bia này có 5 từ khắc đài là "Hiền khảo", "Tiên nghiêm", "Thiên tử", "Thiên chúa" và "Bảo Đại".
Hai chữ "Thiên tử" được khắc đài cao hơn các chữ khác. Bia thứ hai có chiều cao 2m, trán bia rộng 1m, dày 26cm, thân bia rộng 80cm, dày 20cm. Nội dung cũng giống như văn bia thứ nhất nhưng khắc theo thể Khải thư, có một vài chữ theo thể Lệ thư, được dựng ở trước sân chầu của lăng mộ. Văn bia này cũng có 215 chữ, khắc theo hàng dọc từ phải sang trái nhưng được phân thành 16 hàng, khắc đài bốn chữ "Hiền khảo", "Thiên tử", "Bảo Đại", "Thiên chúa".
Nội dung của hai văn bia này chia làm bốn phần: Phần đầu nói về nơi phát tích của dòng họ cụ Nguyễn Hữu Hào; Phần thứ hai ghi về phẩm chất đạo đức của cụ Nguyễn Hữu Hào và sự vinh hiển vẻ vang của dòng họ Nguyễn; Phần thứ ba nói về sự kiện vua Bảo Đại ban cho cụ Nguyễn Hữu Hào "Công tước", ca ngợi vẻ đẹp núi non - nơi xây dựng lăng mộ, ca ngợi nước Chúa là nơi tìm về của trăm đời con cháu họ Nguyễn và tấm lòng ngậm ngùi tiếc thương của con cháu đối với người quá vãng. Phần cuối của hai văn bia đều có ghi rõ ngày, tháng, năm Âm lịch và năm Dương lịch lấy từ năm Thiên Chúa giáng sinh, người lập bia là hai cô con gái của cụ Nguyễn Hữu Hào.
Thật đáng tiếc thay, quần thể lăng mộ Quận Công Nguyễn Hữu Hào, một di tích lịch sử có giá trị, ngày nay lạnh tanh hương khói, hoang vắng đìu hiu...
Pháp Chính kề vai sát cánh với Tiên chủ tung hoành thiên hạ, đánh Tây dẹp Trung, xây dựng Thục Hán, viết nên trang sử chói lòa giữa khói lửa mịt mù thời chiến loạn. Tuy nhiên, Tam Quốc Diễn Nghĩa không thể cho Pháp Chính tỏa sáng, vì sao?
Dù rút khỏi làng giải trí gần 5 năm, Triệu Vy vẫn liên tục vướng tin đồn tiêu cực. Mới đây, anh trai của cô, Triệu Kiện, đã lên tiếng bác bỏ thông tin cho rằng nữ diễn viên tìm cách che giấu tài sản để né bồi thường sau khi thua kiện.
Chia sẻ
Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam – Chi nhánh khu vực TP.HCM (VCCI-HCM) đang tạo điều kiện thuận lợi hơn để các nông sản Việt Nam chủ lực tiếp tục vươn ra thị trường thế giới mạnh mẽ.
Chia sẻ
Sự mất cân đối giữa cung - cầu và khả năng chi trả của người dân đang khiến thị trường bất động sản bộc lộ nhiều dấu hiệu bất ổn. Các chuyên gia cảnh báo nếu không sớm “phanh lại”, giấc mơ an cư của đại đa số người dân sẽ ngày càng xa tầm với.
Chia sẻ
Đạo diễn Lý Hải vừa được vinh danh với giải “Best Film Director” (Đạo diễn phim xuất sắc nhất) tại Liên hoan phim Quốc tế Ý tưởng mới San Francisco 2025 (San Francisco International New Concept Film Festival – SFNCFF 2025).
Chia sẻ
ĐT Việt Nam vừa chào đón 2 tân binh sinh năm 2000, là Khổng Minh Gia Bảo và Nguyễn Trần Việt Cường
Chia sẻ
Theo ghi nhận của phóng viên, tại khu vực khai thác cát của Công ty TNHH Việt Châu (Khu 2, xã Vạn Xuân, Phú Thọ), hàng loạt xe tải và máy xúc “dàn trận” bên bờ sông Hồng và có dấu hiệu sử dụng phương tiện khai thác cát chưa đúng phương pháp được phê duyệt.
