Bình luận
0
Không chỉ là một nhà khoa bảng lừng danh chữ nghĩa, Lý Công Bình còn là tướng lĩnh tài ba, 2 lần dẫn quân đánh bại dã tâm xâm lược Đại Việt của Đế quốc Angkor.
Lý Công Bình là một nhân vật lịch sử có thật, tuy nhiên ông cũng là nhân vật để lại nhiều tranh cãi về tên tuổi, thân thế. Thần tích làng Thanh Nghĩa, xã Đồn Xá (Bình Lục, Hà Nam) đồng nhất Lý Công Bình với nhân vật Cương Công và cho rằng, ông là người khai khoa cho truyền thống khoa bảng đất Hà Nam với học vị Thái học sinh (năm 1125).
Theo đó, vào thời vua Lý Nhân Tông, Lý Thần Tông (1072 - 1138), làng Thanh Nghĩa có ông bà Nguyễn Danh Khang - Trương Thị Nguyệt nhiều đời chuyên tâm làm việc thiện, tu nhân, tích đức.
Năm Tân Dậu (1081), bà Trương Thị Nguyệt sinh người con trai mặt mũi khôi ngô, tuấn tú, đặt tên là Cương Công. Năm 7 tuổi Cương Công đã bộc lộ rõ sự thông minh, sáng dạ, học một biết mười, lên 11 tuổi đã ra dáng một tráng nhi văn võ toàn tài.
Năm 1125, triều đình mở khoa thi kén chọn người tài, Cương Công xin cha mẹ ứng thí và đỗ Đệ nhị Hoàng giáp. Năm Mậu Thân (1128), vua Lý Thần Tông cho vời Đệ nhị Hoàng giáp Cương Công vào triều.
Thấy Cương Công dung mạo khôi ngô, phong thái khoan thai, đĩnh đạc, trí lực toàn tài, nhà vua vô cùng mừng vui bèn se duyên, tác mối gả con gái là Lan Hoa công chúa cho và ban quốc tính đổi họ tên phò mã Cương Công thành Lý Công Bình.
Tuy nhiên, xét theo sử liệu đăng khoa thì hầu hết các chi tiết về nhân vật Cương Công – Lý Công Bình đều mâu thuẫn với lịch sử, bởi thời nhà Lý chưa có danh hiệu Tiến sĩ và càng không có việc chia cấp bậc đệ nhất, đệ nhị để gọi là Hoàng giáp. Mãi đến thời nhà Trần, danh hiệu Hoàng giáp (đệ nhị giáp) mới được quy định lần đầu vào năm Kiến Trung thứ 8 (1232).
Theo đó, Hoàng giáp là danh hiệu đứng thứ hai trong hệ thống các loại học vị Tiến sĩ, trên đệ tam giáp nhưng dưới đệ nhất giáp. Đặc biệt trong năm 1125, nhà Lý không có khoa thi nào. Thứ hai, vua Lý Thần Tông sinh năm 1116, nghĩa là đến năm 1128 mới 13 tuổi. Ở tuổi 13 thì không thể có công chúa đủ tuổi để gả chồng.
Một số nguồn tư liệu địa phương ở Vĩnh Phúc lại cho Lý Công Bình là Phạm Công Bình, người xã An Lạc, huyện Yên Lạc, phủ Tam Đái, Sơn Tây (nay là thôn Yên Lạc, xã Đồng Văn, huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc).
Nguồn tư liệu và dấu tích hiện còn tại đền thờ thôn An Lạc lại khẳng định Phạm Công Bình đỗ Trạng nguyên (hoặc Thủ khoa sau được thờ tự với danh hiệu Trạng nguyên) khoa Mậu Thìn niên hiệu Trinh Khánh thứ 3 đời Lý Huệ Tông.
Nguồn tư liệu này lý giải Lý Công Bình vốn họ Phạm, sau được ban quốc tính (họ Lý), đến thời Trần phải kiêng húy Trần Lý nên sử ghi là Nguyễn Công Bình. Tuy nhiên, thời vua Lý Huệ Tông không hề có năm Mậu Thìn cũng như niên hiệu là Kiến Gia.
