Mục tiêu 10 tỷ USD ngành tôm có thể đạt nếu gỡ được nút thắt

Bạn đọc có số điện thoại 093669978...hỏi ông Lê Văn Quang: Cá nhân ông có kế hoạch gì trong thời gian tới để đạt được mốc 2 tỷ USD xuất khẩu?

Ông Lê Văn Quang trả lời: Vấn đề giải quyết của tôm Việt Nam là làm sao phải có nguyên liệu dồi dào đủ đáp ứng công suất cho nhà máy đạt 70% trở lên, làm sao giá thành con tôm Việt phải cạnh tranh được Indonesia, Ấn Độ, Malaysia, Thái Lan...Hiện tại giá thành của ta cao hơn các nước trên. Chúng tôi làm việc với nhà nhập khẩu tôm của Việt Nam họ nói rằng: Giá tôm của Việt Nam mà chỉ còn cao hơn Ấn Độ, Malaysia 5.000 đồng/kg thì các nước sẽ dồn hết sang mua tôm Việt Nam thì 10 tỷ USD xuất khẩu là trong tầm tay.

Tôi nói thật các nhà máy của Minh Phú mà hoạt động hết công suất 100% thì mỗi năm cũng mang về 1,5 tỷ USD rồi. Con số 10 tỷ USD mà Minh Phú sẽ góp 2 tỷ USD đâu có quá khó nếu đủ nguyên liệu, giá thành tôm giảm, giá tôm xuất khẩu cạnh tranh hơn.

Bạn đọc từ email: Hoangpthkmn@yahoo.com ở Hà Tĩnh hỏi ông Quang: Thưa ông, xu hướng trên thế giới hiện nay là nuôi tôm sạch bệnh hay kháng bệnh thưa ông?

Ông Lê Văn Quang đang giới thiệu với Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc về công nghệ của Minh Phú

Ông Lê Văn Quang trả lời: Nếu chúng ta có con giống kháng bệnh giúp tôm dính bệnh mà không chết thì chả ai dùng kháng sinh làm gì nên theo tôi phải nhanh chóng tiếp cận công nghệ nuôi từ tôm giống kháng bệnh: bị bệnh EMS (hội chứng chết sớm), tôm không chết, bị bệnh đốm trắng tôm cũng chống chịu được, bị bệnh vi bào tử trùng tôm cũng lớn nhanh.

Bạn đọc gửi tin nhắn từ số điện thoại: 09154421...hỏi: Thưa ông Nhiệm vì sao bảo hiểm tôm nuôi lại khó triển khai và gần như "phá sản"?

Ông Nguyễn Văn Nhiệm trả lời: Bảo hiểm thất bại là do cấp trên cụ thể là các nhà hoạch định chính sách đề ra quá nóng vội, khiến cho chính sách tốt đẹp này bị một số người trục lợi. Đơn vị bảo hiểm bị thiệt hại nhưng tiền lại không vào túi nông dân. Sau đó nhà nước bỏ luôn không thực hiện bảo hiểm nữa làm người nông dân đã khó càng khó hơn.

Thời gian qua, chính phủ có nhiều chủ trương giúp nông dân nhưng chủ trương đó đến nông dân rất khó và chưa có hiệu quả cao. Hiện nay, trong chuỗi sản xuất - kinh doanh tôm, người nuôi đang gặp khó khăn về tài chính, thiếu vốn sản xuất trầm trọng nên ao tôm bị bỏ trống nhiều dù có nhiều mô hình nuôi thành công. Ví như ở Sóc Trăng, ngành nông nghiệp cho vay nhiều ngàn tỷ đồng nhưng người nuôi tôm chỉ vay được có 500 - 700 tỷ đồng. Tôi nghĩ Ngân hàng Nhà nước cần tổ chức lại vấn đề tín dụng cho con tôm, để làm sao người nông dân được vay vốn sản xuất mà ngân hàng lại không bị nợ xấu.

Bạn đọc có email: Hoangtrantrunghnbk@...hỏi ông Lê Anh Xuân: Thưa bác sỹ tôm Lê Anh Xuân, làm sao để triệt từ được nạn sản xuất tôm giống kém chất lượng?

