Một cựu chiến binh ở Hà Tĩnh hơn 40 năm dạy nghề mộc miễn phí cho con, em đồng đội

Gian nan theo nghề mộc

Cựu chiến binh Phan Công Hiền, 70 tuổi sinh ra tại vùng quê thuộc thôn Kim Ngọc, xã Thạch Châu, huyện Lộc Hà (tỉnh Hà Tĩnh), gia đình ông có truyền thống làm nông nghiệp. Năm 1974, ông kết hôn với bà Lê Thị Luyện (SN 1954).

Đầu năm 1975, theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc, chàng thanh niên Phan Công Hiền chào tạm biệt bố mẹ và vợ để lên đường nhập ngũ tại Trung đoàn 337, Quân khu V, tham gia chiến dịch chiến dịch Hồ Chí Minh. Năm 1981, ông Hiền được đơn vị cho phục viên, trở về quê hương.

Trở về quê hương, cựu chiến binh Phan Công Hiền cùng vợ ở chung nhà và chăm sóc bố mẹ già. Quê hương ông bao đời nay gắn bó với việc ruộng đồng, công việc rất vất vả nhưng cũng không đủ ăn, chưa nói gì đến việc làm giàu.

Cựu chiến binh Phan Công Hiền nhớ lại: "Phục viên trở về quê hương, tôi mang theo balô chứa mấy chục kg gạo và 2 bàn tay trắng. Gia đình nghèo, phải gánh trên vai nhiều trọng trách, lúc đó ai thuê gì tôi cũng làm, không nề hà là công việc nặng nhọc hay vất vả.

Nhiều đêm nằm vắt tay lên trán suy nghĩ, tôi quyết định học 1 nghề gì đó cho bản thân chứ không thể đi làm thuê cả đời. Sau khi tìm hiểu, tôi quyết định theo học nghề mộc của một cụ thâm niên trong huyện. Thời gian đầu tôi chỉ được thầy cho làm các đồ mộc đơn giản như: cán dao, cán cuốc…."

Cựu chiến binh Phan Công Hiền cho biết, các thầy làm mộc trước đây nghiêm khắc, giữ nghề kỹ, những mánh (kỹ thuật) độc đáo thường không được chia sẻ cho học trò. Chưa từng được đào tạo về nghề mộc, thời gian đầu cựu chiến binh Phan Công Hiền vẫn lóng ngóng trông các kỹ thuật làm mộc đơn giản. Cựu chiến binh Phan Công Hiền thường xuyên bị thương do các dụng cụ làm mộc gây nên, nhiều sản phẩm làm ra bị lỗi khiến thầy khó tính cốc vào đầu.

Cựu chiến binh Phan Công Hiền tâm sự: "Quá áp lực thời điểm đó tôi từng có suy nghĩ bỏ học nghề mộc. Nhưng được vợ động viên, môi trường quân ngũ đã đào tạo khiến khiến tôi kiên cường hơn, quyết tâm học cho giỏi nghề dù bất cứ giá nào.

Tôi là người đến nơi làm việc sớm, về muộn nhất, vừa làm vừa cố gắng học hỏi kinh nghiệm của những người đi trước. Sau một thời gian, thầy thấy tôi kiên trì, có năng khiếu nên đã tận tình chỉ bảo. Điều này giúp tay nghề mộc của tôi tiến bộ rõ rệt từng ngày".

Từ một người không biết gì nghề mộc, tay cầm dùi đục, cưa… còn rung tay thường xuyên bị thương. Sau khoảng hơn nửa năm kiên trì học hỏi cựu chiến binh Phan Công Hiền đã thạo việc, trở thành một thợ mộc giỏi, có tay nghề "cứng" tại xưởng.

Trăn trở đào tạo nghề cho con, em đồng đội

Cuối năm 1982, khi cảm thấy kinh nghiệm nghề mộc mình đã tốt, cựu chiến binh Phan Công Hiền đã quyết định thành lập 1 tổ mộc riêng, đào tạo nghề cho các đồng đội; con, em của họ và các thanh niên trong vùng.

Thời điểm đó, tổ mộc của cựu chiến binh Phan Công Hiền có 10 thành viên, nửa năm sau tăng lên 20 thành viên (chủ yếu là bộ đội phục viên và các con, em của họ). Ban đầu, tổ thợ của cựu chiến binh Phan Công Hiền chủ yếu nhận làm các đồ mộc đơn giản làm tại xưởng như: giường, tủ, bàn ghế…

Cựu chiến binh Phan Công Hiền nói: "Biết được khó khăn tìm kiếm công việc của đồng đội khi phục viên, tôi đã mời họ về làm cùng, đào tạo nghề mộc cho họ. Thời điểm mới thành lập, tổ mộc của tôi có khoảng 20 người trong đó chủ yếu là bộ đội phục viên".

Làm thợ cả khi mới 28 tuổi, cựu chiến binh Phan Công Hiền gặp rất nhiều khó khăn. Người dân quan niệm rằng chỉ có các ông, các cô tuổi trên 70 mới có nhiều kinh nghiệm mộc, đủ uy tín để cho ra những sản phẩm mộc chất lượng.

Khi đến các gia đình đang xây dựng để giới thiệu, mời làm các sản phẩm mộc có rất nhiều người từ chối cựu chiến binh Phan Công Hiền, có vài người đã không tin tưởng mà hỏi rằng: Chú còn trẻ thế này liệu làm thợ cả có nên cơm cháo gì không?