Do đó, một số nguồn cho rằng Phạm Công Bình đỗ năm Kiến Gia thứ 3 (1214). Thế nhưng điều này lại mâu thuẫn vì Lý Công Bình là nhân vật sống vào nửa đầu thế kỷ 12 mà thời Kiến Gia là đầu thế kỷ 13.
Có nguồn khác cho rằng Phạm Công Bình thi đỗ vào năm 1123, tức năm Thiên Phù Duệ Vũ thứ 4 thời Lý Nhân Tông. Tuy nhiên, tất cả các chính sử đều không ghi chép gì về khoa cử trong hai năm 1123 và 1214. Vì thế, Lý Công Bình, Phạm Công Bình, Nguyễn Công Bình có phải là một người hay không vẫn là những nghi vấn, đồng thời là những câu hỏi chưa có đáp án đồng nhất.
Tuy nhiên, dù thế nào cũng phải khẳng định nhân vật Lý Công Bình là có thật, được chính sử như "Đại Việt sử ký bản kỷ toàn thư", tập I, bản khắc in năm Chính Hòa thứ 18 ghi chép.
Theo thần tích làng Thanh Nghĩa, sau khi trở thành phò mã, Lý Công Bình lạy tạ rồi xin nhà vua rước Lan Hoa công chúa về quê bái yết gia tiên, ra mắt cha mẹ, họ mạc. Ông bà Nguyễn Danh Khang - Trương Thị Nguyệt cùng dân làng Thanh Nghĩa mừng vui khôn xiết, mở hội ăn mừng.
Ít lâu sau thân phụ, thân mẫu Lý Công Bình cùng đột ngột qua đời, Lan Hoa công chúa xót thương vô cùng, hết lòng lo liệu chu tất mọi việc rồi xin vua cha ở lại quê chồng chịu tang cho trọn đạo dâu con.
Sẵn lòng thảo hiền và ý nguyện góp sức hộ quốc an dân, Lan Hoa công chúa nhất mực chăm lo, truyền dạy dân chúng Thanh Nghĩa cung cách làm ăn, lại dốc lòng bỏ tiền tôn tạo đường sá, cầu cống, mở mang chợ.
Mấy năm sau, đất nước có ngoại bang xâm lấn, vua Lý Thần Tông triệu phò mã Lý Công Bình cùng Lan Hoa công chúa về triều bàn việc. Vua phong Lý Công Bình là đại tướng, cấp 10 vạn quân, lại thuận theo ý con gái cấp cho Lan Hoa 3 vạn binh để cùng chồng đi dẹp giặc ngoại bang, giữ yên bờ cõi.
Lúc này người Khmer hùng bá Đông Nam Á, những cuộc chinh phục khắp nơi giúp người Khmer bá chủ vùng đất rộng lớn đến 1,2 triệu km2, bao gồm cả Miến Điện (Myanmar), Campuchia, Lào, Thái Lan, vùng Nam Bộ thuộc Việt Nam ngày nay, hình thành Đế quốc Angkor rộng lớn với sự trị vì của vua Suryavarman II. Trong khi đó diện tích của Đại Việt thời nhà Lý nhỏ bé, lại có nhiều địch thủ nhòm ngó.
Ngày 4 tháng Chạp năm Đinh Mùi (1127), vua Lý Nhân Tông mất, Lý Thần Tông lên nối ngôi khi mới 12 tuổi. Nghe tin vua Đại Việt mất, vua mới lại còn nhỏ tuổi, vua Suryavarman II cho rằng thời cơ đã đến liền nhanh chóng cất quân chinh phục Đại Việt.
Việc này, sách "Đại Việt sử ký bản kỷ toàn thư" chép: "Suryavarman II cho 20.000 quân sang tấn công bến Ba Đầu thuộc châu Nghệ An. Triều đình nhà Lý cử Nhập nội Thái phó Lý Công Bình điều động các đô quan chức đi đánh dẹp.