Chia sẻ
Đề xuất mở rộng thuế nhập khẩu của Mỹ với hơn 700 mặt hàng chứa thép đang làm dấy lên lo ngại Việt Nam có thể bị “vạ lây”, khi thép và sản phẩm thép Việt Nam chiếm tới 16% kim ngạch xuất khẩu sang thị trường này.
Chia sẻ
Triển khai kế hoạch cao điểm 60 ngày đêm, Công an TP Hà Nội đang tiên phong làm sạch dữ liệu đăng ký phương tiện và giấy phép lái xe qua nền tảng số iHanoi, với gần 3.000 hồ sơ được người dân cập nhật chỉ trong vài giờ đầu thực hiện.
Chia sẻ
"80 năm qua, Ngành Nông nghiệp và Môi trường đã viết nên trang sử vẻ vang cùng với lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc. Trong gian khó, bản lĩnh, ý chí tự lực và tinh thần sáng tạo, khát vọng của những người làm trong lĩnh vực nông nghiệp, tài nguyên và môi trường đã được tôi luyện, hun đúc, trở thành nền tảng vững chắc cho công cuộc xây dựng và phát triển đất nước hôm nay", Bộ trưởng Trần Đức Thắng khẳng định.
Chia sẻ
Dù đã có vaccine phòng bệnh nhưng trong thời gian qua, bệnh Dại tiếp tục có xu hướng gia tăng tại các địa phương trên cả nước. Nguyên nhân do người bị động vật (chó, mèo) nghi dại cắn không tiêm vaccine hoặc tiêm muộn, không đủ liều.
Chia sẻ
Nghề dệt thổ cẩm Chăm Mỹ Nghiệp xã Ninh Phước, tỉnh Khánh Hòa đã tạo ra nhiều sản phẩm đa dạng phù hợp với xu thế hiện nay để phục vụ du khách trong và ngoài nước.
Chia sẻ
Chỉ một ngày sau ca phẫu thuật tại Bệnh viện Đa khoa Vinmec Hạ Long, ông K. - bệnh nhân bị thoát vị vết mổ vùng thắt lưng hiếm gặp - đã hồi phục và được xuất viện.
Chia sẻ
Mang khối u ác tính nằm tại “điểm tử” hang môn vị và mắc nhiều bệnh nền, cụ bà 80 tuổi tưởng chừng không còn cơ hội sống. Nhưng chỉ sau 1 ngày phẫu thuật nội soi tại Bệnh viện Đa khoa (BVĐK) Vinmec Cần Thơ, bà đã phục hồi ngoạn mục.
Chia sẻ
Từ những đồi núi hoang sơ, cây cà phê đã bén rễ, sinh sôi, mang lại mùa no ấm, giúp đồng bào dân tộc Sơn La thoát nghèo, làm giàu bền vững.
Chia sẻ
Suốt cuộc đời chinh chiến, Tào Tháo đối mặt với vô số kẻ thù hùng mạnh như Đổng Trác, Viên Thiệu, Lưu Bị, nhưng tất cả đều không đáng sợ bằng nhân vật này.
Chia sẻ
Nhận nhiều phần thưởng cao quý, Nhà giáo Nguyễn Văn Hoà vẫn khiêm nhường nói: “May mắn lớn nhất đời tôi là được đứng trên bục giảng".
Chia sẻ
Rau mì chính, rau Bina Chaya xuất xứ Mexico, rau sắn Nhật là loại rau lạ, chất xơ "la liệt", là các cái tên đang được nhắc đi nhắc lại nghe nhiều tưởng như "đau đầu" ở các diễn đàn "rau nhà tự trồng", các website bán cây cảnh, cây rau giống, các hội nhóm, trang mạng xã hội...Đành rằng, rau mì chính ăn là tốt, rau Bina Chaya có nhiều vi khoáng, rau sắn Nhật ăn ngon, ngọt như mì chính. Nhưng có phải ai cũng ăn, cứ ăn nhiều là hay?
