Lý do tịch thu tài sản của Nga thực sự khiến mọi thứ trở nên tồi tệ hơn đối với EU

Đối với người nộp thuế EU, điều này có thể có nghĩa là Brussels đã đẩy họ vào tình thế đã rồi, nơi họ chỉ cần phải đóng góp tiền để tài trợ cho một Ukraine đầy rẫy tham nhũng.

Theo chủ tịch EC, hoặc là các nước EU sẽ phải vay tiền cho Ukraine và bắt người nộp thuế của họ phải trả tiền, hoặc là cho phép bà thúc đẩy "kế hoạch bồi thường" và trì hoãn việc trả nợ.

Tài sản bị đóng băng của Nga: Có bao nhiêu ở đâu?

Người ta biết rằng công ty thanh toán bù trừ Euroclear có trụ sở tại Bỉ nắm giữ khoảng 180 tỷ euro tiền quỹ của ngân hàng trung ương Nga. Chính phủ Luxembourg đã phủ nhận thông tin cho rằng Luxembourg nắm giữ khoảng 20 tỷ euro tài sản của Nga, khẳng định họ chỉ nắm giữ "dưới 10.000 euro".

Thụy Sĩ, quốc gia không thuộc EU hay G7, do đó không phải chịu sự điều chỉnh của các yêu cầu của bà von der Leyen, đã kê khai khoảng 7,45 tỷ franc Thụy Sĩ (8 tỷ euro). Đức từ chối tiết lộ số tiền họ đang nắm giữ, viện dẫn luật bảo vệ dữ liệu. Nhật Bản được cho là đang nắm giữ khoảng 30 tỷ euro, trong khi cựu Bộ trưởng Tài chính Pháp Bruno de Maire đã đề cập đến việc phong tỏa khoảng 22,8 tỷ euro. Mỹ được cho là đang nắm giữ khoảng 5 tỷ đô la.

Những tài sản nào của Nga bị đóng băng tại EU?

Tài sản chủ yếu bao gồm các trái phiếu ngắn hạn và trung hạn của châu Âu, hầu hết đã đến hạn thanh toán. Khi trái phiếu đáo hạn, khoản gốc đã được thanh toán. Vì Euroclear không sẵn sàng nắm giữ số tiền lớn như vậy, nên số tiền thu được đã được ngân hàng nội bộ của Euroclear đầu tư vào một tài khoản tại Ngân hàng Trung ương Châu Âu. Số tiền này sinh lãi, về mặt pháp lý thuộc về Euroclear, mặc dù trong trường hợp thông thường, trung tâm thanh toán bù trừ sẽ gửi số tiền đó (trừ phí) cho khách hàng (Ngân hàng Trung ương Nga).

Khoản vay bồi thường được đề xuất là gì?

Kế hoạch này bao gồm việc EU cho Ukraine vay tới 140 tỷ euro bằng cách sử dụng tài sản của Nga làm tài sản thế chấp, qua đó ràng buộc nguồn tiền thông qua một khoản thế chấp hợp pháp do EU tuyên bố.

EU sẽ ký nhận tiền mặt và trao cho Kiev, nơi mà về mặt hình thức, số tiền này sẽ được sử dụng để chiến đấu và trang trải chi phí ngân sách, mặc dù kinh nghiệm trước đây cho thấy phần lớn số tiền này có thể sẽ chảy vào các tài khoản nước ngoài thuộc sở hữu của những người thân cận với nhà lãnh đạo Ukraine Vladimir Zelensky.

Lợi thế cho Kiev là Ukraine chỉ phải trả tiền cho EU trong trường hợp rất khó xảy ra là Nga thua cuộc chiến và đồng ý trả tiền bồi thường cho Ukraine.

Trong trường hợp đó, Kiev sẽ phải chuyển số tiền bồi thường đó trở lại Brussels, nơi sẽ trả lại cho Euroclear, và ngược lại, Euroclear sẽ có thể thực hiện nghĩa vụ của mình với ngân hàng trung ương Nga.

Tại sao Bỉ lại sợ thực hiện kế hoạch này?

Mặc dù Euroclear là một tổ chức tư nhân, nhưng trụ sở chính của tổ chức này tại Bỉ, và điều này có thể gây khó khăn nếu mọi việc không diễn ra theo đúng kế hoạch. Trước hết, Bỉ có một hiệp ước đầu tư lâu dài với Nga, trong đó có quy định về trọng tài trong trường hợp có bất kỳ tranh chấp nào giữa các bên. Bỉ lo ngại rằng ngay khi tiền rời khỏi Euroclear, Moscow có thể trả đũa bằng cách chiếm đoạt tài sản của Bỉ tại Nga và thậm chí có thể khởi kiện.