Từ đó, cựu chiến binh  Phan Công Hiền đã về nói với các công nhân của mình rằng phải làm ra những sản phẩm chất lượng để khẳng định chỗ đứng của tổ thợ mình trong ngành mộc. Sau khoảng 2 năm, tổ thợ của cựu chiến binh Phan Công Hiền đã được mọi người tin tưởng nhờ các công trình mộc mà đảm nhận được gia chủ đánh giá cao. Tiếng lành đồn xa, nhiều khách hàng trong và ngoài tỉnh đã tin tưởng và nhờ xưởng làm đồ nội thất và các công trình bằng gỗ cho gia đình mình.

Nhờ mọi người tin tưởng, cựu chiến binh Phan Công Hiền đã dẫn theo đội thợ của mình nhận các công trình mộc ngoại tỉnh như: Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Bình…

Năm 2001, cựu chiến binh Phan Công Hiền vay 250 triệu đồng mở xưởng mộc rộng 270m2 tại thị trấn Lộc Hà (huyện Lộc Hà), lúc này tổ thợ xưởng có 15 người. Thời gian đầu các sản phẩm mộc của xưởng bán chạy, mang về lợi nhuận cao.

Tuy nhiên, do xưởng mộc phát triển quá nhanh, cựu chiến binh Phan Công Hiền đã thuê thêm thợ mà quản lý không nổi. Các thợ mới tuyển làm không đạt chất lượng, sản phẩm tồn kho nhiều khiến ông làm ăn thua lỗ và đóng cửa xưởng mộc năm 2004. Tại thời điểm đó, cựu chiến binh Phan Công Hiền phải vay hàng trăm triệu đồng để bù lỗ và trả lương công nhân.

Nghĩ mình không hợp với nghề này, cựu chiến binh Phan Công Hiền đã đóng cửa xưởng mộc đi vào miền Nam tìm kiếm công việc mới. "Trước khi đi, tôi vay tiền ngân hàng để bù lỗ sản phẩm và trả lương đầy đủ cho các công nhân. Với số tiền vay trên, tôi phải trả lãi hơn 1 triệu đồng/tháng", ông Hiền nói.

Trái ngọt của sự kiên cường, vượt qua gian khó

Sau hơn 2 tháng vào miền Nam tìm hướng lập nghiệp, cựu chiến binh Phan Công Hiền nhiều đêm khó ngủ, suy nghĩ về nghề mà đã gắn bó với ông hơn 20 năm qua.

"Nghề mộc đến với tôi như là cái nghiệp, cũng vì nó mà tôi tốn không biết bao tâm huyết. Là một người lính, trải qua biết bao khó khăn, gian khổ còn vượt qua được chẳng lẽ tôi lại gục ngã ở thời bình. Nghĩ vậy, tôi quay trở về để thực hiện lại những gì còn giang dở", cựu chiến binh Phan Công Hiền nói.

Nghĩ là làm, cựu chiến binh Phan Công Hiền vay thêm thêm 300 triệu để gây dựng lại xưởng mộc. Từ chỗ có cuộc sống dư giả, nay gia đình phải chạy ăn từng bữa cộng thêm khoản nợ ngân hàng hơn 600 triệu khiến cựu chiến binh Phan Công Hiền cẩn thận hơn trong từng bước đi.

"Cú sốc lớn khiến tôi gần như gục ngã, buông xuôi. Tuy nhiên, lúc đó tôi đã có 6 người con, đứa đầu 12 tuổi, út chưa tròn 1 tuổi, nếu tôi không kiên cường thì các con biết trông mong vào đâu và các học viên tương lai như thế nào. Dù khó khăn nhưng tôi bấm chí không nói với ai vì sợ họ lo lắng", cựu chiến binh Phan Công Hiền giãi bày.

Đứng dậy sau khó khăn, cựu chiến binh Phan Công Hiền vẫn gọi những thợ cũ trước đây về làm cùng. Tuy nhiên, lần này nghiêm khắc hơn trong khâu dạy nghề. Cựu chiến binh Phan Công Hiền nói với các học viên của mình rằng: "Bác càng khó tính, nghiêm khắc thì các cháu ra nghề mới cẩn thận, tỉ mẩn và cứng nghề được".

Nhờ chất lượng tốt, mẫu mã đẹp nên khách hàng đón nhận nhiệt tình, sau 2 năm gây dựng lại xưởng mộc cựu chiến binh Phan Công Hiền đã trả được hết nợ, quay trở lại cuộc sống xung túc trước đây.

Theo cựu chiến binh Phan Công Hiền, xưởng mộc của đã đào tạo ra rất nhiều thợ giỏi, nhiều người trong số đó là đồng đội hoặc con, em của bộ đội xuất ngũ; thời điểm cao nhất đào tạo 30 học viên. Nhiều người sau khi học nghề chỗ cựu chiến binh Phan Công Hiền đã đưa người thân đến học để về phát triển kinh tế.

Sau nhiều năm miệt mài gắn bó với nghề mộc, hiện nay cựu chiến binh Phan Công Hiền có 3 xưởng mộc với hơn 10 nhân công; tùy vào tay nghề các công nhân nhận được mức lương từ 10-30 triệu đồng/tháng.

Mỗi năm cơ sở mộc của cựu chiến binh Phan Công Hiền có doanh thu hơn 4 tỷ đồng, sau khi trừ chi phí ông bỏ túi gần 1 tỷ đồng/năm. Sau nhiều năm nỗ lực lao động, hiện nay vợ chồng ông có tài sản khoảng 20 tỷ đồng.

Trao đổi với PV Dân Việt, ông Phan Anh Đức-Chủ tịch Hội Nông dân xã Thạch Châu thông tin: "Cựu chiến binh Phan Công Hiền là người cần cù, chịu khó, biết tính toán làm ăn. Không những thế, cựu chiến binh Phan Công Hiền đã đào tạo nghề mộc cho người dân địa phương, trong đó có con, em của các cựu chiến binh giúp giải quyết công ăn việc làm cho họ".