Ông Lê Anh Xuân trả lời: Các bộ ngành đã và đang làm nhưng để quản lý chặt, chúng ta phải hình sự hóa, ông nào làm bậy thì xử lý hình sự. Chúng ta phạt hành chính, nhắc nhở, dừng sản phẩm này thì lại nộp phạt rồi sản xuất sản phẩm khác. Chúng ta phải có chế tài quản lý chặt đầu vào, đầu ra, hình sự hóa lối làm ăn chộp giật đi để lấy đó làm răn đe cho những kẻ nào có ý đồ phá hoại ngành tôm, phá hoại sản xuất bằng chiêu trò bẩn.

Bạn đọc Binhnguyenxanhtth@gmail.com hỏi: Điều kiện và ưu điểm của việc nuôi tôm theo công nghệ cao, thưa ông Quang?

Ông Lê Văn Quang trả lời: Theo tôi, nuôi tôm mật độ thấp mà đạt được sản lượng cao thì sẽ giải quyết được nhiều vấn đề. Hiện tại, nuôi tôm rừng người ta cũng chỉ thả 10 – 12 con/m2, nhưng tỉ lệ thành công nuôi tôm rừng chỉ 0,2%, còn tôm quảng canh chỉ 0,5%, còn lại là chết hết.

Nếu tăng lên tỉ lệ 80% thì sản lượng tăng bao nhiêu? Chỉ cần, đưa tỉ lệ thành công nuôi tôm lên 70 – 80% thì sẽ giải quyết được vấn đề sản lượng.

Nuôi công nghiệp và nuôi tôm công nghệ cao cũng là mô hình tốt nhưng chỉ áp dụng cho đại gia và siêu đại gia. Mà siêu đại gia thì theo bạn, VN có bao nhiêu người? 

Cả VN chưa có được 10 người làm được, còn lại, hàng triệu người khác đang nuôi tôm không thể áp dụng được mô hình này. Bài giải của Minh Phú là nuôi mật độ thấp, vừa sức tải, nuôi tôm kháng bệnh.

Bạn đọc có email Hoangminh22...@yahoo.com.vn hỏi ông Nguyễn Văn Nhiệm: Hiện nhiều vùng nuôi dù được giá nhưng không có tôm nguyên liệu để bán cho các nhà máy, ông lý giải sao về điều này?

Ông Nguyễn Văn Nhiệm trả lời: Giá tôm hiện tăng cao nguyên do một phần là không có tôm để bán. Cuối năm qua tôm nuôi bị dịch bệnh nhiều nên khiến sản lượng giảm sút.

Nhiều người cứ nhắc tới câu chuyện quy trình nuôi nhưng hiện tại chưa có một viện nào của Bộ ngành đưa ra một quy trình, mô hình cụ thể cho người nông dân: Nuôi mật độ bao nhiêu là hiệu quả, bao nhiêu là tối ưu? những câu hỏi này chưa có câu trả lời hoặc câu trả lời rất mơ hồ...

Tôi đồng tình với anh Lê Văn Quang - Chủ tịch Minh Phú rằng phải làm sao để con tôm nuôi đạt được tỷ lệ thành công 70-80%.

Nhưng quanh đi quẩn lại điều tôi lo lắng nhất lại là về con giống. Giống hiện nay chúng ta toàn phải nhập, trong nước thì giống chất lượng thấp. Nếu muốn đạt con số 10 tỷ USD thì phải tăng sản lượng tôm nuôi gấp 3 lần như hiện nay. Chúng ta chưa có tôm bố mẹ và phụ thuộc về giống thì e rằng chướng ngại không nhỏ.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nghe ông Lê Văn Quang giới thiệu qua về sản phẩm tôm chất lượng cao của Minh Phú.

Bạn đọc có email nguyentranthanh***@gmail.com hỏi: Vừa qua Thủ Tướng Nguyễn Xuân Phúc có ghé thăm Minh Phú và ông cũng đã nhận nhiệm vụ đóng góp 2tỷ USD xuất khẩu trong tổng số 10 tỷ USD của ngành tôm, nhân buổi trực tuyến này, ông có chia sẻ gì?