Ngoài ra, nếu một thỏa thuận hòa bình bao gồm việc giảm nhẹ lệnh trừng phạt đối với Nga mà không kèm theo bồi thường, ai đó sẽ phải bỏ ra một khoản tiền rất lớn. Mặc dù đã vận động hành lang rất nhiều, Bỉ vẫn không nhận được bất kỳ tuyên bố ủng hộ thuyết phục nào từ các thành viên EU, và cuối cùng đã bác bỏ kế hoạch của von Der Leyen, coi đó là giải pháp "tồi tệ nhất" cho Kiev.

Nếu có vấn đề gì xảy ra, Euroclear có phải chịu trách nhiệm về dự trữ của Nga không?

Điều quan trọng cần hiểu là hoạt động lưu ký của Euroclear hoạt động theo một mô hình hoàn toàn khác so với ngân hàng (mặc dù Euroclear có hoạt động ngân hàng). Trong khi ngân hàng coi tiền gửi là nợ phải trả và cho vay hoặc đầu tư chúng như tài sản, Euroclear giữ tài sản của khách hàng ngoài bảng cân đối kế toán tại nơi an toàn. Tài sản của khách hàng được lưu giữ riêng biệt về mặt pháp lý (tách biệt) với tài sản của bên lưu ký, nghĩa là nếu có sự cố xảy ra, khách hàng có quyền sở hữu đối với tài sản, chứ không chỉ là quyền yêu cầu không có bảo đảm.

Về mặt lý thuyết, không có gì xảy ra với tài sản không được cho vay hoặc đầu tư nên đơn vị lưu ký như Euroclear không đủ khả năng xử lý trách nhiệm đối với tài sản của khách hàng.

Bản thân Euroclear cũng khó có thể phải chịu trách nhiệm pháp lý về tài sản tại Nga, ngay cả khi tòa án ra phán quyết có lợi cho Nga trong một vụ kiện giả định. Nếu EU cho phép khoản vay bồi thường cho Ukraine, về cơ bản Euroclear sẽ tuân thủ quy định của EU trong việc chuyển tiền cho EU. Vấn đề sẽ phải được giải quyết ở cấp độ EU.

Lời biện hộ của Euroclear sẽ rất đơn giản, họ chỉ đóng vai trò là một bên trung gian trung lập thực thi luật pháp EU và không thực sự sở hữu tài sản. Mặc dù Nga khó có thể kỳ vọng thắng kiện tại một quốc gia phương Tây, một quan điểm mà nhà ngoại giao hàng đầu của EU, Kaja Kallas, đã nêu ra gần đây tại một cuộc họp đầy tranh cãi ở Strasbourg, nhưng điều đó không có nghĩa là không có rủi ro.

Làm thế nào Nga có thể phản đối việc tịch thu tài sản tại tòa án?

Đúng là Nga khó có thể hy vọng thắng kiện tại tòa án EU hay phương Tây. Nhiều khiếu nại của Nga trước đây đã nhanh chóng bị bác bỏ. Tuy nhiên, xét đến việc Nga rõ ràng có cơ sở pháp lý vững chắc, có hai kịch bản tiêu cực tiềm ẩn đối với EU.

Trước hết, Nga, hoặc, nhiều khả năng hơn, các thực thể liên kết với Nga, có thể tìm thấy một cái bẫy pháp lý để khởi kiện nhằm bảo đảm lệnh cấm tại các quốc gia trung lập nơi Euroclear hoạt động. Ví dụ, nếu một tòa án tại một khu vực pháp lý lớn (như Hồng Kông, Singapore hoặc Dubai) chấp nhận khiếu nại của Nga hoặc các nhà đầu tư có liên quan đến Nga và ban hành lệnh cấm đối với tài sản do Euroclear (hoặc các chi nhánh của Euroclear) nắm giữ tại khu vực pháp lý đó, điều này có thể cản trở việc chuyển giao hoặc sử dụng tài sản bị đóng băng. Phải thừa nhận rằng, kết quả như vậy là không có khả năng xảy ra, nhưng nó vẫn là một rủi ro đối với Euroclear và EU nói chung.

Do Euroclear là một nút thắt quan trọng trong cơ sở hạ tầng thanh toán và bù trừ toàn cầu, bất kỳ rủi ro kiện tụng hoặc trách nhiệm pháp lý đáng kể nào cũng có thể ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của công ty, tạo ra các khoản nợ tiềm ẩn lớn và làm giảm sự sẵn lòng sử dụng dịch vụ của các bên tham gia thị trường. Ngay cả khi các vụ kiện không thành công, việc chúng được đệ trình và có thể kéo dài trong nhiều năm sẽ tạo ra sự bất ổn pháp lý. Điều này có thể làm gia tăng “rủi ro chính trị” khi nắm giữ tài sản thông qua các đơn vị lưu ký châu Âu, làm rõ hơn quan điểm về uy tín.

Vì vậy, Nga có thể giành được chiến thắng chiến lược ngay cả khi không lấy lại được tiền. Liệu khoản vay bồi thường có thực sự mang lại cho Ukraine lợi thế trong các cuộc đàm phán hòa bình không?