Đến tháng 2, Lý Công Bình đại phá quân Chân Lạp, gửi thư báo thắng trận về kinh thành Thăng Long. Lý Thần Tông đến các cung Thái Thanh, Cảnh Linh và các chùa quán trong thành để lễ tạ ơn Phật và Đạo. Đến tháng 3, Lý Công Bình về kinh thành, dâng số tù nhân bắt được là 169 người".
Sau đó Suryavarman II còn 2 lần tấn công Đại Việt (tháng 8/1128 và năm 1132) nhưng đều bị đánh bại và đến năm 1135, Chân Lạp buộc phải triều cống Đại Việt trở lại.
Cuối năm 1135 và năm 1136, các đại thần nhà Lý là Trương Bá Ngọc (Lê Bá Ngọc), Lưu Khánh Đàm, Dương Anh Nhĩ lần lượt qua đời, triều đình nhà Lý mất đi nhiều trụ cột. Tháng 1/1137, Suryavarman II lần thứ tư đem quân sang đánh Đại Việt, cho tướng Tô Phá Lăng tấn công Nghệ An.
Lý Công Bình khi đó đang giữ chức Thái úy được cử đi đánh dẹp. Đến tháng 2, trước đó Nghệ An xảy ra động đất và nước sông hiện màu đỏ như máu, Lý Công Bình báo cáo về triều đình, sau đó đem quân đánh bại quân đội Chân Lạp.
Sử sách không ghi chép gì về việc phong thưởng cho Lý Công Bình sau khi thắng trận. Bởi vậy khi bàn về việc vua làm lễ tạ ơn trời đất và Đạo mà không ban thưởng công trạng, sử gia Lê Văn Hưu viết trong "Đại Việt sử ký toàn thư" rằng: "Phàm việc trù tính ở trong màn trướng đều là công của người tướng giỏi cầm quân làm nên. Thái phó Lý Công Bình phá được quân Chân Lạp vào cướp ở châu Nghệ An và sai người báo tin thắng trận, Thần Tông đáng lẽ phải làm lễ cáo thắng ở Thái Miếu rồi xét công ở triều đình để thưởng cho bọn Công Bình về công đánh giặc, đàng này lại quy công cho Phật và Đạo đi các chùa quán để lạy tạ, như thể không phải là cách để ủy lạo kẻ có công và cổ vũ chí khí của quân sĩ".
Tuy nhiên, thần tích làng Thanh Nghĩa lại khẳng định, sau khi lập công hiển hách, Lý Công Bình cùng Lan Hoa công chúa được vua ban thưởng, cho lập ấp ở phủ Lý Nhân. Công việc đại sự còn dở dang thì Lan Hoa công chúa đột ngột qua đời. Vua Lý Thần Tông vô cùng thương xót, bèn cho phò mã Lý Công Bình về quê hương Thanh Nghĩa lập đền phụng thờ.
Lý Công Bình xây đền, tự tay viết bài vị, lại bày tỏ tâm nguyện với dân làng Thanh Nghĩa rằng sau này khi qua đời sẽ được viết bài vị thờ cùng hiền thê công chúa. Sau khi Lý Thần Tông băng hà (năm 1138), Lý Anh Tông lên ngôi kế vị lại cho vời Lý Công Bình vào triều cùng chăm lo chính sự, góp sức vun đắp nền thịnh trị, thái bình.
Khắc nhớ công ơn cha mẹ sinh thành, ghi tạc nghĩa tình phu thê sâu nặng, Đại tướng Lý Công Bình về quê ban tiền của mua ruộng làm đất công, lập lệ cho dân làng thờ tự lâu dài. Mọi việc chu tất, ông đem theo vài chục gia nhân đi hộ vệ tìm về Quyền Châu thăm lại chiến trường xưa, nơi đã cùng Lan Hoa lập công lớn.