Ông Lê Văn Quang: Thủ tướng đã đến thăm Minh Phú và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng tham gia chỉ đạo hội nghị đầu tiên về ngành tôm VN thì đó là thông điệp gửi đến Minh Phú, đến người dân nuôi tôm và cả ngành tôm VN mà còn là sự ủng hộ hết mình của Chính phủ đối với ngành tôm VN. Minh Phú cũng rất may mắn là đúng thời điểm đó chúng tôi vừa đưa ra mô hình doanh nghiệp xã hội và đã trình bày vấn đề này tại hội nghị. Sau khi trình bày, Thủ tướng đã rất hoan nghênh và ủng hộ Minh Phú triển khai mô hình này một cách sâu, rộng. 

Nói thật, khi được Thủ tướng động viên và cổ vũ thì chúng tôi càng quyết tâm hơn, nhất là khi Thủ tướng phát biểu đã đến lúc chúng ta phải tuyên chiến với tệ nạn bơm chích tạp chất, tôi đã rất xúc động.

Thực tế thì khi Thủ Tướng đã dùng từ “tuyên chiến” có nghĩa là Chính phủ đã rất quyết tâm dẹp bỏ vấn nạn này, giờ chỉ là các cơ quan thực thi cấp dưới ra sao thôi có quyết liệt, quyết tâm hơn không thôi. 

Trong thời gian tới, Minh Phú hy vọng được sự hỗ trợ của Chính phủ, các bộ ngành, địa phương, nhất là các hộ nuôi tôm để triển khai mô hình liên kết doanh nghiệp xã hội. Chúng tôi sẽ cố gắng tuyên truyền và triển khai mô hình này với phương châm Minh Phú liên kết cùng các hộ nông dân nuôi tôm để cùng làm giàu.

Thưa ông Lê Anh Xuân để đạt được mục tiêu 10 tỷ USD mà Thủ tướng giao cho ngành tôm thì ngay từ bây giờ, dưới góc nhìn của một nhà khoa học, ông có kiến nghị gì?

Bác sỹ tôm - Ths.NCS Lê Anh Xuân

Ths.NCS Lê Anh Xuân: Chúng ta phải coi con tôm là ngành công nghiệp, đầu tư xứng tầm hơn: cơ sở hạ tầng như điện, đường, hệ thống kênh thủy lợi, nước. Tôm không có điện hay thiếu điện là rất nguy hiểm. Nông dân mà nuôi tôm bằng điện 1 pha khác nào "tự sát". Hiện nay, tôm chết do thiếu oxy nhiều lắm. Đường đi thuận lợi thì sẽ khiến thương lái bớt ép giá. Nước mà lấy khó không đạt chuẩn thì cũng khiến tôm không phát triển, thậm chí chết.

Chúng ta cũng phải quản lý chặt các yếu tố đầu vào: thức ăn, con giống, thuốc, nhân rộng và quảng bá những mô hình hay, cách làm hiệu quả trong dân để những người khác học theo.

Những mô hình này phải ưu tiên cao cho bảo vệ môi trường và tuyệt đối không dùng hóa chất. Đảm bảo tôm không nhiễm kháng sinh, hóa chất cấm. Càng ngày rào cản KHKT sẽ càng tăng lên nên phải đưa khoa học ứng dụng vào sản xuất, nuôi tôm; liên kết các chuỗi vụ - viện trường - nhà quản lý gắn với nông dân và doanh nghiệp để hỗ trợ nhau.

Và cuối cùng, phải tạo thương hiệu với con tôm Việt Nam trên trường thế giới. Muốn tạo thương hiệu con tôm Việt Nam thì phải có trách nhiệm từ người nuôi, doanh nghiệp tất cả vì bảo vệ môi trường. Nuôi tôm mà không bảo vệ môi trường thì sao phát triển bền vững được.

Chúng ta cũng phải dự báo được quy luật cung cầu ở trong và ngoài nước. Không dự báo được nông dân sẽ dính vào được mùa mất giá. Phải có cơ chế quản lý chặt doanh nghiệp nhập khẩu, chế biến thủy sản. Không để cho doanh nghiệp ép giá người nuôi tôm. Nhiều doanh nghiệp, thương lái cứ viện dẫn: Ấn Độ, Trung Quốc, Thái Lan... đang được mùa nên tôm mua rẻ như vậy rất thiệt cho người nuôi.

