Người Việt chi 3,4 tỷ USD nhập khẩu ô tô: "Bài test" cạnh tranh khốc liệt dành cho doanh nghiệp nội địa

Làn sóng nhập khẩu ô tô tăng mạnh

Theo số liệu của Cục Hải quan, trong tháng 9/2025, lượng ô tô nguyên chiếc nhập khẩu vào Việt Nam đạt khoảng 17.295 chiếc, trị giá khoảng 402 triệu USD, tăng 6,3 % so với tháng trước.

Trong đó, ô tô chủ yếu có xuất xứ từ 3 thị trường chính là nhập khẩu Indonesia với 7.452 chiếc, tăng 11,7% so với tháng trước; nhập từ Thái Lan với 4.279 chiếc, giảm 20% và nhập từ Trung Quốc với 4.095 chiếc, tăng 28,4% so với tháng trước. Số xe nhập khẩu từ 3 thị trường này đạt 15.826 chiếc, tăng 4,1% so với tháng trước và chiếm tới 92% tổng lượng xe nhập khẩu về Việt Nam.

Tính chung 9 tháng, số lượng ô tô nguyên chiếc nhập khẩu về Việt Nam đạt 155.047 xe, tăng 24% so với cùng kỳ năm trước; trị giá đạt 3,4 tỷ USD, tăng 33,3%. Trong đó, ô tô 9 chỗ ngồi trở xuống là 117.081 chiếc, tăng 14% và ô tô vận tải là 19.988 chiếc, tăng 84,7%.

Từ thống kê trên có thể thấy sự trỗi dậy của xe xuất xứ Trung Quốc. Ở phân khúc xe phục vụ sản xuất, hạ tầng, Trung Quốc đang tăng tốc một cách mạnh mẽ và gần như vượt qua các đối thủ truyền thống. Giá thành và khả năng đáp ứng thực tế nhu cầu doanh nghiệp, lợi thế của xe Trung Quốc là rất rõ: giao xe nhanh, cấu hình linh hoạt, giá cạnh tranh mạnh.

Theo các chuyên gia, Việt Nam ghi nhận lượng nhập khẩu ô tô nguyên chiếc (CBU) tăng mạnh, cho thấy số lượng và giá trị nhập khẩu ô tô của Việt Nam trong 9 tháng đầu năm 2025 tăng hơn cùng kỳ năm trước. So với mức tăng nhẹ toàn vùng ASEAN, Việt Nam có đà tăng nhập khẩu rõ ràng hơn, cho thấy sự mở cửa thị trường mạnh mẽ hơn và nhu cầu trong nước tăng cao.

Việt Nam đang được đánh giá là “đi nhanh” trong nhập khẩu và thị trường ô tô đang mở, tạo cơ hội lớn cho doanh nghiệp nhập khẩu và người tiêu dùng.

Chuyên gia xe Khuất Thế Đạt cho rằng, nguyên nhân xuất phát từ cả phía cung và cầu. Trên phía cầu, người tiêu dùng Việt đang có thu nhập cải thiện, nhu cầu sở hữu xe cá nhân tăng, đặc biệt là xe đa chỗ, SUV nhập khẩu với công nghệ và tiện nghi cao hơn.

Trên phía cung, nguồn xe nhập từ ASEAN (Thái Lan, Indonesia) và Trung Quốc trở nên đa dạng hơn, logistics và thủ tục thông quan được cải thiện đáng kể. Nhiều hãng xe Trung Quốc đẩy mạnh mở thị trường Việt Nam với loạt mẫu mới, số lượng đăng ký nhập khẩu tăng mạnh.

"Mặc dù tăng trưởng sản lượng nội địa vẫn tốt, nhưng xe nhập khẩu có lợi thế chi phí cao hơn và lựa chọn phong phú hơn, khiến người tiêu dùng có xu hướng chọn xe CBU thay vì CKD", ông Đạt phân tích.

Nhờ lợi thế số đông người tiêu dùng mới mua ô tô, thu nhập tăng, và chính sách nhập khẩu mẫu mã mới, Việt Nam có thể nhanh chóng thu hẹp khoảng cách với các thị trường lớn trong khu vực.

Hơn nữa, so với các quốc gia sản xuất/tập trung lắp ráp xe lớn như Thái Lan và Indonesia, Việt Nam có khả năng linh hoạt hơn khi nhập khẩu, không bị ràng buộc nhiều bởi cơ cấu sản xuất nội địa.

Làn sóng nhập khẩu ô tô tăng mạnh: Thách thức với doanh nghiệp sản xuất – lắp ráp trong nước

Tuy nhiên làn sóng nhập khẩu ô tô tăng mạnh cũng tạo nên những thách thức và áp lực với Việt Nam. Trong khi ASEAN tăng trưởng khiêm tốn (khoảng 2-3 %) thì Việt Nam nhập khẩu tăng mạnh đồng nghĩa với áp lực cạnh tranh lớn đối với doanh nghiệp nội địa (lắp ráp và sản xuất linh kiện).

Việt Nam có thể dễ chịu tổn thương nếu chuỗi cung ứng nhập khẩu bị gián đoạn hoặc thuế nhập khẩu, logistics thay đổi, trong khi các nước lớn như Thái Lan, Indonesia có mạng lưới sản xuất mạnh hơn.

Về lâu dài, nếu Việt Nam chỉ “nhập khẩu” tăng mà không phát triển mạnh nội địa hóa, có thể mất cơ hội phát triển chuỗi giá trị nội ô tô giống như các nước sản xuất lớn hơn trong ASEAN.

Toyota Veloz Cross nhập khẩu từ Indonesia.

Trước thực trạng này, các nhà sản xuất trong nước cần nâng cao năng lực sản xuất, cải tiến công nghệ và đa dạng hóa sản phẩm. Việc nâng cao chất lượng và tối ưu hóa chi phí sản xuất là những yêu cầu tất yếu để các doanh nghiệp trong nước có thể cạnh tranh với xe nhập khẩu.

Một số nhà sản xuất cũng đã bắt đầu đẩy mạnh đầu tư vào công nghệ và mở rộng các nhà máy sản xuất linh kiện trong nước, nhằm tăng tỷ lệ nội địa hóa và giảm sự phụ thuộc vào linh kiện nhập khẩu.

Các chính sách phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ cũng đã được Chính phủ đề ra nhằm thúc đẩy sản xuất linh kiện ô tô, hướng đến mục tiêu nâng tỷ lệ nội địa hóa lên khoảng 35% vào năm 2020 và đạt 65% vào năm 2035.

Tỷ lệ nội địa hóa thấp là một trong những yếu tố khiến ngành ô tô Việt Nam phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu linh kiện và công nghệ từ nước ngoài. Hiện nay, phần lớn các xe lắp ráp trong nước vẫn phải nhập khẩu linh kiện từ các quốc gia khác, khiến chi phí sản xuất cao và khó cạnh tranh với xe nhập khẩu hoàn chỉnh từ ASEAN.

Điều này cũng làm giảm giá trị gia tăng trong nước, bởi Việt Nam chủ yếu tham gia vào các công đoạn lắp ráp cơ bản, trong khi phần lớn giá trị của sản phẩm nằm ở các linh kiện nhập khẩu.

×