Đúng mùng 10 tháng 10 năm Tân Dậu (1141), ông đến đỉnh núi Lĩnh Sơn ngoạn cảnh, trời bỗng thình lình nổi mưa to, gió lớn, Lý Công Bình thoắt cái hiển linh hóa thánh… Gia nhân theo hầu vội về tâu với Lý Anh Tông, nhà vua bàng hoàng trước sự lạ, lập tức phong sắc "Thượng đẳng phúc thần" và chuẩn cho dân làng Thanh Nghĩa lập ngôi thờ phụng để muôn đời ghi tạc công lao, ân đức.
Dân làng Thanh Nghĩa lập bài vị, tôn trí Thiên Cương đại vương Lý Công Bình tại đình làng. Cứ ba năm một kỳ, hội làng Thanh Nghĩa với đầy đủ lề tục rước xách, tế lễ, hội hè để truyền tụng lề xưa, tích cũ. Đình Thanh Nghĩa nổi tiếng bởi kiến trúc độc đáo theo lối nội công - ngoại kích, 5 nóc, 10 mái, 17 gian, 52 cột và có nét dáng cổ kính bề thế.
Năm 2009, theo Quyết định số 305/QÐ-BVHTTDL của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, đình Thanh Nghĩa được công nhận di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia.
Tiếp xúc cử tri tại phường Lái Thiêu và Bình Hòa, Đoàn đại biểu Quốc hội (ĐBQH) TP.HCM cho biết sẽ ghi nhận, tổng hợp các kiến nghị liên quan đến đất đai và chuyển cơ quan chức năng xem xét, tháo gỡ các vướng mắc cho người dân.
Chia sẻ
ĐT nữ Việt Nam "thay máu" sau SEA Games 33?; HLV người Anh sắp dẫn dắt ĐT Indonesia; Ronaldo tiết lộ về màn cầu hôn Georgina Rodriguez; M.U ra giá bán Bruno Fernandes; Mbappe áp sát kỷ lục của Mbappe.
Chia sẻ
Nga có thể tịch thu 127 tỷ USD tài sản của phương Tây để trả đũa việc sử dụng các tài sản bị đóng băng của nước này để viện trợ cho Ukraine. Mối đe dọa này đã khiến Bỉ, Ý và Áo lo ngại và đang được xem xét ở cấp độ Liên minh châu Âu - theo Financial Times.
Chia sẻ
Ngày 6-11, Tổ kiểm lâm địa bàn liên xã Du Già, Hạt Kiểm lâm khu vực XIV phối hợp cùng Công an, Ban Chỉ huy Quân sự và Phòng Kinh tế xã Du Già, tỉnh Tuyên Quang (địa phận huyện Yên Minh, tỉnh Hà Giang cũ) đã tiến hành thả hơn 20 con chim hoang dã, nghi là loài chim ngũ sắc và chim quế lâm trở về môi trường tự nhiên.
Chia sẻ
Tại buổi tiếp xúc cử tri, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Vũ Đại Thắng đã chia sẻ định hướng đột phá về quy hoạch, sắp xếp bộ máy và triển khai các dự án chiến lược, tạo nền tảng phát triển Thủ đô trong giai đoạn mới.
Chia sẻ
Cầu mây Việt Nam giành chiếc HCV SEA Games lịch sử khi đánh bại người Thái ở bán kết và khuất phục đối thủ Myanmar trong trận chung kết nội dung nam 4 người.
Chia sẻ
ĐT futsal nữ Việt Nam đánh bại Indonesia 5-0 trong trận chung kết để lên ngôi vô địch SEA Games 33. Đây là lần đầu tiên futsal Việt Nam lên ngôi ở một kỳ SEA Games.
Chia sẻ
Theo tử vi ngày mai, tháng 1/2026, 4 con giáp sẽ gặp gỡ nhiều đối tác cùng chí hướng và khách hàng quan trọng, đặt nền móng vững chắc cho sự phát triển kinh doanh.
Chia sẻ
"Chúng tôi không thể sống bằng kéo co, nên tất cả thành viên trong đội đều phải có một công việc khác" - VĐV Trần Ngọc Thanh, thành viên đội tuyển kéo co nữ Việt Nam tại SEA Games 33 chia sẻ với Dân Việt.