Bạn đọc không nêu rõ tên có hỏi ông Lê Văn Quang: Là người nuôi tôm, một trong những vấn đề chúng tôi lo lắng nhất là tín dụng cho vay với ngành tôm, ông có gợi mở giải pháp nào cho người nông dân?

Ông Lê Văn Quang trả lời: Tôi từng được mời sang Philippines trình bày trước Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) về mô hình doanh nghiệp xã hội. Sau khi nghe tôi trình bày xong, lãnh đạo ADB thích quá và nói rằng họ chuẩn bị sẵn sàng một khoản vay 100 triệu USD với lãi suất 0% với điều kiện Minh Phú đứng ra chịu trách nhiệm về khoản vay.

Thời điểm đó, khi tôi trình bày, mô hình doanh nghiệp xã hội mới chỉ sơ khai thôi nhưng bây giờ thì đã định hình rồi. Nếu chúng ta đưa được tỉ lệ thành công trong nuôi tôm lên tới 70-80% thì nhiều tổ chức sẽ cho ta vay tiền.

Tháng 2 vừa qua, trước thời điểm Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tới thăm và làm việc với Minh Phú, Ngân hàng Thế giới cũng muốn hỗ trợ một gói tín dụng cho nuôi tôm. Nói như vậy để thấy, cơ hội rất lớn với ngành tôm.

Bạn đọc tên Bình (Kiến Thụy, Thái Bình) hỏi: Thưa ông Xuân, ông có thể nói rõ hơn lợi ích mà Quy trình nuôi của ông đem lại nếu như áp dụng vào thực tiễn?

Bác sỹ tôm Lê Anh Xuân trả lời: Áp dụng "Quy trình nuôi tôm thẻ chân trắng siêu thâm canh 2 giai đoạn, ít thay nước, ứng dụng công nghệ Trúc Anh" nhờ tăng lên tới 4-5 vụ/năm nên năng suất vượt 120 tấn/ha/năm. Tính ra mỗi ha nuôi người nông dân có thể lãi 3 tỷ đồng/năm. So với việc nuôi theo truyền thống chỉ đạt 300-500 triệu/năm thì rất hiệu quả.

Lợi ích của quy trình là an toàn dịch bệnh, an toàn môi trường, an toàn vệ sinh thực phẩm và an sinh xã hội. Ngoài ra còn giúp giảm công cho lao động, giúp an toàn hơn cho lao động và giảm ô nhiễm môi trường do dùng nước ít - tiết kiệm được tài nguyên nước.

Ông Lê Văn Quang chia sẻ thêm về giá thức ăn tôm ở VN: Thức ăn tôm ở VN không phải cao hơn các nước trong khu vực. Hiện tại, giá thức ăn cho tôm ở Thái Lan là 1,2USD, các nước trong khu vực cũng 1 – 1,2USD. Trong khi đó, giá thức ăn cho tôm của chúng tôi mua tại các nhà máy cũng 25.000 đồng, tương đương các nước.

Chúng ta mua giá cao hơn vì buôn bán qua rất nhiều trung gian, đại lý cấp 1, 2, 3 4… mỗi cấp thêm vài ngàn đồng, nên đẩy giá tăng lên. Chỉ có những đại lý cấp dưới sát với người nuôi tôm nhất nên mới có thể thu được tiền thức ăn. Họ cộng thêm 5.000 – 6.000 đồng/kg, thậm chí 10.000 đồng/kg tôm để bù vào tình trạng không thu được tiền thức ăn. 

Chế phẩm vi sinh, thuốc cũng qua nhiều tầng lớp trung gian, qua mỗi cấp cộng thêm 30 – 50% nên người nuôi phải gánh chịu chi phí cao.

Để giải quyết vấn đề này, nếu DN xã hội liên kết với DN cung cấp thì giá sẽ không bị đẩy lên, giá thức ăn tôm cũng vậy.

Ông Nguyễn Văn Nhiệm - Chủ tịch Hiệp hội tôm Mỹ Thanh (Sóc Trăng, trái trả lời)

Bạn đọc có email Quangtran1985@yahoo...hỏi: Là người gắn bó với bà con, ông thấy giá thức ăn hiện nay như thế nào?

