Ngắm kỳ đài 200 tuổi, biểu tượng hùng thiêng ở Thủ đô

Cột cờ Hà Nội nằm trên đường Điện Biên Phủ (quận Ba Đình). Toàn bộ cột cao hơn 33 m, tính cả trụ treo cờ là hơn 41 m gồm ba tầng đế và một thân cột. Các tầng đế hình chóp vuông cụt, nhỏ dần, chồng lên nhau, xung quanh xây ốp gạch.

Đây là một trong số ít những công trình kiến trúc thuộc khu vực thành Hà Nội may mắn thoát khỏi sự phá hủy của chính quyền thực dân Pháp và bom đạn thời chiến tranh.

Cột cờ Hà Nội nay là công trình còn nguyên vẹn và hoành tráng nhất trong quần thể di tích Hoàng thành Thăng Long.

Di tích nằm trọn trong khuôn viên của Bảo tàng Lịch sử Quân sự và được đơn vị này trông nom.

Cột cờ dưới thời nhà Nguyễn còn có chức năng vọng canh. Theo trục Bắc - Nam, kiến trúc này chỉ cách Đoan Môn khoảng 300 m, cách điện Kính Thiên 500 m và cách cửa Bắc khoảng 1 km.

Từ trên đỉnh của kỳ đài có thể quan sát một vùng khá rộng lớn cả trong và ngoài khu thành cổ.

Đỉnh cột cờ được cấu tạo thành một lầu hình bát giác, cao 3,3m, có 8 cửa sổ tương ứng 8 mặt, có thể đủ cho 6 người đứng quan sát.

Giữa lầu là một trụ tròn, đường kính 0,4m, cao đến đỉnh lầu, là chỗ để cắm cán cờ (cao 8m). Phần mái giống như hình nón đội, xương mái làm bằng bê tông cốt thép, lợp ngói và giữa đỉnh mái có cột sắt cùng với ròng rọc để treo cờ.

Ở cửa hướng bắc bố trí hai cầu thang lên sân thượng phía bên phải và trái, mỗi cầu thang gồm 14 bậc, có tay vịn bằng sắt.

Sân thượng được bao quanh bằng lan can gỗ, đan lồng với nhau trông tựa hình mạng nhện.

Tổng thể cột cờ gồm những khối lăng trụ xếp chồng nhau, cao thót dần từ dưới lên trên.

Bố cục cân đối giúp tạo lên những đường nét thẳng, vững vàng. Thân cột cờ hình trụ 8 cạnh, thon dần lên trên, cao hơn 18 m, mỗi cạnh đáy chừng 2 m.

Cửa hướng Đông trên có đắp hai chữ "Nghênh húc" (đón ánh nắng ban mai), cửa hướng Tây với "Hồi quang" (ánh sáng phản chiếu), cửa Nam với "Hướng minh" (hướng về ánh sáng).

Ngày 7.5.1964, nhân kỷ niệm 10 năm chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, vào lúc 17h30, thành phố Hà Nội tổ chức trọng thể lễ gắn biển, đổi tên đường Cột Cờ thành đường Điện Biên Phủ.

Thân cột cờ có cầu thang 54 bậc xây xoáy trôn ốc lên tới đỉnh.

Tấm biển gắn bên trong cột cờ cho biết công trình hoàn thành năm 1812, dưới thời Vua Gia Long trên phần đất phía nam của Hoàng thành Thăng Long.

Dọc cầu thang xoắn ốc dẫn lên cột cờ đều có các lỗ thoáng lấy ánh sáng và thoát khí. Tổng cộng có 39 lỗ hình hoa thị và 6 lỗ hình rẻ quạt.

Lá cờ trên đỉnh cột có kích thước 4m x 6m mét, diện tích 24m².

Năm 1945, sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công, lá cờ đỏ sao vàng lần đầu tiên được treo lên Cột cờ Hà Nội. Gần 10 năm sau, ngày giải phóng thủ đô 10.10.1954, lá quốc kỳ mới lại tung bay trên đỉnh kỳ đài lịch sử.

Hầu hết khách tham quan Bảo tàng Lịch sử Quân sự đều có nhu cầu lên thăm cột cờ. Vào các ngày lễ 30/4 - 1/5, quốc khánh 2/9 khách đến đây thường phải xếp hàng.

Công trình được công nhận là di tích lịch sử năm 1989. Từ ngày xây dựng đến nay, cột cờ Hà Nội đã gần hai trăm năm tuổi.

Khi Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, hình ảnh kỳ đài được in trang trọng trên đồng tiền của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trong lần phát hành đầu tiên.

Hình ảnh xúc động khi linh xa đưa thi hài Đại tướng Võ Nguyên Giáp trên đường Điện Biên Phủ, qua kỳ đài trong lễ quốc tang tháng 10.2013.