Chia sẻ
Ghi nhận của Phóng viên Báo điện tử Dân Việt các ngày 16 và 18/12, hai xưởng dệt trên đường Ỷ La, phường Dương Nội, TP. Hà Nội đang xả khói có dấu hiệu ô nhiễm ra môi trường.
Chia sẻ
Trong lúc tuần tra trên tuyến ĐT602, lực lượng CSGT Đà Nẵng đã kịp thời sử dụng xe đặc chủng mở đường đưa một học sinh lớp 1 bị rắn cắn trong tình trạng nguy kịch đến bệnh viện cấp cứu an toàn.
Chia sẻ
Quân đội Ukraine thông báo thành lập Harpies, một đơn vị dùng drone và robot chiến đấu nơi các nữ quân nhân sẽ toàn quyền thực hiện các cuộc tấn công gây sát thương nhắm vào lực lượng Nga, trong bối cảnh Ukraine triển khai hơn 70.000 phụ nữ trong lực lượng vũ trang, tăng 40% kể từ năm 2021.
Chia sẻ
Thời gian qua, phường Trà Lý, tỉnh Hưng Yên mới (địa phận TP Thái Bình, tỉnh Thái Bình trước thời điểm sáp nhập, hợp nhất) đang có bước chuyển rõ nét nhờ tập trung đầu tư đồng bộ hệ thống hạ tầng giao thông và dân sinh. Hàng loạt công trình trọng điểm được triển khai không chỉ cải thiện diện mạo đô thị mà còn mở ra cơ hội thu hút đầu tư, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao chất lượng đời sống Nhân dân.
Chia sẻ
Bệnh viện Đa khoa Khánh Hòa vừa nối thành công cổ tay đứt lìa cho bệnh nhân (31 tuổi, xã Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa).
Chia sẻ
Mẹ rapper Low G viết thư dài hơn 1.000 chữ gửi con trai và con dâu tương lai sau màn cầu hôn gây sốt mạng.
Chia sẻ
Nông nghiệp Quảng Trị đang có bước chuyển mạnh mẽ từ tư duy “sản xuất nông nghiệp” sang “kinh tế nông nghiệp”, thay vì chạy theo sản lượng, ngành nông nghiệp và nông dân địa phương đang hướng đến làm “tinh”, làm có giá trị gia tăng cao, gắn sản xuất với khoa học công nghệ, liên kết chuỗi và thị trường tiêu thụ bền vững.
Chia sẻ
ĐT futsal nữ Việt Nam đã có màn trình diễn áp đảo trước Indonesia trong trận chung kết, giành chiến thắng đậm đà với tỷ số 5-0 để lần đầu tiên bước lên ngôi vô địch tại SEA Games.
Chia sẻ
Trước đây, nông dân xã Sín Chải, tỉnh Điện Biên chủ yếu sống dựa vào nương rẫy, thu nhập thấp và bấp bênh. Thế nhưng vài năm trở lại đây, nhờ thay đổi nếp nghĩ, cách làm và mạnh dạn áp dụng mô hình sản xuất kinh doanh, nhiều hộ dân đã vươn lên làm giàu, với thu nhập từ 50 đến 100 triệu đồng/năm, trở thành tấm gương tiêu biểu trong phát triển kinh tế địa phương.
Chia sẻ
Trong hiệp 1, lần lượt Burapha Yotsakon và Seksan Ratree đã ghi những bàn thắng đẹp mắt, giúp U22 Thái Lan vượt lên dẫn trước U22 Việt Nam 2-0. Trong hiệp 2, HLV Kim Sang-sik chắc chắn phải có nhiều sự thay đổi.
Chia sẻ
Kết phiên 18/12, nhóm cổ phiếu bất động sản diễn biến giằng co với sắc đỏ chiếm ưu thế. Các mã trụ phân hóa rõ nét khiến chỉ số ngành giảm nhẹ, trong khi một số cổ phiếu midcap vẫn ghi nhận nhịp hồi tích cực.