Ông Nguyễn Văn Nhiệm trả lời: Người nuôi tôm nuôi nhiều, diện tích tăng lên thì giá thức ăn cũng tăng. Như hiện nay giá thức ăn đã tăng lên hơn 1.000 đồng/kg. Đây là vấn đề lớn, người dân kêu nhiều nơi chưa được giải quyết. Chúng tôi mong muốn Bộ NNPTNT, Bộ Công thương có biện pháp quyết liệt vấn đề này.

Bạn đọc tên Bình (Tiền Giang) hỏi ông Lê Anh Xuân: Thưa ông Lê Anh Xuân, bác sỹ tôm, qua báo chí tôi được biết tới Quy trình nuôi tôm thẻ chân trắng siêu thâm canh 2 giai đoạn, ít thay nước, ứng dụng công nghệ Trúc Anh ở nhiều tỉnh thành đã thành công, giúp đem năng suất cao, xin ông cho biết chi tiết?

Ông Lê Anh Xuân trả lời: Quy trình này được chúng tôi áp dụng hơn 10 năm nay đúc rút thực tiễn, nhiều người nuôi áp dụng trong những năm qua giúp nâng số vụ nuôi từ 1-2 vụ/năm lên tới 4-5 vụ/năm. Sản lượng tôm thu hoạch từ 20-40 tấn/ha/năm được nâng lên 120 tấn/ha/năm. Giai đoạn 1, tôm được ương trong nhà lưới từ 20-25 ngày với mật độ khoảng 1.000-3.000con/m2. Sau thời gian ương, tôm được tiến hành chuyển qua ao nuôi ngoài trời thông qua hệ thống ống xả (giai đoạn 2).

Nuôi tôm sạch ứng dụng công nghệ Trúc Anh sẽ có 2 giai đoạn có những ưu điểm nổi bật. Đầu tiên đó là đạt 4A: An toàn vệ sinh thực phẩm do không sử dụng kháng sinh, hoá chất mà chỉ sử dụng vi sinh, chế phẩm sinh học; An toàn môi trường do không xả thải ra bên ngoài; An toàn dịch bệnh do khống chế và trị bệnh hoàn toàn bằng vi sinh, chế phẩm sinh học; An sinh xã hội do giảm được rủi ro, tăng năng suất, tăng chất lượng nên người nuôi tôm luôn luôn có lợi nhuận.

MC: Thưa ông Nhiệm, bạn đọc có hộp thư Quanghuy...@yahoo.com hỏi: Từ góc độ người nuôi, quan điểm của ông thế nào về nạn bơm tạp chất, thưa ông?

Ông Nguyễn Văn Nhiệm trả lời: Về bơm tạp chất, tôi đồng ý với ông Lê Văn Quang nhưng tôi khẳng định vấn đề bơm tạp chất phần lớn không phải nông dân mà đại lý mua về bán kiếm lời vì lợi nhuận cao. Nhà nước cần xử lý mạnh tay vì con tôm này nếu bán ra nước ngoài sẽ làm hình ảnh con tôm Việt Nam trở nên rất xấu xí, khó mở rộng thị trường. Từ đó mục tiêu đạt được 10 tỷ USD là khó thực hiện, theo tôi cần xử lý luôn người mua bơm tạp chất. Vế chất lượng con tôm thì tôm nuôi tại đầm có chất lượng tốt. Các thủ thuật ngâm chủ yếu ở người mua là thương lái. Vì vậy, nhà máy mua tôm cần đưa ra tiêu chuẩn về giá để điều chỉnh sẽ đảm bảo chất lượng khi thu mua.

Một bạn đọc có số điện thoại 098323345...có hỏi: Một trong những vấn đề đau đầu đó là tình trạng lạm dụng thuốc, hóa chất, bơm chích tạp chất vào tôm nguyên liệu vẫn còn xảy ra ở các cơ sở nuôi và chế biến nhỏ lẻ đang làm ảnh hưởng xấu đến uy tín của sản phẩm tôm Việt Nam. Theo ông, đây là trách nhiệm của ai, thời gian tới làm sao giải quyết được câu chuyện này? 