Chia sẻ
Hai đêm diễn bùng nổ của “ông hoàng Kpop” G-DRAGON tại Ocean City không chỉ khẳng định sức hút của ngôi sao hàng đầu quốc tế, mà còn chứng minh năng lực tổ chức world tour của Việt Nam - một điểm dừng chiến lược mới trên bản đồ âm nhạc toàn cầu. Đằng sau ánh đèn rực rỡ là tầm nhìn và chiến lược dài hạn, khi những tập đoàn tiên phong như Vingroup đang từng bước đặt nền móng cho kỷ nguyên công nghiệp văn hoá và du lịch âm nhạc Việt Nam.
Chia sẻ
Trước ý kiến của một số đại biểu Quốc hội cho rằng quy định cho phép phạm nhân lưu trữ trứng, tinh trùng "thiếu tính khả thi", Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an cho biết Chính phủ sẽ nghiên cứu, cân nhắc kỹ lưỡng trước khi trình Quốc hội thông qua.
Chia sẻ
Hoa hậu Nguyễn Ngọc Kiều Duy đến Nhật Bản chinh phục vương miện Miss International 2025, cuộc thi kéo dài trong vòng 2 tuần.
Chia sẻ
Công an phường Tân Thành, TP.HCM đã hỗ trợ, giúp đỡ công dân quốc tịch Pháp đoàn tụ với người thân sau hơn 13 năm xa cách.
Chia sẻ
Đó cũng là ý kiến của ông Nguyễn Đức Hà, nguyên Vụ trưởng Vụ Cơ sở Đảng, Ban Tổ chức Trung ương tại tọa đàm trực tuyến “Góp ý vào Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng” với chủ đề “Kiến tạo khát vọng Việt Nam hùng cường”, do Báo Nông thôn Ngày nay/Báo điện tử Dân Việt tổ chức.
Chia sẻ
Cơ quan công an ở TP. Huế cảnh báo tình trạng nhóm người lạ mặt giả danh đoàn từ thiện để lừa đảo người dân trên địa bàn sau mưa lũ.
Chia sẻ
Phòng CSGT Công an TP.HCM (PC08) khuyến cáo người dân khẩn trương rà soát và chấp hành đúng quy định về mua, bán, sang tên xe, tránh rủi ro pháp lý và nguy cơ bị phạt đến 12 triệu đồng.
Chia sẻ
Tại Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng đã đặt ra mục tiêu tăng trưởng 2 con số trở lên. Góp ý về vấn đề này, PGS.TS Vũ Sỹ Cường cho rằng, cần phải lường trước thách thức sẽ xảy ra là gì để đưa ra bài toán "đối đáp" hiệu quả.
Chia sẻ
Ủng hộ việc thu thập thông tin sinh trắc học của phạm nhân, tuy nhiên một số ý kiến đại biểu Quốc hội cho rằng việc cho phép phạm nhân có quyền hiến mô, lưu trữ trứng, tinh trùng là vấn đề phức tạp, cần nghiên cứu kỹ lưỡng hơn trước khi đưa vào luật.
Chia sẻ
Một cụ ông 85 tuổi ở Pháp dự định lái xe 19km đến phòng khám, nhưng hệ thống GPS đã đưa ông đi nhầm đường hơn 1.500 km, xuyên qua Italy rồi đến tận Croatia.
Chia sẻ
Hà Nội đầu tư 869 tỷ đồng để xây dựng công trình khẩn cấp để bổ cấp nước cho sông Tô Lịch, giải quyết úng ngập cục bộ khu vực Resco, Ecohome, Ngoại giao đoàn, Tây hồ Tây, Ciputra và lân cận.
Chia sẻ
Cấp tín dụng không có bảo đảm, cấp tín dụng với điều kiện ưu đãi cho đối tượng hạn chế không đúng quy định pháp luật, đó chỉ là một trong hàng loạt sai phạm tại Ngân hàng TMCP Đông Nam Á – Chi nhánh Thái Nguyên vừa bị Thanh tra Ngân hàng Nhà nước – Chi nhánh khu vực 5 phát hiện.
Chia sẻ
Serbia có nguy cơ rơi vào thế khó do châu Âu đang chuẩn bị chiến tranh với Nga, Tổng thống Serbia Aleksandar Vučić phát biểu trên kênh Pink TV.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Khắc Lịch (Theo Báo Công an Nhân dân) 