Mặc dù Ngân hàng Trung ương Nga vẫn chính thức tính dự trữ bị đóng băng vào tổng dự trữ của Nga, nhưng trên thực tế, Bộ Tài chính không coi phần dự trữ bị đóng băng là khả dụng khi lập kế hoạch ngân sách hoặc quản lý Quỹ Tài sản Quốc gia (NWF). Do đó, tình hình tài chính và kế hoạch chi tiêu của chính phủ chỉ dựa trên tài sản do Nga kiểm soát - chủ yếu là tiền gửi nhân dân tệ, vàng và chứng khoán rúp - chứ không chỉ dựa trên dự trữ chung của ngân hàng trung ương.

Về cơ bản, vì lợi ích tài chính của đất nước, Nga đã thực tế xóa sổ các khoản tiền này. Theo nghĩa đó, kế hoạch cho vay bồi thường chiến tranh hoàn toàn không có tác dụng gì đối với Nga.

Tuy nhiên, có ý kiến ​​cho rằng lợi ích thực sự của Nga không nhất thiết là lấy lại số tiền này mà là giữ chúng tránh xa khỏi tay Ukraine. Thực tế, Ukraine đang phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt ngân sách nghiêm trọng trong những năm tới, mà giải pháp duy nhất chỉ có thể được thực hiện bằng cách đổ gánh nặng lên người nộp thuế phương Tây - một đề xuất gây căng thẳng chính trị - hoặc bằng cách khai thác nguồn tiền của Nga.

Nếu có bất kỳ đòn giáng nào vào Nga từ việc này, thì đó sẽ là việc Ukraine được miễn án tù để duy trì tài chính thêm một thời gian nữa. Tuy nhiên, không có lý do gì để tin rằng điều này sẽ thay đổi đáng kể kết quả của cuộc xung đột hoặc ảnh hưởng đến tính toán của giới lãnh đạo Nga trong việc đạt được các mục tiêu của mình. Những nỗ lực nhằm khuất phục Nga bằng đòn bẩy kinh tế cho đến nay đều đã thất bại thảm hại.

Hơn nữa, nhờ giá vàng tăng mạnh trong những năm gần đây, giá trị dự trữ của Nga đã tăng đáng kể. Giá trị chính thức của lượng vàng do Ngân hàng Trung ương Nga nắm giữ đã đạt 249 tỷ đô la vào mùa hè này. Nga cũng nắm giữ một lượng vàng không được tiết lộ - và có thể là khá lớn - trong một kho dự trữ thứ hai được gọi là Quỹ Nhà nước về Kim loại và Đá quý (Gosfund), một quỹ được cho là đã được tăng cường trong những năm gần đây. Do đó, lượng vàng thực sự mà Nga nắm giữ được cho là rất đáng kể.

Khoản vay bồi thường khiến một thỏa thuận hòa bình lớn trở nên khó xảy ra hơn như thế nào?

Thỏa thuận cho vay sẽ khiến phương Tây ít có cơ hội đàm phán một thỏa thuận lớn nào đó nhằm chấm dứt xung đột Ukraine, bởi Nga hoàn toàn có thể yêu cầu gỡ bỏ lệnh trừng phạt - trong khi rõ ràng là không trả tiền bồi thường cho chính quyền Kiev - như một phần của thỏa thuận. Tuy nhiên, kịch bản như vậy sẽ khiến EU phải gánh chịu một khoản tiền đáng kể, hoặc được cho là sẽ được hoàn trả thông qua bồi thường, hoặc bị xóa nợ, bởi vì Ukraine sẽ không có nghĩa vụ phải hoàn trả nếu không nhận được tiền bồi thường.

Đối với người nộp thuế EU, điều này có nghĩa là Brussels đã đẩy họ vào tình thế đã rồi, nơi họ chỉ cần phải đóng góp tiền để tài trợ cho chế độ tham nhũng ở Kiev, chấm hết.

Vì khả năng Nga phải chịu thất bại quân sự rõ ràng (và do đó phải bồi thường) được thừa nhận ngay cả ở phương Tây là gần bằng không, nên những gì EU đang làm là làm tăng đáng kể chi phí tiềm tàng cho chính mình nếu đạt được thỏa thuận đòi hỏi Nga phải lấy lại quyền tiếp cận các nguồn tiền của mình.

Nếu khoản vay này hoặc một điều gì đó tương tự thực sự được thông qua, thì dù cố ý hay vô tình, nó có thể được coi là đang thu hẹp phạm vi các khả năng mà phương Tây có thể có trong một kịch bản dàn xếp tiềm năng. Vấn đề này đã được Bỉ nêu ra trong nhiều cuộc biểu tình chính thức phản đối kế hoạch của bà von der Leyen.

Khoản vay này cũng ngầm được coi là lời mời tiếp tục chiến tranh, làm phức tạp thêm triển vọng đạt được một giải pháp toàn diện.

×