Ông Lê Văn Quang trả lời: Như tôi đã nói, trong các thị trường tiêu thụ lớn của Việt Nam, những năm trước thị trường Nhật quy định kháng sinh rất ngặt nghèo nhưng cuối năm 2016 và 2017 thì thị trường Mỹ và EU quy định còn khó hơn. Họ quy định phải sạch kháng sinh 100% và phải sạch vi sinh có hại nữa.

Để nuôi tôm không có kháng sinh trong điều kiện dịch bệnh lan tràn như hiện nay thì theo tôi nên nuôi trong điều kiện con giống tốt (kháng sinh tốt) và nên nuôi với mật độ tôm thoáng hơn. 

Về tình trạng tôm bơm tạp chất, nói cho công bằng thì trách nhiệm thuộc về cơ quan quản lý nhà nước. Đó là sự quản lý lỏng lẻo, không chặt chẽ khi để tình trạng này tràn lan gây ảnh hưởng đến hình ảnh con tôm Việt Nam trên thị trường thế giới.

Nói thật, lợi nhuận của việc bơm tạp chất vào tôm có thể tương đương với buôn bán ma túy. Do đó nếu không xử lý hình sự thì không đến nơi đến chốn bởi nếu xử lý hành chính như hiện tại thì chỉ như "bắt cóc bỏ dĩa".

Ngoài ra, tình trạng bơm hóa chất vào tôm hiện nay, đa số là sản phẩm của lối nuôi tôm nhỏ lẻ chứ nếu nuôi công nghiệp thì không thể bơm chích được. Vì vậy, biện pháp là cơ quan quản lý nhà nước phải xóa bỏ tình trạng nuôi tôm nhỏ lẻ nhưng điều này rất khó, cũng không khả quan. Vấn đề này chúng tôi đã cân nhắc rất nhiều và đưa ra biện pháp thành lập các doanh nghiệp xã hội để liên kết các hộ nuôi tôm nhỏ lẻ. 

Hiện nay phần lớn tôm bơm tạp chất đều được nuôi từ mô hình tôm rừng, tôm quảng canh và tôm lúa. Nếu chúng ta liên kết được thành doanh nghiệp xã hội cùng với xử lý hình sự thì chắc chắn sẽ hạn chế được tình trạng bơm tạp chất vào tôm.

Câu hỏi của bạn đọc tên Quỳnh (Hà Nam): Làm sao để nâng cao năng suất nuôi tôm quảng canh và quảng canh cải tiến cũng như năng suất nuôi nói chung, thưa ông Quang, ông Nhiệm?

Ông Lê Văn Quang trả lời: Trong kế hoạch của Bộ NNPTNT, năm nay VN có 560.000ha là tôm quảng canh và quảng canh cải tiến, với năng suất bình quân 300 – 400kg/năm. Nếu có công nghệ nuôi tôm đạt 1 tấn/ha/năm thì VN đã có trên 1 triệu tấn tôm. Lúc này, việc có 10 tỷ USD là rất dễ.

Để giải quyết được bài toán 10 tỷ USD, theo tôi làm sao phải nâng cao năng suất của người nuôi tôm quảng canh và quảng canh cải tiến, lên mức 1,5 – 2,5 tấn trở lên.

Cách làm của Minh Phú là liên kết với người nuôi tôm, tạo thành doanh nghiệp xã hội, áp dụng quy trình nuôi mới, tạo ra giá trị cộng hưởng, giúp tôm có giá trị cao hơn và giải quyết bài toán nuôi tôm nhỏ lẻ, phân tán cũng như bơm chích tạp chất, kháng sinh…

Như vậy, phải nâng năng suất lên mức 1,5 – 2,5 tấn/ha/vụ. Nếu làm tốt thì có thể nuôi 3 vụ/năm. Ở Minh Phú, chúng tôi đưa ra quy trình nuôi tôm ở mức độ thấp, vừa sức tải môi trường với con giống post 35 – 45, với kích cỡ này, khi thả vào rừng đước thì tỉ lệ sống sót rất lớn. Với quy trình này, chỉ cần nuôi 10 – 12 con/m2 là đã giải quyết được vấn đề sản lượng cũng như bảo vệ môi trường