Mỹ bất ngờ ngừng chia sẻ thông tin tình báo về hòa đàm Ukraine với các đồng minh thân cận nhất

CBS ngày 21/8 cho biết, bà Gabbard đã ký một chỉ thị hôm 20/7 yêu cầu các cơ quan không được chia sẻ thông tin với cái gọi là liên minh “Five Eyes” (Ngũ nhãn) - liên minh tình báo hình thành sau Thế chiến II gồm Mỹ, Anh, Canada, Úc và New Zealand, theo nhiều quan chức tình báo Mỹ tiết lộ với CBS News.

Chỉ thị này đã phân loại toàn bộ phân tích và thông tin liên quan đến các cuộc đàm phán hòa bình Nga-Ukraine đầy biến động là “NOFORN” (No Foreign Dissemination – không phổ biến cho nước ngoài), tức là không được chia sẻ với bất kỳ quốc gia hay cá nhân nước ngoài nào. Thông tin duy nhất có thể chia sẻ là những gì đã được công khai. Bản ghi nhớ cũng hạn chế việc phân phối tài liệu liên quan đến đàm phán hòa bình chỉ trong phạm vi các cơ quan tạo ra hoặc sở hữu thông tin tình báo đó.

Tuy nhiên, bản ghi nhớ dường như không ngăn cản việc chia sẻ thông tin ngoại giao thu thập bằng các kênh khác ngoài cộng đồng tình báo Mỹ, hay thông tin về hoạt động quân sự không liên quan đến đàm phán - chẳng hạn như dữ liệu Mỹ vẫn chia sẻ với quân đội Ukraine để hỗ trợ phòng thủ.

“Nhìn chung, giá trị của quan hệ đối tác tình báo Five Eyes nằm ở chỗ khi chúng ta và họ đưa ra các quyết định chính sách, chúng ta có thể bổ sung lẫn nhau về thông tin tình báo, nhờ đó hiểu rõ hơn kế hoạch, ý định và năng lực của đối thủ” - Steven Cash, cựu sĩ quan tình báo tại CIA và Bộ An ninh Nội địa, giải thích.

“Lý do cho mặc định đó là kỳ vọng rằng cả năm nước đều ngồi cùng một phía bàn với kẻ thù ở phía đối diện,” Cash nói.

Ông nhấn mạnh việc các đồng minh có “bức tranh tình báo chung” là rất quan trọng để các nhà hoạch định chính sách và đàm phán “có thể phối hợp lập trường và đạt được thỏa thuận tốt nhất, hoặc tiến hành một cuộc chiến hiệu quả nhất có thể”. Cash hiện là giám đốc điều hành tổ chức phi lợi nhuận The Steady State, tập hợp các cựu quan chức tình báo, an ninh quốc gia và chính phủ Mỹ quan ngại về các mối đe dọa đối với nền dân chủ Mỹ.

Sam Vinograd, cộng tác viên an ninh quốc gia của CBS News, cựu quan chức an ninh nội địa, cho rằng Five Eyes thường cung cấp thông tin tình báo giúp Mỹ đưa ra các bản đánh giá toàn diện, đặc biệt về Nga, nhờ các kênh tình báo khác mà đối tác sở hữu.

“Việc cắt các đối tác tin cậy nhất khỏi các bản đánh giá tình báo có thể gây hiệu ứng lạnh trong chia sẻ thông tin quan trọng, nếu họ tin rằng đang bị loại khỏi các vấn đề then chốt - kể cả những vấn đề ngay tại khu vực của họ. Họ có thể quyết định áp dụng bước đi tương tự với Mỹ,” Vinograd nói.

Bà bổ sung: “Về chính sách, nếu các đối tác Five Eyes nghĩ rằng họ bị chặn khỏi thông tin cốt lõi, họ có thể chọn tạo ra cấu trúc và kênh mới mà không có chúng ta. Thiếu sự hợp tác đầy đủ với các đồng minh gần gũi nhất có thể dẫn đến việc họ thảo luận các vấn đề ảnh hưởng đến an ninh quốc gia của chúng ta mà không có sự tham gia và quan điểm của chúng ta.”

Tuy nhiên, một số cựu sĩ quan tình báo khác cho rằng chỉ thị của Gabbard là chuyện bình thường trong cộng đồng tình báo Mỹ, và những lời chỉ trích bị thổi phồng. Họ nói cả Mỹ và các thành viên khác của liên minh tình báo thường xuyên giữ lại thông tin trong những lĩnh vực lợi ích bất đồng.

Ezra Cohen, chuyên gia tại Viện Hudson, từng là quyền thứ trưởng quốc phòng phụ trách tình báo tại Lầu Năm Góc, cho rằng sự chỉ trích bản ghi nhớ của Gabbard chủ yếu bắt nguồn từ sự phản đối các chính sách của chính quyền Trump và vai trò lãnh đạo của bà ở cương vị giám đốc tình báo quốc gia.

“Có rất nhiều thông tin chúng ta không chia sẻ ngay cả với các đối tác Five Eyes, và ngược lại. Có rất nhiều tài liệu chỉ dành riêng cho Anh. Có rất nhiều tài liệu chỉ dành riêng cho Úc” - Cohen nói.

“Lợi ích của chúng ta không phải lúc nào cũng trùng khớp với các đối tác Five Eyes” - Cohen nói. “Và khi có bất đồng lợi ích, không chỉ trong vấn đề Ukraine, chúng ta hoàn toàn gắn nhãn NOFORN.”

Ông thừa nhận chỉ thị này có thể khiến Mỹ mất đi một số thông tin, nhưng khẳng định những quyết định như vậy vốn là điều bình thường trong lịch sử hợp tác giữa các nước Five Eyes. Ông cho rằng việc nói rằng chỉ thị này “làm lạnh quan hệ” giữa Mỹ và Five Eyes có vẻ giống như “sự phẫn nộ giả tạo.”

×