Chia sẻ
Ông Nguyễn Văn Truyền, Tổ nhân dân tự quản số 7, ấp Tân Hòa Trong, xã Tân Phú Tây, huyện Mỏ Cày Bắc, tỉnh Bến Tre (nay là tỉnh Vĩnh Long) gắn bó công việc nuôi rắn ri (rắn ri cá, rắn ri voi-rắn ri tượng) hơn 5 năm, tạo thu nhập tốt cho gia đình. Hiện ông Truyền không còn nuôi rắn ri cá do giá bán của rắn ri voi gấp đôi rắn ri cá (con rắn ri cá giống và rắn ri cá thương phẩm)...
Chia sẻ
Dù Hòa Thân có là sủng thần hàng đầu của Càn Long thì khi đứng trước Lưu Dung cũng phải lùi một bước vì tài trí hơn người của vị nguyên lão hai triều này.
Chia sẻ
Qua mỗi trận đấu ở SEA Games 33, U22 Việt Nam càng thi đấu tốt hơn, chắc chắn và hiệu quả hơn. Liệu trước U22 Thái Lan, các học trò của HLV Kim Sang-sik có tiếp tục thể hiện bản lĩnh?
Chia sẻ
Ở trận chung kết môn futsal nữ SEA Games 33, ĐT futsal nữ Việt Nam thi đấu lấn lướt và dễ dàng giành chiến thắng 5-0 trước ĐT futsal nữ Indonesia để đoạt HCV.
Chia sẻ
UBND xã Mỹ Thiện, tỉnh Đồng Tháp (địa phận huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang trước đây) đang rất đắn đo về giá sầu riêng. Cụ thể, trước đây khoảng hơn 10 ngày, giá sầu riêng Monthong Thái loại 1 từ 100.000-110.000 đồng/kg, sau khi người dân ký một số hợp đồng tiêu thụ với thương lái. Tới thời điểm này, sầu riêng đang mùa thu hoạch rộ, với giá sầu riêng giảm xuống chỉ còn 70.000-75.000 đồng/kg, thương lái chậm cắt trái sầu riêng...
Chia sẻ
Xã Chiềng Sinh, tỉnh Điện Biên hôm nay đã khác nhiều so với vài năm trước. Những quả đồi từng chỉ trồng ngô, sắn nay phủ xanh bằng mắc ca, cà phê. Dưới chân đồi, chuồng trại chăn nuôi được dựng lên gọn gàng; trâu, bò, dê, lợn sinh sản phát triển ổn định. Cuộc sống của người dân từng bước khấm khá hơn, dù điểm xuất phát của Chiềng Sinh là một xã còn nhiều khó khăn.
Chia sẻ
Ngày 17/12, ông Michael Peter - Tổng Giám đốc Toàn cầu của Siemens Mobility đã đích thân đến Hà Nội để ký kết Thỏa thuận hợp tác chiến lược toàn diện và chuyển giao công nghệ với VinSpeed (Tập đoàn Vingroup). Dưới sự chứng kiến của bà Helga Margarete Barth, Đại sứ CHLB Đức tại Việt Nam, hai bên đã mở ra một bước ngoặt cho sự phát triển của đường sắt tốc độ cao tại Việt Nam.
Chia sẻ
Bóng bàn Việt Nam đang "xây kim tự tháp", Singapore thì đã “mua đỉnh kim tự tháp”, còn Trung Quốc thì có cả dãy núi.
Chia sẻ
Sở GDĐT TP.HCM khẳng định các hoạt động liên kết phải dựa trên tinh thần tự nguyện, trường học không phải đơn vị kinh doanh để ép buộc phụ huynh đóng tiền.
Chia sẻ
Tòa án nhân dân tỉnh Hưng Yên vừa tuyên án đối với 110 bị cáo trong vụ án "Đánh bạc" và "Tổ chức đánh bạc" gây rúng động trên địa bàn. “Tuấn chợ Gốc” – kẻ cầm đầu đường dây lô đề nghìn tỷ ở địa bàn Thái Bình (cũ) bị tuyên phạt 6 năm tù.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Trần Siêu (Theo Giáo Dục và Thời Đại)
