Một đời "giữ vị ngọt" cho đặc sản OCOP 4 sao xoài cát Cần Giờ

Chúng tôi về xã Long Hòa - vùng đất ven biển duy nhất của TP.HCM vào thời điểm nông dân nơi đây làm xoài vụ nghịch. Dọc hai bên đường vào ấp Đồng Tranh, các vườn xoài cát Cần Giờ đang độ ra hoa vàng ươm, thơm lừng...

Vất vả giữ nghề trồng xoài cát Cần Giờ

Trước khi về Long Hòa, tôi được lãnh đạo Hội Nông dân huyện Cần Giờ thông báo xoài cát Cần Giờ đã được công nhận sản phẩm OCOP chuẩn 4 sao của TP.HCM. Nghe mà mừng, vì nếu đạt chuẩn này trái xoài sẽ bán được giá hơn, túi tiền của bà con trồng xoài ở xã nông thôn mới này sẽ rủng rỉnh hơn…

Nhiều người cho rằng, do được trồng ở vùng đất pha cát biển, hấp thụ dòng nước lợ giữa nước mặn-ngọt giao tranh, nên xoài cát Cần Giờ nổi tiếng với vị ngọt thanh, thơm lừng không lẫn vào đâu được. Quả xoài cát Cần Giờ có hình thon dài, khi chín có màu vàng nhạt.

Những cơn mưa nặng hạt vừa qua làm cho các nhà vườn làm xoài vụ nghịch lo sốt vó. Bởi trúng nước mưa, không khéo xử lý bông xoài sẽ hư, rụng hết dẫn đến mất mùa.

Mấy ngày nay, từ sáng sớm anh Phạm Văn Chánh phải ra vườn rung từng nhánh hoa cho rơi hết nước mưa để phun thuốc chống nấm. Anh hy vọng làm vậy sẽ cứu được vườn xoài. Anh Chánh bộc bạch, trồng xoài phải thật sự yêu nghề, nếu không sẽ bỏ nghề mất vì rất cực, đặc biệt là khi xoài ra hoa mà bị gặp mưa như lúc này.

Theo anh Chánh, vùng đất này trước đây có rất nhiều người trồng xoài. Thậm chí, nhiều người đi thuê đất trồng xoài bởi xoài có giá khá cao. Đến tháng xoài chín rộ (vào tháng 5, 6 và tháng 11, 12 hàng năm), hương thơm ngào ngạt cả vùng... Tuy nhiên, những đợt khủng hoảng giá xoài, nhất là khi dịch Covid-19 bùng phát, nhiều nông dân trồng xoài bỏ nghề, bán đất. Nghề trồng xoái ở Long Hòa rơi vào tình trạng suy giảm.

Ai bỏ nghề mặc ai, anh Chánh vẫn bám nghề trồng xoài. Bởi theo anh Chánh, đây là cái nghề gia đình anh có 2 đời theo đuổi. Và bởi anh rất yêu nghề. Anh Chánh thổ lộ, 7 tuổi anh đã theo cha trèo cây hái xoài, nhổ cỏ, bón phân, chăm vườn. Năm 1997, anh Chánh lấy vợ và ra ở riêng, được cha cho vườn xoài gần 1ha, trồng 172 gốc xoài cát đặc trưng của Cần Giờ. Anh biết tính tình từng cây mỗi khi chuyển mùa; năng suất, chất lượng trái của từng gốc. Hiện, 1ha đất với 170 gốc xoài mà cha cho, anh vẫn giữ không mất một gốc.

Anh Chánh cho biết, trước đây vì ham số lượng, anh sử dụng nhiều phân hóa học, thuốc bảo vệ thực vật… Những gốc xoài sai trĩu quả nhưng thường xuyên bị sâu bệnh, trái "móp đầu, méo đuôi" nên đạt loại 1 không nhiều. Thu nhập cũng vì thế mà bấp bênh, lúc được, lúc mất.

Khoảng chục năm nay, trước yêu cầu về chất lượng ngày càng cao của người tiêu dùng, đồng thời góp phần đa dạng hóa sản phẩm nông nghiệp sạch cho thành phố, huyện Cần Giờ đã thực hiện kế hoạch xây dựng thương hiệu xoài cát đạt chuẩn VietGAP. Ngành nông nghiệp, Hội nông dân huyện vận động nông dân trồng xoài chuyển đổi quy trình chăm sóc xoài theo hướng dẫn của cán bộ kỹ thuật khuyến nông; tăng cường cải tạo vườn xoài theo hướng VietGAP.

Từ đây, anh Chánh chuyển hẳn sang trồng xoài cát Cần Giờ theo chuẩn VietGAP. Anh tích cực tham dự các lớp tập huấn, hướng dẫn, tham quan mô hình trồng xoài VietGAP do ngành nông nghiệp, hội nông dân tổ chức. Anh dùng chủ yếu thuốc sinh học, phân hữu cơ để bón nhằm phát triển bền vững vườn xoài. Mỗi năm anh bón phân cho vườn xoài một lần, đào hố vùi phân ở gốc. Mỗi lần, tùy cây lớn nhỏ mà bón 8-10kg phân/cây. 

"Lâu nay nông dân quen cách trồng xoài truyền thống nên khi chuyển sang trồng xoài VietGAP, phải viết nhật ký, làm phân thuốc sinh học thấy khó khăn quá. Nhưng làm riết rồi cũng quen" - anh Chánh cười vui.

Được chăm sóc kỹ, bón phân đúng cách… nên vườn xoài hơn 30 năm tuổi của anh Chánh cây nào cũng xanh tốt, trái trĩu cành. Mỗi cây cho thu hoạch trung bình 200kg trái. Bên cạnh đó, anh Chánh áp dụng bao trái để giữ chất lượng tốt, mẫu mã đẹp.

Xoài cát Cần Giờ đạt chuẩn OCOP 4 sao

Hiện, với sản lượng xoài bình quân hơn 10 tấn/ha/năm, anh Chánh thu về 400-500 triệu đồng. Theo anh Chánh, mỗi lần vườn của anh thu hoạch, tỷ lệ xoài đẹp, đạt yêu cầu của thương lái đạt đến 90%. "Xoài đạt chuẩn phải bóng, đẹp, trọng lượng mỗi trái từ 300g trở lên chủ vựa mới mua với giá cao" - anh Chánh cho hay.

Theo anh Chánh, để vườn xoài đạt đến tỷ lệ 90% số trái đạt chuẩn, khi bao trái, thấy trái xấu thì thợ bao trái sẽ hái bỏ. Mỗi nhánh bông chỉ lấy 1-2 trái để cây nuôi cho trái đẹp.

Anh Chánh cũng cho biết, sau dịch Covid-19, giá xoài cát Cần Giờ cao nhất là 55.000 đồng/kg. Vào dịp lễ, tết, giá xoài nhích lên 70.000-80.000 đồng/kg. Theo anh Bùi Bình Minh - cán bộ địa chính-xây dựng xã Long Hòa, tại huyện duyên hải Cần Giờ, anh Chánh là một trong những người trồng xoài giỏi nhất, thu nhập hàng năm rất cao. Anh cũng được bình chọn là nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi cấp thành phố.

Nghe tin xoài cát Cần Giờ đã được UBND TP.HCM công nhận đạt chuẩn OCOP 4 sao, anh rất vui và tin rằng giá trị của trái xoài cát Cần Giờ sẽ còn bay xa, bay cao.